İngiltərə mastifi — ingiltərəmənşəli çox iriölçülü it cinsi. Bu cinsin tarixi qədim dövrlərə dayanır. Əvvəllər alan və "Pugnaces Britanniae" kimi qədim it növləri ilə əlaqəli olmuş, XIX əsrdə isə Alp mastifi ilə cütləşdirilmişdir. Zamanla populyarlığı azalsa da, günümüzdə yenidən geniş yayılmışdır. Mastiflər dünyanın ən böyük it cinslərindən biri hesab edilir və adi canavardan təxminən 50 kq daha ağır ola bilər.
| İngiltərə mastifi | |
|---|---|
 | |
| Mənşəyi | |
| Ölkə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İngiltərə mastifi böyük bədəni, geniş və kvadrat şəklində baş quruluşu ilə tanınır. Bu cins, Sent-Bernard cinsindən bir qədər ağırdır, lakin İrlandiya canavar iti və böyük deyn kimi digər iri cinslərdən daha möhkəmdir. Mastiflərin bədəni dərin və əzələlidir, xüsusilə ön ayaqları arasındakı məsafə çox genişdir. Erkəklərin boyu orta hesabla 76 sm, dişilərin boyu isə 70 sm-dir. Çəkiləri erkəklərdə 68–113 kq, dişilərdə isə 54–91 kq arasında dəyişir. Bəzi fərdlər isə 140 kq-a qədər çata bilər.[1][2]
Mastiflərin kürkü qısa və sıxdır. Rəngləri əsasən "aprikot", "gümüş-aprikot" və "sarıvarı" olur. Onların üzündə qara sima (burun, qulaq və göz ətrafı) hər zaman mövcuddur. Standart olmayan rənglərə qara və ya şokolad daxildir. İngiltərə mastifinin ən böyük fərdi 155.6 kq çəki ilə tarixə keçmişdir. 1989-cu ildə Aykama Zorba adlı mastif 94 sm boy və 251 sm uzunluqla dünyanın ən böyük iti kimi qeydə alınmışdır.[3]
İngiltərə mastifi təbiətcə yumşaq, sadiq və cəsurdur. Sahibinə qarşı sevgi dolu və təvazökar olan bu cins, uşaqlarla yaxşı ünsiyyət qurur. 1800-cü ildə Sidenhem Edvards mastifi "sevgi dolu, lakin cəsur və dözümlü" bir it kimi təsvir etmişdir. AKC də mastifləri güclü, lakin sadiq və mehriban itlər kimi xarakterizə edir. Onların böyük ölçüsü və açıq sahələrə ehtiyacı səbəbindən kənd yerləri və ya geniş həyətlər üçün daha uyğundur.[4][5]
İngiltərə mastifi iri ölçüsünə görə düzgün qidalanma və müntəzəm məşq tələb edir. Xüsusilə iki yaşına qədər sürətli hərəkətlərdən çəkinmək tövsiyə olunur, çünki bu dövrdə çəki artımı sürətlidir və oynaqlarda zədələr yarana bilər. Əsas sağlamlıq problemlərinə hip displaziyası, qastrik torsiya və osteosarkom daxildir. Genetik testlər və mütəmadi sağlamlıq yoxlamaları mastiflərin sağlam qalması üçün vacibdir.[6][7]
İngiltərə mastifinin tarixi qədim Britaniya dövrünə gedib çıxır. Bu cinsin kökləri Roma imperiyasının Britaniyanı işğal etdiyi dövrdə mövcud olmuş "Pugnaces Britanniae" adlı itlərə əsaslanır.[8] O dövrdə mastiflər arenalarda döyüşlərdə istifadə edilirdi.[9][10] Müasir mastiflərin inkişafı isə XIX əsrdə Con Viqlsvort Tompson və T. V. H. Luki kimi yetişdiricilər tərəfindən həyata keçirilmişdir. AKC bu cinsi 1885-ci ildə rəsmi olaraq tanımışdır.[11]
İngiltərə mastifi bir çox məşhur fərd və obrazla tanınır. Məşhur nümunələrdən biri 1989-cu ildə Zorba adlı itdir, o, dünyanın ən böyük iti kimi tanınmışdır.[1][12] Digər tanınmış mastiflərə Konan (Argentina Prezidenti Xavyer Mileyin iti),[13] Mastif Meyson (2007-ci ilin "Transformerlər" filmində)[14] və Herakl (1993-cü ilin "Meydança" filmində)[15] daxildir.
- ↑ 1 2 "Frequently Asked Questions". Guinness World Records. 20 August 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 August 2013.
- ↑ "The Biggest Dog Breed". Bigpawsonly.com. 25 July 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 August 2013.
- ↑ Clarence C. Little, The Inheritance of Coat Color in Dogs, Howell Book House, 1957
- ↑ Sydenham EdwardsCynographia Britannica, 1800 London: C. Whittingham
- ↑ "American Kennel Club – Mastiff". The American Kennel Club. 11 June 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 June 2012.
- ↑ McMillan, K. M.; Bielby, J.; Williams, C.L. "Longevity of companion dog breeds: those at risk from early death". Scientific Reports. 14. 2024: 531. doi:10.1038/s41598-023-50458-w. PMC 10834484 (#bad_pmc).Figure 3 and Supplementary Table 3
- ↑ "Gastric Torsion in Dogs - Vet Help Direct". 16 March 2011. 7 January 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 January 2025.
- ↑ "Grattius – Cynegeticon". İstifadə tarixi: 7 June 2009.
- ↑ Bell, Jerold. Veterinary medical guide to dog and cat breeds. Kathleen Cavanagh,Larry Tilley, Francis W. K. Smith. Jackson, WY: CRC Press. 2012. 309–311. ISBN 978-1-4822-4141-9. OCLC 878262855.
- ↑ mastiff Arxiv surəti 26 aprel 2015 tarixindən Wayback Machine saytında. Britannica Concise Encyclopedia. Chicago, 2012. Accessed 3 October 2013.
- ↑ The History of the Mastiff, M. B. Wynn 1885. William Loxley.
- ↑ Guinness World Records 2000 – Millennium edition, Pg 106, Guinness World Records Ltd., 2000, ISBN 0-85112-098-9
- ↑ "Argentina Just Elected an Eccentric Populist Who Seeks Counsel From His Cloned Dogs". 20 November 2023. 27 November 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 January 2025.
- ↑ "AT HOME WITH: Michael Bay; A Slam-Bang Master With a House of Om - The New York Times". The New York Times. 2003-07-17. 2022-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-19.
- ↑ ""The Sandlot Dog" | Modern Molosser". www.modernmolosser.com. 2019-05-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-29.