Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.
 Kömək
Kitab yaradıcısı ( deaktiv et )
 Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin Kitabı göstər (0 səhifə) Səhifə təklif edin

İnterpol bildirişi

  • Məqalə
  • Müzakirə

İnterpol bildirişi — üzv dövlətin (və ya səlahiyyətli beynəlxalq qurumun) hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən digər ölkələrin polisi ilə cinayətlər, cinayətkarlar və təhlükələr barədə məlumat mübadiləsi aparmaq üçün İnterpol tərəfindən yayılan beynəlxalq xəbərdarlıqdır. Bildirişlər vasitəsilə ciddi cinayətlərə görə axtarılan şəxslər, itkin düşmüş insanlar, naməlum meyitlər, mümkün təhdidlər, həbsdən qaçanlar və cinayətkarların modus operandi-si haqqında məlumatlar paylaşılır.[1]

İnterpolun ümumilikdə səkkiz növ bildirişi vardır; bunların yeddisi funksiyasına uyğun olaraq rənglərlə işarələnir: qırmızı, mavi, yaşıl, sarı, qara, narıncı və bənövşəyi. Ən çox tanınan bildiriş qırmızı bildirişdir və bu, “müasir dövrdə beynəlxalq həbs orderinə ən yaxın alət” hesab olunur.[2][3] Səkkizinci növ – xüsusi bildiriş – Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Təhlükəsizlik Şurasının tələbi ilə verilir.

Bildirişlər ya İnterpolun öz təşəbbüsü ilə, ya da üzv dövlətlərin milli mərkəzi bürolarının (NCB), eləcə də Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi kimi səlahiyyətli qurumların müraciəti əsasında yayımlanır. Bütün bildirişlər İnterpolun təhlükəsiz rəsmi saytında yerləşdirilir. Əgər müraciət edən tərəf razılıq verərsə, bildirişlərin xülasəsi təşkilatın açıq saytında da dərc oluna bilər.

İnterpol yalnız hüquqi meyarlara tam uyğun bildirişləri yayımlaya bilər. Məsələn, təşkilat öz konstitusiyasına zidd olan — yəni siyasi, hərbi, dini və ya irqi xarakterli fəaliyyətlərə aid olan — bildirişi dərc etmir. İnterpol həmçinin məqbul hesab etmədiyi və ya riskli gördüyü müraciətlərin dərcini rədd edə bilər.

Bildirişlər İnterpolun dörd rəsmi dilində yayımlana bilər: ingilis, fransız, ispan və ərəb dillərində.[4]

Mündəricat

  • 1 Bildiriş növləri
  • 2 Tarixi
  • 3 Mübahisələr
    • 3.1 Qırmızı bildirişlə bağlı mübahisələr
  • 4 İnterpolun fayllara nəzarət komissiyası
  • 5 Populyar mədəniyyətdə
  • 6 İstinadlar
  • 7

Bildiriş növləri

İnterpol bildirişlərinin növləri
Bildiriş növü Təsviri
Qırmızı bildiriş Cinayət məsuliyyəti daşıyan şəxsin ekstradisiya məqsədilə yerinin müəyyənləşdirilməsi və/lakin həbsi üçün
Mavi bildiriş Cinayət işi ilə əlaqədar axtarılan şəxsin yeri, kimliyi və ya fəaliyyəti barədə məlumat toplamaq üçün
Yaşıl bildiriş Cəmiyyət üçün təhlükə yaradan şəxsin kriminal fəaliyyəti barədə xəbərdarlıq etmək üçün
Sarı bildiriş İtkin düşmüş şəxsin tapılması və ya özünü tanıda bilməyən şəxsin kimliyinin müəyyənləşdirilməsi üçün
Qara bildiriş Naməlum meyit haqqında məlumat toplamaq üçün
Narıncı bildiriş İnsanlara və ya əmlaka qarşı təhdid yaradan hadisə, şəxs, obyekt və ya proses barədə xəbərdarlıq etmək üçün
Çəhrayı bildiriş Cinayətkarların modus operandisi, istifadə etdiyi vasitələr, cihazlar və gizlənmə yerləri barədə məlumat paylaşmaq üçün
Gümüşü bildiriş Cinayət yolu ilə əldə edilən aktivlərin müəyyənləşdirilməsi və izlənməsi üçün (pilot mərhələsində)
İnterpol-Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının Xüsusi Bildirişi BMT sanksiyalarına məruz qalmış şəxslər və ya qurumlar barədə İnterpol üzvlərinə məlumat vermək üçün

