Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinİrqi demokratiya (port. democracia racial) — Braziliya cəmiyyətində irq fərqlərinin sosial münasibətlərə təsir etmədiyi, müxtəlif irqlərin bərabər və harmonik şəkildə birgə yaşadığı iddiasını ifadə edən sosial-siyasi konsepsiya. Bu anlayış XX əsrin ilk yarısında Braziliyada, xüsusilə də antropoloq Jilbertu Freyrenin (port. Gilberto Freyre) əsərlərində geniş yayılmışdır.[1]
İrqi demokratiya ideyası əsasən Braziliyanın müstəmləkə dövrü və köləliyin ləğvindən sonrakı dövrə istinadən formalaşmışdır.[2] Freyre 1933-cü ildə nəşr olunan Casa-Grande & Senzala (“Böyük ev və qul daxması”) əsərində Avropa, Afrika və yerli xalqların mədəni sintezini vurğulayaraq Braziliyanı irqçiliyin az olduğu bir ölkə kimi təsvir etmişdir. Bu yanaşma sonradan milli ideologiyanın bir hissəsinə çevrilmişdir.[3]
Araşdırmalar göstərir ki, “irqi demokratiya” ideyası sosial reallığı tam əks etdirmir. XX əsrin ortalarından başlayaraq sosioloqlar və insan haqları fəalları Braziliyada qaradərililərə və qarışıq irqli insanlara qarşı sistemli diskriminasiya hallarını sənədləşdirmişdir. Təhsil, məşğulluq, gəlir səviyyəsi və siyasi təmsilçilikdə davam edən bərabərsizliklər bu ideyanın daha çox mifik xarakter daşıdığını göstərir.[4]
Braziliyada irqçiliklə mübarizə hərəkatları “irqi demokratiya” anlayışını tənqid edərək real bərabərliyin əldə edilməsi üçün dövlət siyasətlərinin və kvota proqramlarının vacibliyini önə çəkirlər.[5] Bu gün akademik və ictimai müzakirələrdə “irqi demokratiya” çox vaxt ölkədəki gizli və institusional irqçiliyi pərdələyən ideoloji konstruksiya kimi dəyərləndirilir.[6]
- ↑ Gilberto Freyre. The Masters and the Slaves: A Study in the Development of Brazilian Civilization. Samuel Putnam (trans.). Berkeley: University of California Press.
- ↑ Michael Hanchard. Orpheus and Power: The Movimento Negro of Rio de Janeiro and São Paulo, Brazil, 1945-1988. Princeton: Princeton University Press, 1994.
- ↑ Thomas E. Skidmore. Black into White: Race and Nationality in Brazilian Thought. New York: Oxford University Press, 1974.
- ↑ France Winddance Twine (1997). Racism in a Racial Democracy: The Maintenance of White Supremacy in Brazil. Rutgers University Press.
- ↑ Collins, John F. Revolt of the Saints: Memory and Redemption in the Twilight of Brazilian Racial Democracy. Durham, NC: Duke University Press. 2015. ISBN 978-0-8223-5320-1.
- ↑ "A importância de Gilberto Freyre para a construção da Nação Brasileira - Parte II - Instituto Millenium". 11 dekabr 2009. 2 noyabr 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2017.