İbn Qudamə (ərəb. ابن قدامة) və ya Əbu Məhəmməd Müvəffəqüddin Abdullah ibn Əhməd ibn Məhəmməd ibn Qudamə əl-Cəmmaili əl-Məqdisi (1147[1][2][…] – 28 oktyabr 1223, Dəməşq) — Hənbəli məzhəbinə mənsub mühəddis, fəqih və üsulçu.
| İbn Qudamə | |
|---|---|
| ərəb. ابن قدامة | |
 | |
| Doğum tarixi | 1147[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 28 oktyabr 1223 |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | fiqh |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1147-ci ildə Nablusun kəndi olan Cəmmaildə dünyaya gəlmişdir. Hörmətli ailəyə mənsub olan İbn Qudamə 1156-cı ildə ailəsi ilə Şama köçmüşdür. İlk təhsilini atasından almışdır. Daha sonra İbn əl-Cəvzi, Hüseyn ibn Əli əs-Səymari, Əbdülqadir Gilani, Həmid ibn Əhməd əl-Vasiti kimi alimlərdən dərslər almışdır. İbn Teymiyyə, İbn Nəccar, İbn Abdülhadi, İbn Muflih, Əbul-Fərəc İbn Kəsir onun məşhur tələbələrindəndir. İbn Qudamə Bağdada, həcc üçün Məkkəyə və yenidən Şama səfərlər etmişdir. Səlahəddin Əyyubinin başçılığı ilə Qüdsün səlibçilərdən azad edilməsində iştirak etmişdir. 28 oktyabr 1223-cü ildə Dəməşqdə vəfat edən İbn Qudamə, əl-Camiul-Müzəffərinin arxasında yerləşən Qəsiyun qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.[3]
- əl-Muqni. Hənbəli fiqhi üzrə ən mühüm və ən geniş izahlı kitabdır. Burada müəllif fiqhin müxtəlif məsələlərini geniş şəkildə izah etmiş və digər məzhəblərin görüşlərini də müqayisəli şəkildə təqdim etmişdir.
- əl-Kafi fi Fiqh əl-İmam Əhməd. Hənbəli məzhəbinə aid orta səviyyəli fiqh kitabıdır. Bu əsər, əsasən, məzhəbin hökmlərini əhatə edir və qısa, lakin dəqiq izahlar təqdim edir.
- əl-Umdə. Hənbəli fiqhi üzrə başlanğıc səviyyədə yazılmış bir kitabdır. Bu əsər qısa və praktiki biliklər verməklə tələbələr üçün əsas dərslik hesab edilir.
- Ravdat əl-Nazir və Cənnət əl-Munazir. Üsulül-fiqh (İslam hüququnun əsasları) haqqında yazılmış mühüm əsərdir. Bu kitabda hüquqi əsaslandırmalar və metodologiyalar şərh olunur.
- Təhrim ən-Nazar fi Kutubil-Kəlam. Bu əsərində İbn Qudamə kəlam elmini və fəlsəfi müzakirələri tənqid etmişdir. O, xüsusilə məzhəbi spekulyasiyalara və əqli mübahisələrə qarşı çıxmışdır.
- Zəmmut-Təvil. Quran və hədis mətnlərinin məcazi mənalarda şərh olunmasına (təvilə) qarşı yazılmış bir kitabdır. Burada müəllif sələfi metodologiyasını müdafiə edir.
- Fəzail əl-Əmal. İslamda saleh əməllərin fəzilətləri haqqında yazılmış əsərdir.
- əl-İqna. Hənbəli məzhəbinə aid başqa bir fiqh kitabıdır, daha çox xülasə şəklində yazılmışdır.
İbn Qudamənin bu əsərləri İslam hüququ, etiqadı və ibadətləri haqqında dərin biliklər təqdim edir və günümüzdə də hənbəli məzhəbində əsas mənbələrdən hesab olunur.
- ↑ 1 2 Muwaffaq al-Dīn ʻAbd Allāh ibn Aḥmad Ibn Qudāmah // Faceted Application of Subject Terminology.
- ↑ 1 2 Muwaffaq al-Dīn ʻAbd Allāh ibn Aḥmad Ibn Qudāmah // opac.vatlib.it (ing.).
- ↑ "İBN KUDÂME, Muvaffakuddin". 14.03.25 tarixində arxivləşdirilib.