2025-ci ildə Interpol cinayətkar aktivlərinin izlənməsi məqsədilə Gümüşü Bildirişin pilot tətbiqinə başladı.[5]

Bildirişlərə bənzər digər əməkdaşlıq mexanizmi — “difüziya” — daha qeyri-formal vasitədir və üzv dövlət tərəfindən birbaşa digər seçilmiş ölkələrə və ya bütün üzvlərə göndərilir. Həmin məlumat eyni zamanda Interpolun bazasına da daxil edilir.[1][4]

Tarixi

Beynəlxalq bildiriş sistemi 1946-cı ildə, İkinci Dünya müharibəsindən sonra İnterpolun Parisin Sent-Kloud qəsəbəsində yenidən qurulması zamanı yaradılıb. İlk sistem altı rəngli bildirişi əhatə edirdi: qırmızı, mavi, yaşıl, sarı, qara və bənövşəyi. 2004-cü ildə yeddinci — narıncı bildiriş əlavə edildi.[3]

2005-ci ildə Interpol–BMT Təhlükəsizlik Şurası xüsusi bildirişi, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1617 saylı qətnaməsi əsasında yaradıldı. Məqsəd, Əl-Qaidə və Talibanla əlaqəli şəxslərə qarşı tətbiq edilən aktivlərin dondurulması, səyahət qadağaları və silah embarqosunun icrasını gücləndirmək idi. Bildiriş İnterpolun 2005-ci ilin sentyabrında Berlində keçirilən 74-cü Baş Assambleyasında qəbul edildi.[6]

2011-ci ildən bəri verilmiş İnterpol bildirişləri
İl Dərc olunan Dövriyyədə (EOY) Həbslər
Qırmızı Mavi Yaşıl Sarı Qara Narıncı Bənövşəyi Interpol-BMT Difüzyonlar Cəmi Qeydlər Difüzyonlar
2011[7] 7,678 705 1,132 1,059 104 31 8 30 15,708 ±26,500 40,836 48,310 7,958
2012[8] 8,136 1,085 1,477 1,691 141 31 16 78 20,130 ±32,750 46,994 66,614  
2013[9] 8,857 1,691 1,004 1,889 117 43 102 79 21,183 ±34,820 52,880 70,159 1,749
2014[10] 10,718 2,355 1,216 2,814 153 29 75 72 21,922 ±39,250 60,187 74,625 2,336
2015[11] 11,492 3,913 1,248 2,505 153 36 139 51 22,753 ±42,266 67,491 78,313  
2016[12] 12,878 2,675
2017[13] 12,042 2,508 4,422 130 777 3 165 19
2018[13] 13,516 2,397 4,139 134 827 52 97 28
2019[13] 13,410 3,193 3,375 256 761 33 92 15
2020[13] 11,094 2,554 3,966 391 509 39 130 9
2021[13] 10,776 2,622 3,604 118 1,072 45 107 13
2022[13] 11,282 2,916 4,073 167 607 43 101 6
2023[13] 12,260 2,687 3,546 282 473 17 72 10
2024[13] 15,548 3,345 4,078 211 561 43 68 23

