Nəvəvi (ərəb. یحیی بن شرف النووی; oktyabr 1233, Nəva[d], Dəra mühafəzəsi – 22 dekabr 1278[1][2], Nəva[d], Dəra mühafəzəsi) və ya Əbu Zəkəriyya Yəhya ibn Şərəf ibn Muri ən-Nəvəvi — XIII. ərsdə yaşamış müsəlman hədis və fiqh alimi. O heç vaxt ailə həyatı qurmamışdır.[3]
| İmam Nəvəvi | |
|---|---|
| ərəb. يحيى بن شرف الحزامي النووي الشافعي | |
 | |
| Doğum tarixi | oktyabr 1233 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 22 dekabr 1278[1][2] (45 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Elm sahələri | fiqh, Hədis |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Nəvəvinin özündən başlayaraq geriyə doğru nəsəbi belədir: Yəhyə ibn Şərəf ibn Murri Həsən ibn Hüseyin ibn Nizam ən-Nəvəvidir. Künyəsi Əbu Zəkəriyyə Muhyiddindir. Nəvəvi Şamın şərq tərəfində Havran qəsəbəsində Nəva adlanan yerdə hicrətin 631-ci ili, Məhərrəm ayında dünyaya gəlmişdi.[4] Hələ kiçik yaşlarından dinə və elmə böyük sevgisi və marağı olmuş, buna görə də Qurani-Kərimi əzbərləmişdir. Elm öyrənməkdə atasının böyük rolu olmuşdur.
Nəvəvi Şama gələrək "ər-Rəvahiyyə" adlı mədrəsəyə daxil olur. Bu mədrəsədə elmə olduqca böyük həvəs göstərir. Dörd ayın ərzində "ət-Tənbih" adlı əsəri əzbərləyir, ilin qalan aylarında isə "əl-Mühəzzəb" əsərinin dördə birini öz müəlliminə əzbərdən danışır. Şafii fiqhi və hədis elimi sahəsində təhsilini davam etdirir. Bir tərəfdən dərs verməklə bərabər əl-Əşrəfiyyədəki Darul-Hədisin Məşihət (rektorluq) məqamına yüksəlir.
Nəvəvi rəbbani bir alim olmuşdur. O, dünya həyatında zahid, ağır, təvəzökar, heybətli bir şəxs idi. Allaha itaətdə bir an belə haqq yoldan əyilməzdi, yaxşılığı əmr edib, pislikdən çəkindirərdi. Əmirlərə öyüd-nəsihət verib, Allahın yolunda qınayanın qınamasından qorxmazdı.
Nəvəvi hicrətin 676-cı ilində Rəcəb ayının 24-cü günü Nəvada vəfat etmişdi.[4] Qəbri hələ də bilinməkdədir. Vəfat etdiyi vaxt yaşı 45-ə çatmışdı. Bu az bir ömür ərzində mübarək bir həyat sürmüş, ömrünü ibadət, itaət, öyrənmək və oyrətməklə keçirmişdi. Nəvəvi bilindiyinə görə evlənməmiş dünyasını dəyişmişdi. Çünkü çox kasıb bir həyat sürmüşdü.
Nəvəvi həyatında olduqca dəyərli əsərlər qələmə almışdır. Bizə gəlib çatan əsərləri bunlardır:
- "Əl-Minhac fi Şərh Səhih Müslim".
- "əd-Dəqaiq"
- "Təhzibul-Əsmai vəl-Lüğət".
- "Minhəcut-Talibin".
- "Bustanul-Arifin"
- "Riyadus-Salehin". Ən məşhur əsəri.[4]
- "əl-Məqasid". Tövhidə aid əsər.
- "əl-Mənsurat". Fiqh və fətvalara aid.
- "Muxtasarut-Tibyən".
- "Ravlatul-Talibin". Fiqhə aid əsər.
- ↑ 1 2 AA.VV. Encyclopaedia of Islam, Encyclopédie de l’Islam (fr.). 1913.
- ↑ 1 2 Jahja Ibn Scharaf Nawawi // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ Abou Al-Fadl, Khaled. The Search for Beauty in Islam: A Conference of the Books. Rowman & Littlefield. 2005. səh. 174. ISBN 978-0-7425-5094-0. İstifadə tarixi: 2016-02-20.
- ↑ 1 2 3 "Nevevi". 08.09.2025 tarixində arxivləşdirilib.