İonol

Texniki ionol — sarı rəngdə tozdır, təmiz formada isə — ağ tozdır.

İonolu Fridel-Krafts reaksiyası nəticəsində p-krezolun izobutilenlə alkilləşməsindən almaq olar:  

Bundan əlavə, turşu katalizatorları olmadıqdada alkilləşdirmə yolu ilə əldə edilə bilər.

İonol izopentanda, benzoda,spirtlərdə, asetonda, mürəkkəb efirlərdə yaxşı həll olunur. Suda və 10% natrium hidroksiddə həll olunmur. Kimyəvi xüsusiyyətlərinə görə ionol, E vitamininin sintetik bir analoqudur. İonol, peroksid radikallarını hidroperoksidlərə çevirən hidrogen atomunun donorudur.

${\displaystyle {\mathsf {ROO\cdot +ArOH\rightarrow ROOH+ArO\cdot }}}$ 

${\displaystyle {\mathsf {ROO\cdot +ArO\cdot \rightarrow P}}}$ 

burada R — alkil və ya aril qrupudur, ArOH — ionol və ya fenol antioksidantı, P- fenolun oksidləşməsi nəticəsində alınan qeyri-radikal və passiv məhsuldur.

İyonolun xərçəng riski ilə əlaqəsi haqqında mübahisələr var. Bəzi araşdırmalarda artımı, bəzilərində riskin azalması göstərilir. Az miqdarda ionolu qida ilə qəbul etdikdə zərərli maddələrdən qorunmada faydalı təsir göstərə bilər.

Antioksidan olaraq qida məhsullarında (qida qatqısı E321), sürtkü yağların, kauçukların, plastiklərin və s. istehsalında istifadə olunur. Tibdədə çox istifadə olunur. Rektal suppozitoriyaların tərkib hissəsidir.

1. S.F.Qarayev, U.B.İmaşev, G.M.Talıbov "Üzvi kimya", Bakı- 2003.

2. Харлампович Г. Д., Чуркин Ю. В. Фенолы. — М.: Химия, 1974. — С. 19–20. — 376 с.

1. ↑ Butylated hydroxytoluene (ing.).
2. ↑ http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0246.html.