İo (q.yun. Ἰώ), həmçinin Foronida (q.yun. Φορωνίς)[1] — qədim yunan mifologiyasında Arqolida mifoloji tsiklı ilə əlaqəli personaj.
| İo | |
|---|---|
| yun. Ἰώ | |
 | |
| Mifologiya | Qədim Yunanıstan dini |
| Cinsi | qadın[d] |
| Atası | İas (Arqos padşahı) |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mifin ən geniş yayılmış versiyasına görə, İo çay tanrısı və Arqos padşahlarının əcdadı olan İnaxın qızı idi. Zevs özünü buluda çevirərək onu ələ keçirmişdi, sonradan bu münasibəti qısqanc yoldaşı Heradan gizlətmək üçün Zevs İonu inəyə çevirmişdi. Hera yoldaşını həmin heyvanı özünə hədiyyə etməyə məcbur etmiş və inəyə müşayiət etməsi üçün yorulmaz bir gözətçi olan Arqosu təyin etmişdi. Sonuncu Zevsin elçisi Hermes tərəfindən öldürülən zaman Hera İonun arxasınca dəhşətli bir at milçəyi göndərmişdir və İo Avropa, Asiya və Afrika torpaqlarında uzun müddət ondan qaçmağa çalışmışdır. Səyahətlərində İo sonralar onun şərəfinə İoni dənizi adlandırılan dənizə çatmış və sonralar Bosfor (hərf. ""inək keçidi"") adlandırılan boğazı keçmişdi. O, yalnız Nil sahillərində öz insan formasına qayıda bilmişdi.
İo Persey, Kadmus, Herakl, Minos, Linkey, Kefey və Danay kimi bir çox padşahların və digər personajların əcdadı hesab edilir. Personaj bəzən Misir ilahəsi İsida ilə müqayisə edilir. Onun bu mifologiyadakı yoldaşı Teleqon Osiris idi.[2][3]
Astronom Simon Mari 1614-cü ildə Yupiterin peykini İonun şərəfinə adlandırmışdır.
- ↑ Lewis & Short. A Latin Dictionary. 2021-12-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-16.
Phŏrō-nis, ĭdis, f. adj., Phoronean, poet. for Argive [...] Subst.: Phorōnis, ĭdis, f., Io
- ↑ Lemprière, John. A Classical Dictionary. D. & G. Bruce. 1809. səh. 355.
Afterwards she married Telegonus, king of Egypt, or Osiris, according to others, and she treated her subjects with such mildness and humanity, that after death, she received divine honours, and was worshipped under the name of Isis. [...] She is sometimes called Phoronis, from her brother Phoroneus.
- ↑ Beauzée, Nicolas. L'Encyclopédie (fransız). 1751. 2021-12-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-17.
On a étendu encore plus loin la signification de ce terme, & l'on appelle noms patronymiques, ceux qui sont donnés d'après celui d'un frere ou d'une sœur, comme Phoronis, c'est-à-dire Isis Phoronei soror.
Summary/translation: "The term patronymic was expanded even further to include those named after a sibling, such as Phoronis to mean Isis, the sister of Phoroneus."