Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinÖzalçılıq və ya özalizm (türk. Özalcılık) — 1983–1989-cu illərdə Türkiyənin Baş naziri və 1989–1993-cü illərdə Türkiyə Prezidenti olmuş Turqut Özalın iqtisadi və sosial baxışlarına və siyasi üslubuna bağlılıq. Özalçılıq Özaldan sonra baş nazir olan və iqtisadi görüşlərini qismən davam etdirən İldırım Ağbulud və Məsud Yılmazın dövrlərini əhatə etmək üçün də istifadə edilir.
Turqut Özalın hakimiyyətdə olduğu 1980-ci illər "Yeni sağ" anlayışının bütün dünyaya hakim olmağa başladığı bir dövr idi. Özal bu prosesdən təsirlənərək bu yeni dövrün siyasi mövzusu olmuşdur. Marqaret Tetçerin "Özal siyasətinin sona qədər müdafiəçisiyəm" ifadəsi Özalın liberal mühafizəkar siyasət anlayışının xarici aləmdə təqdir olunduğunu göstərməklə yanaşı, xarizmatik və praqmatist kimliyini vurğulamaq baxımından da əhəmiyyətli bir ifadə kimi qiymətləndirilir.[1]
İqtisadiyyatda azad bazar nizamına əsaslanan struktur dəyişikliyi proqramı Turqut Özal hökuməti dövründə tətbiq edilmişdir. 1983–1987-ci illər arasında Baş nazirlik dövrünü əhatə edən Türkiyədə adambaşına düşən gəlir 1980-ci ildə 1,539 dollardan 1987-ci ildə 1,636 dollara yüksəlmişdir.[2] Türkiyəni idxalı əvəz edən modeldən ixraca əsaslanan böyümə modelinə çevirməyi nail olmuş və Türkiyə iqtisadiyyatı rəqabətə açılmışdır. Bu dövrdə bir çox Anadolu vilayət və rayonlarında mütəşəkkil sənaye zonaları yaradılmış, Anadolu istehsal ilə məşğul olaraq məhsulları birbaşa ixrac etmişdir.[3]
Fəaliyyət göstərdiyi müddətdə Özal islama qarşı sərt kamalistlərdən qat-qat tolerant olsa da, kamalist sekulyarizm və milliyyətçilik ənənəsini davam etdirmişdir.[4]
- ↑ "Kamu Hızmetı Anlayişinda Değışım Ve Yenı Sağ Polıtıkar". 13 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2021.
- ↑ "1983–1987 Türkiye Ekonomisi". 25 mart 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 may 2015.
- ↑ Yaşar, Süleyman. "28 Şubat darbesi niye yapıldı?". Sabah. 28 fevral 2014. 2 iyun 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2021.
- ↑ "Turgut Özal's Neo-Ottomanism". academic.oup.com. 26 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 avqust 2023.