Mübahisələr

Qırmızı bildirişlə bağlı mübahisələr

Bill Brauderin Qırmızı Bildiriş: Yüksək Maliyyə, Qətl və Bir Nəfərin Ədalət Uğrunda Mübarizəsinin Həqiqi Hekayəsi (ing. Red Notice: A True Story of High Finance, Murder, and One Man's Fight for Justice) kitabında qeyd edildiyi kimi, Rusiya hökuməti onun həbsi üçün Interpoldan dəfələrlə Qırmızı bildiriş tələb edib. Interpol isə müraciəti rədd edərək bildirmişdir ki, bunun “əsasən siyasi xarakter daşıdığı” üçün qurumun qaydalarına ziddir.[14][15] Rusiyada ekstradisiya mümkün olmadıqda Brauder sonra vergi qaçaqçılığı ittihamı ilə Moskva məhkəməsində qiyabi olaraq mühakimə olunub.[16][17]

2017-ci ilin yanvarında Böyük Britaniyada yerləşən qeyri-hökumət təşkilatı Fair Trials İnterpoldan daha ciddi yoxlama mexanizmləri tətbiq etməyi tələb etdi. Fair Trials təşkilatının baş direktoru Kaqo Rassell bildirmişdi: “İnterpol özünü dünyanın repressiv rejimləri tərəfindən insan haqları müdafiəçilərini, jurnalistləri və siyasi opponentləri təqib etmək üçün istifadə olunmağa imkan verir”.[18] Mart 2017-ci ildə BƏƏ-nin İnterpola 54 milyon ABŞ dolları həcmində ianə etməsi – bu məbləğin bütün digər üzv dövlətlərin ümumi töhfəsinə bərabər olduğu – münaqişə maraqları ilə bağlı narahatlıqlara səbəb olmuşdu.[19] Interpolun baş katibi Yurgen Stok isə bildirmişdi ki, təşkilat müraciətlərin “daha intensiv şəkildə” yoxlanılması üçün yeni işçi qrup yaradıb.[20]

2020-ci ilin iyununda İran, Qasım Süleymaninin qətlə yetirilməsindəki rollarına görə ABŞ prezidenti Donald Tramp və daha 35 amerikalı siyasi və hərbi rəsmiyə qarşı həbs orderi çıxardı və İnterpoldan qırmızı bildiriş verməsini xahiş etdi.[21] İnterpol bu tələbi siyasi xarakter daşıdığı üçün rədd etdi. Tramp vəzifəsini tərk etdikdən sonra İran 2021-ci ilin yanvarında müraciəti yenilədi, lakin cavab yenə mənfi oldu.

2013-cü ildə aparılan araşdırmalar göstərmişdi ki, İnterpolun Qırmızı bildirişləri bəzən qeyri-dəqiq və siyasi motivli ola bilər. Fair Trials International kimi QHT-lər təşkilatın siyasi sui-istifadənin qarşısını almaq üçün məhdud daxili nəzarət mexanizmlərinə malik olduğunu bildiriblər. Bir çox üzv dövlətlərin zəif insan hüquqları praktikasına malik olması və korrupsiyalaşmış, qeyri-demokratik idarəçilik səbəbilə Qırmızı bildirişləri siyasi məqsədlərlə sui-istifadə etməsi ilə bağlı ittihamlar mövcuddur.[22]

Bəzi Qırmızı bildirişlər mübahisəli olmuş və müxtəlif rejimlərin opponentlərini təqib etmək üçün istifadə edilmişdir.[19] Məsələn, Ukraynanın sabiq prezidenti Viktor Yanukoviç haqqında verilmiş Qırmızı bildiriş həmin müraciətin siyasi xarakterli olması müəyyən edildikdən sonra geri götürülmüşdür.[23][24]

2015-ci ildə Interpol yeni qaçqın siyasəti qəbul edərək bildirmişdi ki, qaçqın statusu almış şəxs barədə Qırmızı bildiriş, həmin şəxsin qaçdığı ölkənin tələbi ilə verilməməlidir.[25]

