İndividualist feminizm və ya fərdiyyətçi feminizm (ing. Individualist feminism, həmçinin ifeminizm kimi tanınır) — fərdiyyətçiliyi, şəxsi avtonomiyanı, dövlət tərəfindən qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılmasını və gender bərabərliyini vurğulayan libertarian feminist hərəkatı.[1][2][3]
İndividualist feministlər hüquq sistemlərini dəyişdirməyə çalışır ki, cinsi və gender imtiyazları aradan qaldırılsın və bütün fərdlər bərabər hüquqlara sahib olsunlar. Bu yanaşma qadınları öz həyatlarına tam nəzarət etməyə təşviq edir və böyüklərin öz bədənləri ilə bağlı seçimlərinə dövlət müdaxiləsinə qarşı çıxır. İndividualist və ya libertarian feminizm liberal feminizmin bir qolu kimi qruplaşdırılsa da, XXI əsr əsas liberal feminist ideologiyalarından xeyli fərqlənir. Bu cərəyanın tərəfdarlarından Vendi Makelroy və Kritina Hoff Sommers, individualist feminizmi "siyasi" və ya "gender feminizmi" adlandırdıqları anlayışa qarşı qoyurlar.[4][5]
- İndividualist feministlər qadınların avtonomiyasını və seçim azadlığını məhdudlaşdıran cinsi rolları rədd edirlər.
- Gender rollarının həm qadınları, həm də kişiləri məhdudlaşdırdığını və onların qanunvericiliklə tətbiq edilməsinin zərərli olduğunu bildirirlər.[6]
- Dövlətin qadınlar naminə müdaxiləsini tənqid edirlər, çünki hökumət qadınlar adından qərarlar verərsə, onların fərdi seçimlərini məhdudlaşdıra bilər.
Katona İnstitutu (ABŞ libertarian beyin mərkəzi) hesab edir ki, kapitalizm qadınlara daha yüksək həyat standartı, daha çox resurslara çıxış, fərdi azadlıqlar və fiziki əməkdən kənar iş imkanları qazandırıb.[7][8] İndividualist feminizm təbii hüquq nəzəriyyəsinə uyğun gəlir və kişilərlə qadınların hüquqlarının bərabər qorunmasını dəstəkləyir. Onların fikrincə, dövlət nə qadınların, nə də kişilərin maraqlarını bir-birinə üstün tutmamalıdır və şəxsi münasibətlərə, iqtisadi müqavilələrə, əyləncə və media təmsilçiliyinə və ümumiyyətlə, sosial-mədəni sahəyə müdaxilə etməməlidir.[9]
İndividualist feminizmin tənqidi fərdiyyətçiliyin feminist dəyər kimi istifadəsinə qarşı çıxmaqdan tutmuş, bu cərəyanın effektiv bir feminist fəallıq növü olub-olmamasına dair suallara qədər uzanır.[10][11] Radikal feminist Ketrin Makkinnon (1995) fərdi seçimin əhəmiyyətini tənqid edərək bildirib ki, qadınlar hələ də istifadə edilir, zorakılığa məruz qalır, alınıb-satılır və susdurulur.[12] O, qara qadınların daha ağır şəraitdə olduğunu xüsusilə vurğulayıb. Feminist Syuzen Braunmiller (1999) isə individualist feminizmin birləşmiş və kollektiv feminist hərəkatlara qarşı olması səbəbilə, bu yanaşmanı "zəifləyən və sağlam olmayan" bir feminist hərəkət kimi dəyərləndirib.[13]
- ↑ Liberty for women : freedom and feminism in the twenty-first century. Wendy McElroy. Chicago: Ivan R. Dee. 2002. ISBN 1-56663-434-2. OCLC 48475190.
- ↑ Taylor, Joan Kennedy. Reclaiming the mainstream : individualist feminism rediscovered. Buffalo, N.Y.: Prometheus Books. 1992. ISBN 0-87975-717-5. OCLC 25282967.
- ↑ Taylor, Joan Kennedy. What to do when you don't want to call the cops : a non-adversarial approach to sexual harassment. New York: London. 1999. ISBN 0-8147-8232-9. OCLC 41580348.
- ↑ "Carceral Feminism and the Libertarian Alternative | Libertarianism.org". www.libertarianism.org (ingilis). 2015-01-28. İstifadə tarixi: 2020-12-06.
- ↑ "How is Libertarian Feminism Different from Other Feminisms? | Libertarianism.org". www.libertarianism.org (ingilis). 2015-01-06. İstifadə tarixi: 2020-12-06.
- ↑ McElroy, Wendy, redaktorLiberty for women: freedom and feminism in the twenty-first century. Chicago: Ivan R. Dee. 2002. ISBN 978-1-56663-435-9.
- ↑ Hoff Sommers, Christina. Who Stole Feminism? How Women Have Betrayed Women. New York: Touchstone/Simon & Schuster. 1995. ISBN 9780684801568.
- ↑ McElroy, Wendy. "Gender Feminism and Ifeminism: Wherein They Differ" (PDF). Etica & Politica / Ethics & Politics. 2. 2003.
- ↑ www.libertarianism.org https://www.libertarianism.org/columns/how-is-libertarian-feminism-different-other-feminisms (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 2023-09-02.
- ↑ www.cato.org https://www.cato.org/commentary/why-feminists-should-embrace-capitalism (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 2023-09-02.
- ↑ www.cato.org https://www.cato.org/policy-report/november/december-2019/does-capitalism-help-women (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 2023-09-02.
- ↑ "Reclaiming Feminism for Liberty | Libertarianism.org". www.libertarianism.org (ingilis). 2020-03-11. İstifadə tarixi: 2020-12-06.
- ↑ McElroy, Wendy. Individualist feminism of the nineteenth century: Collected writings and Biographical profiles. McFarland. 2001.
- Kennedy Taylor, Joan. Reclaiming the mainstream: individualist feminism rediscovered. Buffalo, N.Y: Prometheus Books. 1992. ISBN 9780879757175.
- Heywood, Ezra. Uncivil Liberty: An Essay to Show the Injustice and Impolicy of Ruling Woman Without Her Consent. 1873. 2 September 2005 tarixində arxivləşdirilib. One of the first individualist feminist essays, by Ezra Heywood.
- de Cleyre, Voltairine. Presley, Sharon; Sartwell, Crispin (redaktorlar ). Exquisite rebel: the essays of Voltairine de Cleyre: feminist, anarchist, genius. Albany: State University of New York Press. 2005. ISBN 9780791460948.
- Johnson, Charles W. "Libertarian Feminism: Can This Marriage Be Saved?". 1 May 2005.
- Presley, Sharon. "Feminism in Liberty". 30 July 2012 tarixində arxivləşdirilib.
- Liberal Feminism // Liberal Feminism (definition). Stanford Encyclopedia of Philosophy. 2021. Essay including discussion of libertarian feminism.