İsa Səlimxanov (tam adı: İsa Rza bəy oğlu Səlimxanov; 31 oktyabr 1908[1], Bakı – 22 aprel 1998, Bakı) — Azərbaycan kimyaçısı, tarixçi, kimya elmləri doktoru (1960), professor (1963), tarix elmləri doktoru (1986), Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi (1974).[2][3]
| İsa Səlimxanov | |
|---|---|
| İsa Rza bəy oğlu Səlimxanov | |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1908[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 aprel 1998 (89 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | kimya |
| Elmi dərəcəsi | kimya elmləri doktoru |
| Elmi adı | professor |
| İş yerləri | |
| Təhsili |
|
| Mükafatları |
 |
İsa Səlimxanov Dünya maddi mədəniyyəti tarixi öyrənən Almaniya Arxeologiya İnstitutunun həqiqi üzvü (1977), Kaliforniya Universiteti Arxeologiya Cəmiyyətinin üzvü (1977) və İngiltərə Metallurgiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü (1981).[2][4]
İsa Rza bəy oğlu Səlimxanov 1908-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Atası Rza bəy İsa bəy oğlu Səlimxanov (1875–1962)[5][6] İçərişəhərin adlı-sanlı nəsillərindən biri olan Səlimxanovlardandır.
O, 1932-ci ildə D. N. Mendeleyev adına Mockva Kimya Texnologiyası İnstitutunu bitirmişdir. AMEA Kimya İnstitutunda (1947–1950), Azərbaycan Tarix İnstitutunda (1950–1952) işləmişdir və 1953-cü ildə AMEA-nın Tarix İnstitutunda şöbə müdiri olmuşdur. Məqalələri dünyanın nüfuzlu jurnallarında (həmçinin UNESCO-nun) çap edilmişdir.[7]
Rza Səlimxanov ilk dəfə olaraq qədim metallurgiya tədqiqinə sentual analizi tətbiq etmişdir. O, 1952-ci ildə Azərbaycan EA-nın Arxeologiya Texnologiyası laboratoriyasını yaratmışdır. Metal məlumatlarının tərkibinin öyrənilməsinə dair bir neçə tədqiqat metodunun müəllifi olub. Onun tədqiqatları xarici ölkələrdədə tətbiq edilmişdir. İsa Səlimxanov 1978-ci ildən YUNESKO nəzdindəki beynəlxalq metal tarixi komitəsinin vitse prezidentidir.[3][8]
- Исследование металлических изделий древнего Мингечаура эпохи развитой бронзы / М.-А. С. Кашкай, И. Р. Селимханов ; М-во высш. образования СССР. Азербайдж. гос. ун-т им. С. М. Кирова. - Баку : Изд-во Азерб. ун-та, 1959.
- Историко-химические и аналитические исследования древних предметов из медных сплавов : на материале энеолита Азербайджана / И. Р. Селимханов ; ред. В. А. Пазухин. - Баку : Издательство Академия наук Азербайджанской ССР, 1960.
- Разгаданные секреты древней бронзы /И. Р. Селимханов ; отв. ред. В. А. Пазухин. - Москва: Наука, 1970.
- Из истории древней металлургии Кавказа / М.-А. Сейдали Кашкай, И. Р. Селимханов ; АН АзССР. Ин-т истории и Ин-т геологии. - Баку : Элм, 1973.
- Возникновение и развитие химии с древнейших времен до 17 века / [Н. А. Фигубовский, И. Р. Селимханов, В. В. Иванов и др. Отв. ред. Ю. И. Соловьев]. - Москва : Наука, 1980.
- Древнейший металл Азербайджана / И. Р. Селимханов ; АН АзССР, Ин-т истории, Сектор археологии и этнографии. - Баку : Элм, 1986.
- ↑ 1 2 Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы, 1976. C. 8. S. 373.
- ↑ 1 2 Сәлимханов, Иса Рзабәј оғлу // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VIII ҹилд: Прадо—Спринт. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1984. С. 373.
- ↑ 1 2 Məcid Vəzirov. Kəndimizin fəxrli vətəndaşları. Bakı. 1998. 37–38.
- ↑ "Ertegun House Center under Oxford University of Great Britain holds a colloquium on archeology of the medieval city of Barda". science.gov.az. 2020-03-03. İstifadə tarixi: 2024-08-03.
- ↑ Mehdiyev T., Mehdiyev Ü., İsmayılov E. "Səlimxanovlar: nəsillər üzrə şəcərə cədvəli". Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri (rus) (8-ci buraxılış). 2012: 48, 54.
- ↑ Mehdiyev, Tələt. Səlimxanovlar (Azərbaycanın gildiya tacirləri silsiləsindən) // İçəri şəhər tarixdə - tarix İçəri şəhərdə. Elmi-praktik konfrans (məqalələr toplusu) (PDF). Zeynalova, Ulduz tərəfindən tərcümə olunub. Bakı: Elm və təhsil. 2016. 269, 271. ISBN 978-9952-8176-6-9. 2020-11-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-08-03.
- ↑ Мурсалова, Марина. "Главная миссия дипломата". Kaspi (rus). 2019-02-16. İstifadə tarixi: 2025-02-17.
- ↑ Mehdiyev T., Mehdiyev Ü., İsmayılov E. "Səlimxanovlar: nəsillər üzrə şəcərə cədvəli". Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri (rus) (8-ci buraxılış). 2012: 60.