2018-ci ilin noyabrında Bəhreyn, futbolçu və siyasi dissident Hakim əl-Araibi barədə Qırmızı bildiriş yaydı. O, 2014-cü ildə Bəhreyndən qaçaraq Avstraliyada qaçqın statusu almışdı. Taylanda bal ayı üçün gedərkən o, Tayland polisi tərəfindən saxlanıldı. Bir neçə gün sonra bildiriş qanunsuz olduğu üçün geri götürülsə də, Bəhreyn ekstradisiya tələbini yeniləyib və Tayland məhkəməsi işə baxmağa başladı. 11 fevralda ittihamlar çıxarıldı və əl-Araibi azad olundu; ertəsi gün Avstraliyaya qayıtdı.[26] Bir ay sonra, 12 mart 2019-da ona Avstraliya vətəndaşlığı verildi.

Qaçqınların qanunsuz şəkildə Qırmızı bildirişlərlə hədəf alınması ilə bağlı narahatlıqlar artır. Əl-Araibi hadisəsinə qədər də bir sıra oxşar hallar mövcud idi; məsələn, rusiyalı fəal Petr Silayevin İspaniyada saxlanılması və cəzairli hüquq müdafiəçisi Rəşid Meslinin İtaliyada həbs edilməsi buna misaldır.[25]

İnterpolun fayllara nəzarət komissiyası

İnterpolun Fayllara Nəzarət Komissiyası (CCF) müstəqil monitorinq qurumudur. Komissiya bir sıra rəsmi qaydalara uyğun fəaliyyət göstərir və üç əsas funksiyanı yerinə yetirir:

  • İnterpol tərəfindən emal olunan şəxsi məlumatlara tətbiq edilən məlumatların qorunması qaydalarına nəzarət
  • Şəxsi məlumatların emalına dair hər hansı layihə və ya əməliyyatlarla bağlı məsləhət vermək
  • Şəxslərin İnterpol məlumat bazasına çıxışla bağlı müraciətlərini emal etmək

2008-ci ildə İnterpolun Baş Assambleyası CCF-i təşkilatın daxili hüquqi strukturuna inteqrasiya etmək üçün nizamnaməyə dəyişiklik etdi və bununla da onun müstəqilliyi təmin edildi.[27]

Komissiyanın ən mühüm funksiyası fiziki şəxslərin Qırmızı bildirişlərin ləğv edilməsi ilə bağlı etdiyi hüquqi müraciətləri qiymətləndirməkdir. Bu müraciətlər yalnız o halda qəbul olunur ki, Qırmızı bildiriş İnterpol Nizamnaməsini pozmuş hesab edilsin; məsələn, Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsinə zidd olması və ya siyasi, dini, hərbi və ya irqi səbəblərlə verilməsi.[28]

Populyar mədəniyyətdə

  • 1985-ci ildə Broderbund şirkətinin buraxdığı “Where in the World Is Carmen Sandiego?” video oyununda hər missiyanın ilk hissəsi uydurma cinayətkar dəstənin üzvü üçün İnterpolun qırmızı bildirişinin (natamam şəkildə “həbsetmə orderi” kimi təsvir olunurdu) əldə edilməsindən ibarət idi.
  • Patrisiya Kornuellin “Black Notice” adlı kriminal romanı Interpol prosedurunun adını daşıyır.
  • “Red Notice” və “SAS: Red Notice” filmləri də eyni prosedurdan ad götürmüşdür.

