Çurel, Petni və Şakçunni kimi də tanınır (hindcə चुड़ैल, cuṛail, urduca چڑیل, banqladeş dili চুড়েল cuṛēl / পেত্নী pētnī / শাকচুন্নী śakcunnī, nepalca: किचकन्या kiçkanya / किचकण्डी kiçkandi / किचकन्नी kiçkanni), qadına bənzəyən mifik və ya əfsanəvi varlıqdır ki, Cənubi Asiya və Cənub-Şərqi Asiyada, xüsusilə Hindistan, Banqladeş, Nepal və Pakistanda məşhurdur. Çurel adətən 'təmizlənməmiş canlı varlığın ruhu' kimi təsvir olunur, lakin çox vaxt ağaclara yapışdığı deyilənə görə 'ağac ruhu' da adlanır.[1] Bəzi əfsanələrə görə, çox qəddar şəkildə ölən bir qadın intiqam almaq üçün çurel kimi geri qayıdır və əsasən ailəsindəki kişiləri hədəf alır.
Çurel adətən son dərəcə çirkin və iyrənc bir varlıq kimi təsvir olunur, lakin o, formadan-formaya düşərək gözəl qadın görünüşünə girə bilir və kişiləri meşələrə və ya dağlara cəlb edərək ya onları öldürür, ya da həyat enerjisini və ya kişi gücünü sovuraraq onları qocalara çevirir. İnanca görə, çurelin ayaqları geriyə çevrilmiş olur, yəni barmaqları arxasına baxır. Çurellerdən qurtulmağın yolları haqqında bir çox xalq təbabəti üsulları və folklor deyimləri mövcuddur. Onların dirilməsinin qarşısını almaq üçün bəzi tədbirlər görülür. Travmatik, faciəvi və ya qeyri-təbii bir ölüm yaşayan qadının ailəsi, onun çurel kimi qayıtmasından qorxaraq xüsusi ayinlər icra edə bilər. Şübhəli çurellərin cəsədləri də xüsusi şəkildə və pozada basdırılır ki, geri dönə bilməsinlər. Çurel Hindistan və Pakistanın Pəncab bölgəsində Pichal Peri, Benqal bölgəsində Petni/Şakçunni, Malayziya və İndoneziyada isə Pontianak kimi tanınır.[2] Hindistan və Pakistanda "çurel" sözü həmçinin ümumi dildə səhvən cadugər mənasında da işlənir. Çurellər müasir ədəbiyyatda, kinoda, televiziya və radioda tez-tez xatırlanır. Cənub-Şərqi Asiyanın kənd yerlərində hələ də onların görüldüyünə dair iddialar var.[3]
Çurel əfsanəsinin mənşəyinin Farsdan gəldiyi güman edilir. Burada onlar "çox böyük şəkildə yerinə yetirilməmiş istəklərlə" ölən qadınların ruhları kimi təsvir olunurdu.[4] Cənub-Şərqi Asiyada çurel, doğuş zamanı, hamilə ikən və ya "çirkinlik dövrü" adlandırılan müddət ərzində ölən qadının ruhudur. Hindistanda geniş yayılmış bu batil inanca görə, qadın aybaşı olduğu zaman və doğuşdan sonra on iki gün ərzində "çirkli" sayılır.[5][6][7][8] Bəzi mənbələrə görə, Hindistanda bir qadın qeyri-təbii şəkildə və ya doğuş zamanı, xüsusilə Divali bayramı ərzində ölərsə çurelə çevrilir.[9][10]
