İbrahim Mütəfərrikə (türk. İbrahim Müteferrika; 1674[2] və ya 1670[1], Kluj-Napoka[1] – 1745[2] və ya 6 fevral 1747[1], İstanbul[1]) — macar əsilli osmanlı dövlət xadimi, ilk müsəlman mətbəəçisi, yazıçı, tərcüməçi, astronom və kartoqraf. Osmanlı imperiyasında mətbəə yaradaraq türkcə kitap yayımlayan ilk şəxs.[3]
| İbrahim Mütəfərrikə | |
|---|---|
| türk. İbrahim Müteferrika | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Rumıniya |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | İstanbul |
| Fəaliyyəti | iqtisadçı, antropoloq, tarixçi, coğrafiyaşünas, sosioloq, şair, yazıçı |
| Əsərlərinin dili | Osmanlı türkcəsi[1] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1674 Kolojvarda doğulub. 1745-ci ildə İstanbulda vəfat edib.
İbrahim Mütəfərrikə, "Xalqların quruluşunda müdrikliyin əsasları" (Üsul əl-Hikam fi Nizam əl-Ümam).[4]
İbrahim Mütəfərrikənin mətbəəsində cəmi 17 kitab çap edilmişdir:
- Kitab-i Lüğət-i Vankulu (Sihah Əl-Cəvhəri), 2 cilddə, 1729
- Töhfət-ül Kibar fi Əsfar əl-Bihar, 1729
- Tarix-i Səyyah, 1729
- Tarix-i Hind-i Qarbi, 1730
- Tarix-i Timur Gürgan, 1730
- Tarix-i Mısri Qədim və Misri Cədid, 1730
- Gülşən-i Xüləfa, 1730
- Grammaire Turque, 1730
- Üsul əl-Hikam fi Nizam əl-Ümam, 1732
- Fiyuzat-i Mıknatısiye, 1732
- Cahannüma, 1732
- Təqvim əl-Təvarih, 1733
- Kitabi Tarix-i Naima, 2 cilddə, 1734
- Tarix-i Rəşid, 3 cilddə, 1735
- Tarix-i Çələbizadə, 1741
- Əhval-i Qazavat dər Diyar-i Bosna, 1741
- Kitab-i Lisan əl-Əcəm əl Müsəmma bi-Fərhəng-i Şüuri, 2 cilddə, 1742
Bu kitablardan "Tarix-i Çələbizadə"nin bir çox nüsxəsi "Tarix-i Rəşid"in üçüncü və son cildinin arxasına əlavə edilərək cildlənib satıldığı üçün, bəzi mənbələrdə səhvən Mütəfərrikənin 16 kitab çap etdirdiyi qeyd olunur.
- ↑ 1 2 3 4 5 https://islamansiklopedisi.org.tr/ibrahim-muteferrika.
- ↑ 1 2 Ibrahim Mūteferrika // MAK (pol.).
- ↑ 100 böyük türk. Bakı, 1991. səh.51.
- ↑ "Ибрахим Мутеферрика, Основы мудрости в устройстве народов (1732). (rus.)". 5 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 avqust 2012.
- İbrahim Muteferrika saytı (türk.), (mac.), (ing.)
- LiteraTurca saytında İbrahim Mütəfərrikə bölməsi Arxivləşdirilib 2007-06-27 at the Wayback Machine