İspan xalq nağılları — İspaniya folklorunun bir hissəsi olan İspaniyada yaranan nağıllardır. Bu nağıllar VIII–XV əsrlərdə ərəb mədəniyyətinin güclü təsirinə məruz qalıblar. Bir çox ərəb nağılları, öz növbəsində XIX əsrdə folklorşünaslar tərəfindən toplanmış xalq nağıllarında tanınan fars və hind süjetlərinin uyğunlaşdırılması idi. Digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə İspaniyada xalq nağıllarına maraq gec yaranıb.[1]
XIV əsrə qədər İspaniyada ibrətamiz hekayələri əks etdirən əlyazmalar, məsələn, Pedro Alfonsonun İspan dilindəki "Disciplina Clericalis" əsəri dövriyyədə idi. Kral X Alfonso özü Pançatantranı İspan dilinə tərcümə etmişdir. XIV əsrin II yarısında Odo of Çeritonun "Nağıllar"ının anonim tərcüməsi meydana çıxdı ki, bu kitab da "Pişiklər kitabı" adlanırdı. XVI əsrdə Melçor de Santa Kruz və Xuan de Timoneda[2] kimi müəlliflər meydana çıxdı, onların nağıl, məsəl və lətifələr toplusu "Şirin ləzzətlər və ya səyahətçilərin sevinci" (1563) (isp. Sobremesa y alivio de caminantes) böyük populyarlıq qazandı.
XVIII–XIX əsrlərdə toplular əvvəlkilərlə müqayisə də az olsa da, nağıllara maraq artdı. XIX əsrdə xalq nağıllarının öyrənilməsinin folklor-kostumbrist mərhələsi başladı. Fernan Kaballero (qadın yazıçı Sesilii Belle de Faberin təxəllüsü) adı bu mərhələ ilə bağlıdır. O, xalq nağıllarını toplayaraq, uyğunlaşdırır, uşaqlar üçün toplular nəşr etdirirdi. Onlardan ən iri həcmlisi "Xalq və uşaq nağılları, məsəllər, tapmacalar və atalar sözləri"dir.[3]
Növbəti, folklor-pozitivist mərhələ Antonio Maçado və Alvaresin yaradıcılığı ilə bağlıdır. Onun "Xalq adət-ənənələri kitabxanası"na İspaniyanın müxtəlif bölgələrindən 44 nağıl daxil idi. İspan mədəni mühitində folklorun öyrənilməsinə və toplanmasına artan maraq yaranır ki, bu da növbəti mərhələyə – XX əsrin 20-ci illərində folklor-filoloji mərhələsinə keçməyə imkan yaratdı. Bu mərhələnin mühüm nümayəndələri dilçi alimlər Ata Aurelio M. Espinosa və oğul Aurelio Espinosa idilər ki, onlar xalq nağıllarının mətn və motivlərini müqayisəli şəkildə toplayaraq sistemləşdirdilər.
Son illərdə Rusiyada İspan xalq nağıllarının bir neçə toplusu nəşr edilmişdir:
- Həqiqət quşu. İspan və Portuqal xalq nağılları, M. Tuberovski tərəfindən tərtib edilmiş, 1971. 240 s.
- "isp. Las tres naranjas del amor. Cuentos españoles populares / Üç portağal sevgi. İspan xalq nağılları". Antologiya. Nataliya Malinovskaya tərəfindən tərtib edilmiş, Raduqa, 2002, ISBN 5-05-005494-X; 384 с.
- Yaşıl qızılgül və ya on iki axşam, Nataliya Malinovskaya tərəfindən tərtib edilmiş, Yay bağı, 2002, ISBN 5943810498; 280 c.[4]
- ↑ Guelbenzu, José María. Cuentos populares españoles, vol.1, Madrid, Edición Suruela, 1996, pag.11
- ↑ İspan nağılları // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- ↑ Cuentos, Oraciones, Adivinas y Refranes Populares E Infantiles (1878)
- ↑ "Зелёная роза или Двенадцать вечеров. Испанские народные сказки". 2013-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-29.