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 "About Notices". Interpol. 15 fevral 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 yanvar 2020.
  2. ↑ "Interpol Red Notices". United States Attorneys' Manual. United States Department of Justice. 6 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2013.
  3. ↑ 1 2 "INTERPOL creates new international alert notice" (Press-reliz). Lyon, France: Interpol. 24 fevral 2004. 1 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 yanvar 2020. INTERPOL already issues a series of colour-coded notices, including the famous Red Notice for wanted international fugitives
  4. ↑ 1 2 "Notices". Interpol. 20 fevral 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 yanvar 2020.
  5. ↑ INTERPOL. "INTERPOL publishes first Silver Notice targeting criminal assets". Interpol. İstifadə tarixi: 22 fevral 2025.
  6. ↑ "INTERPOL to introduce new international notice to assist UN". Interpol. 21 sentyabr 2005. 1 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 yanvar 2020.
  7. ↑ "INTERPOL Annual Report 2011" (PDF). Interpol. 2012. 10 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 11 iyul 2021.
  8. ↑ "INTERPOL Annual Report 2012" (PDF). Interpol. 2013. 12 yanvar 2015 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2013.
  9. ↑ "INTERPOL Annual Report 2013" (PDF). Interpol. 2013. 21 sentyabr 2014 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 avqust 2014.
  10. ↑ "INTERPOL Annual Report 2014" (PDF). Interpol. 2015. 10 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 11 iyul 2021.
  11. ↑ "INTERPOL Annual Report 2015" (PDF). Interpol. 2016. 10 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 11 iyul 2021.
  12. ↑ "INTERPOL Annual Report 2016" (PDF). 17 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 9 fevral 2023.
  13. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 "About Notices". www.interpol.int (ingilis). İstifadə tarixi: 10 iyun 2023.
  14. ↑ "Red sky in the morning". The Economist. 31 yanvar 2015. 16 mart 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 mart 2015.
  15. ↑ Grimes, William. "To Russia, With Capitalist Ambitions". The New York Times. 1 fevral 2015. 11 noyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 mart 2015.
  16. ↑ "INTERPOL cannot be used by the Russian Federation to seek the arrest of Mr William Browder" (Press-reliz). Interpol. 26 iyul 2013. 1 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 yanvar 2020.
  17. ↑ Zug, James. "'Red Notice' by Bill Browder". The Boston Globe. 31 yanvar 2015. İstifadə tarixi: 23 mart 2015.
  18. ↑ "Iran has issued an arrest warrant for Trump over the killing of Qassem Soleimani, and asked Interpol to help detain him". Business Insider. 29 iyun 2020. 27 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2020.
  19. ↑ 1 2 ...
  20. ↑ Spiller, Sarah; Macrae, Callum. "Interpol: Red Alert!". Al Jazeera. 1 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 iyul 2017.
  21. ↑ Baldino, Daniel; Wardlaw, Grant. "FactCheck: are Interpol Red Notices often wrong?". The Conversation. 7 iyul 2013. 28 avqust 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2019.
  22. ↑ Hug, Adam. "Shelter from the storm?" (PDF) (ingilis). London: The Foreign Policy Centre. aprel 2014. 9 avqust 2014 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 yanvar 2020.
  23. ↑ "Ukraine ex-leader wanted by Interpol". BBC News (ingilis). 12 yanvar 2015. 14 iyun 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 avqust 2019.
  24. ↑ "Yanukovych no longer listed as wanted person by Interpol". KyivPost. 21 iyul 2015. 25 yanvar 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 avqust 2019.
  25. ↑ 1 2 Finlay, Lorraine. "Explainer: what is an Interpol Red Notice and how does it work?". The Conversation. 30 yanvar 2019. 6 fevral 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2019.
  26. ↑ Ramzy, Austin. "Soccer Player Who Faced Extradition From Thailand to Bahrain Is Back in Australia". The New York Times. 11 fevral 2019. 18 fevral 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2019.
  27. ↑ "Commission for the Control of INTERPOL's Files". interpol.int. 11 may 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2015.
  28. ↑ "The Constitution". interpol.int. 12 aprel 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2015.

  • interpol.int/INTERPOL-expertise/Notices — rəsmi saytı of Interpol notices
    • Wanted persons
    • Missing persons Arxivləşdirilib 2018-01-02 at the Wayback Machine
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İnterpol_bildirişi&oldid=8405505"
Informasiya Melumat Axtar