İş cədvəli (həmçinin rota və ya qrafik adlandırılır) — müəyyən bir zaman müddəti (məsələn, həftə, ay və ya idman mövsümü) üçün əməkdaşların siyahısı və onların yerləşməsi, şöbəsi, iş saatları və vəzifələri kimi əlaqədar məlumatları ehtiva edən sənəd.
Cədvəl bir çox müəssisənin (məsələn, pərakəndə satış mağazası, istehsalat müəssisəsi və ya bəzi ofislər) gündəlik fəaliyyəti üçün zəruridir. Cədvəlin tərtibi prosesi cədvəlləşdirmə adlanır. Effektiv iş yeri cədvəli idarəetmə, işçilər və müştərilər kimi maraqlı tərəflərin ehtiyaclarını balanslaşdırmalıdır.
Gündəlik cədvəl adətən xronoloji ardıcıllıqla tərtib olunur: həmin gün işə birinci gələn işçilər siyahının yuxarısında yerləşir, sonrakılar isə aşağıya doğru sıralanır. Həftəlik və ya aylıq cədvəl isə adətən əlifba sırasına uyğun olur – işçilər şəbəkənin (grid) sol tərəfində, həftənin günləri isə üst hissəsində yerləşdirilir.
Növbəli işdə cədvəllər adətən təkrarlanan növbə planına əsasən hazırlanır.
Cədvəl əksər hallarda menecer tərəfindən tərtib olunur. Böyük müəssisələrdə isə bu vəzifə yalnız cədvəl hazırlayan mütəxəssisə və ya insan resursları menecerinə tapşırılır. Bu mənada cədvəl bəzən iş axını (workflow) adlandırılır.
Müasir dövrdə işçi cədvəllərinin idarə olunması üçün proqram təminatından istifadə geniş yayılıb. Təşkilatlar adətən cədvəllərin yaradılması və idarə olunması, növbələrin və vəzifələrin bölüşdürülməsi, işçi seçimlərinə uyğunlaşma məqsədilə elektron cədvəl proqramları və ya işçi planlaşdırma proqramlarından istifadə edirlər.
Böyük müəssisələrdə işçi planlaşdırması mürəkkəb ola bilər və bu məsələ əməliyyatlar tədqiqatında tibb bacılarının cədvəlləşdirilməsi problemi (nurse scheduling problem) kimi tanınır.[1]
İnkişaf etmiş işçi cədvəli proqram təminatları həmçinin işçilərlə əlaqə qurmaq, onların istəklərini toplamaq və cədvəlləri onlarla paylaşmaq imkanlarını da təqdim edir.[2]
Çağırış növbəsi və ya çağırışla cədvəlləşdirmə — işçilərin əvvəlcədən xəbərdarlıq edilmədən, son dəqiqə növbələri üçün mövcud olmasını tələb edən bir təcrübədir.[3]
Birləşmiş Ştatlarda bu təcrübə əmək hüquqları ilə məşğul olan qruplar tərəfindən "ədalətsiz və işçilər üçün zərərlidir" kimi qiymətləndirilmişdir.[3]
Fleksibil öz-özünə cədvəlləşdirmə — menecerin ehtiyac əsasında növbələri müəyyən etməsi, lakin işçilərin bu növbələri seçməsi, dəyişməsi və doldurmasına imkan verən təcrübədir. Bu, cədvəllərin daha sürətli və daha az zəhmətlə hazırlanmasına imkan yaradır və saatlıq işləyən əməkdaşlara iş həyatları üzərində daha çox nəzarət verir.[4]
- Sahə xidməti idarəetməsi (Field service management)
- Qantt qrafiki
- Bölünmüş növbə (Split shift)
- ↑ Burke, Edmund K., et al. "A hybrid heuristic ordering and variable neighbourhood search for the nurse scheduling problem." *European Journal of Operational Research* 188.2 (2008): 330-341.
- ↑ Staffing software provider Shiftboard. "The Benefits of Employee Self Scheduling." [1]
- ↑ 1 2 Greenhouse, Steven. "Retailers Scrutinized for On-Call Scheduling Practices." *The New York Times*, April 13, 2015.
- ↑ Hamermesh, Daniel S., et al. "Nonstandard Work Schedules over the Life Course." *Monthly Labor Review*, U.S. Bureau of Labor Statistics, October 2015.