İbn Əbid-Dünya
Əbu Bəkr Abdullah ibn Məhəmməd ibn Ubeyd əl-Qureyşi əl-Bağdadi (ərəb. ابن أبي الدنيا; 823[1][2][…], Bağdad – 894[1][2][…], Bağdad) — çoxsaylı əsər müəllifi olan mühəddis, sufi, müəllim və Hənbəli fəqihi.[3]
| İbn Əbid-Dünya | |
|---|---|
| ərəb. ابن أبي الدنيا | |
 | |
| Doğum tarixi | 823[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 894[1][2][…] |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | fiqh, hədis, tarix, sufilik |
Hicri 208-ci (823) ildə Bağdadda doğulub. Onun hansı səbəbdən "İbn Əbid-Dünya" adlanması haqqında mənbələrdə məlumat yoxdur. Kiçik yaşlarından Quran öyrənib. Mühəddis olan atasından, Əli ibn Caddan, İbn Saddan, Əbu Xətim ər-Razidən, Əhməd ibn İbrahim əd-Dəvrakidən, Əhməd ibn Mənidən, İbrahim ibn Səid əl-Cövhəridən, Bişr ibn Vəlid əl-Kindi, Əbu Heysəmə Züheyr ibn Hərbdən, İbn Səllam əl-Cumahidən, Əbu Qilabə ər-Rəkaşidən hədis dinləyib. Kütübi-sittə müəlliflərinin faydalandığı üstadların bir çoxundan hədis rəvayət edib. Əhməd ibn Hənbələ tələbəlik edib. Zöhdlə bağlı əsərlər qələmə almış Məhəmməd ibn Hüseyn əl-Bərcülaninin (və ya Bürcülani) on ildən artıq tələbəsi olub. Xələf ibn Hişamdan qiraət, Əbu Ubeyd Qasım ibn Səllamdan ədəbiyyat, Mahmud ibn Həsən əl-Vərraqdan şeir, İbn Saddan tarix və siyər öyrənib. Yusif ibn Əbdürrəhman əl-Mizzi onun müəllimlərinin adlarını ehtiva edən bir əsər qələmə almışdır.[4] Ondan da müəllimi Haris ibn Əbu Usamə ilə İbn Əbu Xətim, Hüseyn ibn Səfvan əl-Bərzai, Qasım ibn Əsbağ, Əbu Bişr əd-Dulabi, İbn Macə və İbn Xuzeymə və başqa görkəmli şəxslər hədis rəvayət ediblər. Ali isnadla hədislərini rəvayət edən ən son tələbəsinin Fəxrəddin ibn əl-Buxari olduğu söylənmişdir. Həc ziyarəti istina olmaqla elmi səfərləri olduqca azdır.[5] O, 14 Cəmaziyəl-əvvəl 281-ci (22 iyul 894) ildə vəfat etmiş və Bağdadın cənubundakı Şuniziyyə qəbirsanlığında dəfn edilmişdir. Kütübi onun vəfat tarixinin 282-ci (895) il olduğu demişdir.
Onu Saleh Cəzərə, Əbu Xətim ər-Razi "saduq", İbn əl-Cəvzi "siqa saduq", Yusif ibn Əbdürrəhman əl-Mizzi, İbn Həcər əl-Əsqalani, Səxavi və Zəbidi "hədis hafizi" olaraq adlandırmışlar.[3]
O, hədis, zöhd, təsəvvüf, əxlaq, ədəb, tarix, təbəqat, əqidə, fiqh, qiraət, ədəbiyyat və başqa sahələrdə çoxlu əsərlər qələmə almışdır. Qələmə aldığı əsərlərdən bəziləri bunlardır: "Qamul-əşrar ən cərimətil-intihar", "əl-Əzamə", "əl-Ciran", "əl-İşraf fi mənazilil-əşraf", "əl-Həvatif", "Zəmmül-müskir", "Hurufu Xələf", "Kəlamül-leyali vəl-əyyam" və s.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 ʻAbd Allāh ibn Muḥammad Ibn Abī al-Dunyā // Faceted Application of Subject Terminology.
- ↑ 1 2 "İbn Ebud-Dunya". TDV İslam Ansiklopedisi. 31.05.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Zəhəbi. Aləmün-nubəla (ərəb). XIII. Beyrut. 1981–85. 397.
- ↑ Zəhəbi. Aləmün-nubəla (ərəb). XIII. Beyrut. 1981–85. 399.