Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Bu məqalə böyük ölçüdə və ya tamamilə tək mənbəyə əsaslanır. |
Ölü dəniz — (ivr. ים המלח) (ərəb. الند الهدت) Fələstin, İsrail və İordaniya arasında axarı olmayan duzlu göl.
| Ölü dəniz | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | −437 ± 1 m[1] |
| Eni | 18 km |
| Uzunluğu |
|
| Sahil uzunluğu | 135 km |
| Sahəsi |
|
| Həcmi | 148.000 hm³ |
| Dərin yeri | 360 m |
| Duzluluğu | 33,7 % |
| Yerləşməsi | |
| 31°31′14″ şm. e. 35°29′04″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
  Ölü dəniz |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
İsrail və İordaniya, turizm baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edən məkanlarından olan Ölü dənizi itirmək təhlükəsi ilə üz-üzədir. Dənizin səviyyəsinin enməsi və suyunun azalması, əsas su mənbəyi olan İordan çayının suyunun azalması ilə əlaqələndirilir. Yəni çay daha geniş ərazilərdən fırlanaraq və əkin sahələrini suvararaq gəldiyi üçün əvvəlki dövrlərlə müqayisədə daha az su kütləsini buraya gətirir. Həmçinin, bu dənizdən qiymətli minerallar əldə olunur.
Ölü dəniz, dünyanın ən alçaq nöqtəsi kimi Yer planetində məşhurdur. Bununla yanaşı, dünyada duzlu göl kimi də tanınır. Bu dənizin suyu tamamilə müalicəvi və xeyirli minerallarla zəngindir, həmçinin kosmetika sənayesində də istifadə edilir. Öz müalicəvi təsirlərinə görə bu suyun ətrafında çoxsaylı kurortlar və spa mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Mineralların sudakı bolluğu dəri xəstəliklərinin və digər problemlərin müalicəsinə kömək edir.
Lakin, əvvəlcədən yerli ekspertlər Ölü dənizin səviyyəsinin endiyini və müəyyən bir vaxtdan sonra tamamilə yox olacağını bildirirlər. Zaman keçdikdə dənizin səviyyəsinin düşdüyü hiss olunur, xüsusilə son illərdə bu proses daha da sürətlənib. İsrailin su problemlərinə cavabdeh qurumları, dənizin səviyyəsində keçən il 138 sm eniş müşahidə ediblər. Bu çox mühüm göstəricidir və 1998-ci ildən etibarən hər il dəniz suyunun 98 sm azaldığı bildirilir.
Ölü dəniz, qlobal iqlim dəyişikliyindən və ya ekoloji problemlərdən yox olmur; burada əsas problem insanlar tərəfindən yaradılır. Çünki Ölü Dənizin yeganə mənbəyi İordan çayıdır. Lakin, insanlar bu çayın suyundan hazırda əvvvəlki dövrlərlə müqayisədə daha çox istifadə etməyə başlamışlar. Həmçinin, Ölü Dənizdən bir çox şirkətlər minerallar çıxarır.
Dəniz səviyyəsinin düşməsi, yollar, körpülər və digər infrastrukturlar üçün ciddi problemlər yaratmışdır. Əlbəttə, bura turizm problemləri də daxildir. Məsələn, bir neçə restoran, bir neçə il əvvəl Ölü Dənizin sahilində yerləşirdi, amma hazırda dənizdən təxminən 1 km uzaqlıqda yerləşirlər.