Əbül-Fida İmadəddin İsmayıl ibn Şəhabəddin Ömər ibn Kəsir ibn Dəv ibn Kəsir əl-Qəysi əl-Qureyşi əl-Busrəvi əd-Dəməşqi əş-Şafii (ərəb. أبو الفداء ابن كثير; 1301[1][2], Büsra və ya Dəra – 1373[3], Dəməşq, Məmlük dövləti) — tarixçi, müfəssir, mühəddis və Şafii fəqihi.[4]
| İbn Kəsir | |
|---|---|
| ərəb. ابن كثير | |
 | |
| Doğum tarixi | 1301[1][2] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1373[3] |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Elm sahələri | tarix, təfsir, fiqh |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hicri 701-ci (1301–1302) ildə Büsranın Mücəydilül-qəryə kəndində dünyaya gəlib.[5] Atasının ölümündən (Cəmaziyəl-əvvəl 703/dekabr 1303) bir neçə il (707/1307–1308) sonra ailəsi ilə birlikdə Dəməşqə köçüb. İbn Kəsrin təhsili ilə böyük qardaşı Kəmaləddin Əbdülvəhhab yaxından maraqlanır. İbn Kəsrə ilk təhsilini verərək ona fiqh öyrədir. İbn Kəsir hicri 711-ci (1311–12) ildə Quranı əzbərləyir. Daha sonra Bürhanəddin İbrahim ibn Əbdürrəhman əl-Fəzaridən və Kəmaləddin ibn Qazı Şöhbədən fiqh təhsili alır. Gənc yaşlarında qələmə aldığı "Əhkamüt-tənbih"ini müəllimi Bürhanəddin əl-Fəzariyə təqdim edib, müəlliminin rəğbətini qazanır. "Muxtəsəru İbnil-Həcib"i Şəmsəddin Mahmud ibn Əbdürrəhman əl-İsfahaniyə oxuyur və icazət (diplom) alır. Bunlardan başqa Şərəfəddin İsa əl-Məqdisi, Bahaəddin ibn Əsakir, Şəmsəddin Məhəmməd ibn Məhəmməd əş-Şirazi, İshaq ibn Yəhya əl-Amidi, Məhəmməd ibn Əhməd ibn Zərrad, İbnüş-Şihnə əl-Həccar, Abdullah ibn Məhəmməd ibn Yusif əl-Məqdisi və Yusif ibn Əbdürrəhman əl-Mizzidən hədis, Ələməddin əl-Birzəli və Zəhəbidən hədis və tarix, Məhəmməd ibn Şərəfəddin əl-Baaləbəkkidən qiraət, Təqiyyüddin ibn Teymiyyədən kəlam və fiqh dərsləri almışdır. Bu müəllimlərindən daha çox təsirlənib: Bürhanəddin əl-Fəzari, qayınatası Yusif əl-Mizzi, Zəhəbi və İbn Teymiyyə. Bunlardan başqa icazət aldığı müəllimlərindən bəziləri bunlardır: Şəmsəddin əl-İsfahani, Əbül-Fəth əd-Debusi, Əli ibn Ömər əl-Vani, Yusif əl-Hutəni, Əbu Musa el-Qərafi və İbnüd-Dəvalibi əl-Bağdadi.
İbn Kəsir təhsili başa vurduqdan sonra xətib, müəllim, qiraət alimi, müftü və məhkəmə şurası üzvü olaraq müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. Cəmaziyəl-əvvəl hicri 736-cı (27 dekabr 1335) ildə Dəməşqdə Şafiilər üçün təhsis edilmiş Nəcibiyyə mədrəsəsində dərs deməyə başladı və ölümünə qədər də bu vəzifəni icra etdi.
O, tarix, təbəqat, təsfir, hədis və fiqh sahələrinə aid əsərlər qələmə alıb. Qələmə aldığı əsərlərdən bəziləri bunlardır: əl-Bidayə vən-Nihayə (İbn Kəsrin görkəmli tarixçilərdən hesab olunmasına təmin edən əsəri), Sirətü Əbi Bəkr əs-Siddiq,[6] Sirətü Ömər ibn əl-Xəttab,[6] Təfsirül-Quranil-əzim, İxtisaru Ülumil-hədis, Şərhu Səhihil-Buxari,[7][8] Kitabüs-Səma və s.
Fiqhdə Şafii məzhəbinə mənsub olsa da, İbn Kəsir digər məzhəblərin görüşlərinə də açıq idi. İbn Teymiyyənin təsirində qalaraq onun görüşlərini mənimsəmiş, xəlifəliyin Qureyş nəsli ilə məhdudlaşdırılmasını müdafiə etməsi istisna olmaqla, digər dini-siyasi məsələlərdə onun fikirlərinə sadiq qalmışdır. Cüneydi-Bağdadi, Əbu Talib əl-Məkki, Əbdülkərim ibn Həvazin əl-Quşeyri və Şəhabəddin əs-Sührəvərdi kimi ilk dövr sufilərindən hörmətlə bəhs etmiş, lakin təriqətləri qəbul etməmişdir. Şiəliyə qarşı sərt bir mövqe sərgiləmiş və əsərlərində "İsrailiyyat" adlanan yəhudi mənşəli rəvayətlərə yer verməmişdir.[4]
- ↑ 1 2 AA.VV. Encyclopaedia of Islam, Encyclopédie de l’Islam (fr.). 1913.
- ↑ 1 2 Али-заде А. Ибн Касир (rus.). // Исламский энциклопедический словарь Москва: Ансар, 2007.
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 "Ebul-Fida ibn Kesir". TDV İslam Ansiklopedisi. 03.06.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ İbn Kəsir. əl-Bidayə (ərəb). XIV. Qahirə. 1932–39. 21.
- ↑ 1 2 İbn Kəsir. əl-Bidayə (ərəb). VII. Qahirə. 1932–39. 18.
- ↑ İbn Kəsir. əl-Bidayə (ərəb). III. Qahirə. 1932–39. 3.
- ↑ İbn Kəsir. əl-Bidayə (ərəb). XI. Qahirə. 1932–39. 33.