Mirzapurdakı Korvalara görə, bir qadın doğuş otağında (qadınların doğum etdiyi yer) ölərsə, çurel olur. Pətarilər və Maçvarlar isə hesab edirlər ki, bir qız hamiləlik zamanı və ya "çirkin" sayıldığı dövrdə ölərsə çurel olur və ağ paltar geyinmiş gözəl bir qız şəklində kişiləri dağlara cəlb edir. Onları azad etməyin yeganə yolu keçi qurban verməkdir. Bhuvarlar isə bildirirlər ki, iyirmi günlük olmadan ölən bir qız çurelə çevrilir.[1] Pəncabda bəziləri inanır ki, əgər bir kişi yataqda ölərsə və ölümündən sonra yataqla bağlı bəzi əşyaların bağışlanması düzgün icra edilməzsə, onun ruhu Bhut (ruh), qadının ruhu isə çurel olur.[11] Xarvarlar isə düşünürlər ki, ruh bədəni tərk etdikdən sonra havaya çevrilir, lakin bir insanla təmas edərsə, narahat və təhlükəli olur.[12] Hindistanın qərbində, xüsusən Qucaratda, qeyri-təbii şəkildə ölən hər hansı bir qadının çurelə çevrildiyi düşünülür. Bu varlıqlar yakin, cakai, mukay, nagulai və alvantin adları ilə də tanınır.[13][14] Əvvəlcə çurelin yalnız aşağı kastalı qadınlardan meydana gəldiyinə inanılırdı.[6]
Qərbi Benqal və Banqladeşdə isə Petni/Şakçunni adlanan çurellər evlənməmiş və ya yerinə yetirilməmiş istəklərlə ölən qadınlardan yaranır.
- ↑ 1 2 Crooke, William. An Introduction to the Popular Religion and Folklore of Northern India. 1894. səh. 69 – Internet Archive vasitəsilə.
- ↑ Chawla, Janet. Child-bearing and Culture: Women Centered Revisioning of the Traditional Midwife : the Dai as a Ritual Practitioner. Indian Social Institute. 1994. səh. 15. OCLC 30546821.
- ↑ "Haunted Tales: In Conversation with 'Dhaka Paranormal Society". Daily Sun. 2015-10-29. 2019-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-03.
- ↑ DeCaroli, Robert. "Reading Bhājā: A Non-Narrative Interpretation of the Vihāra 19 Reliefs". East and West. 50 (1/4). 2000: 271. JSTOR 29757456.
- ↑ Leshnik, Lorenz S. "Archaeological Interpretation of Burials in the Light of Central Indian Ethnography". Zeitschrift für Ethnologie. 92 (1). 1967: 23–32. JSTOR 25841079.
- ↑ 1 2 Raymond Buckland. The Weiser Field Guide to Ghosts: Apparitions, Spirits, Spectral Lights and Other Hauntings of History and Legend. Weiser Books. 2009. səh. 33. ISBN 978-1-57863-451-4.
- ↑ Lehman, F. K. "Burmans, others, and the community of spirits". Crossroads: An Interdisciplinary Journal of Southeast Asian Studies. 18 (1). 2006: 127–132. JSTOR 40860835.
- ↑ Fane, Hannah. "The Female Element in Indian Culture". Asian Folklore Studies. 34 (1). 1975: 51–112. doi:10.2307/1177740. JSTOR 1177740.
- ↑ Bane, Theresa. Churel // Encyclopedia of Vampire Mythology. McFarland. 2010. 47–8. ISBN 978-0-7864-4452-6.
- ↑ Williams, Monier; Coote, Henry Charles. "Indian Mother-Worship". The Folk-Lore Record. 3 (1). 1880: 117–123. doi:10.1080/17441994.1880.10602582. JSTOR 1252374.
- ↑ Crooke, William. "Death; Death Rites; Methods of Disposal of the Dead among the Dravidian and Other Non-Aryan Tribes of India". Anthropos. 4 (2). 1909: 457–476. JSTOR 40442412.
- ↑ Pioneer Press. North Indian Notes and Queries, Volume 1. 1891.
- ↑ Melton, J. Gordon. The Vampire Book: The Encyclopedia of the Undead. Visible Ink Press. 1999. səh. 372.
- ↑ Hildburgh, W. L. "103. Note on a Magical Curative Practice in Use at Benares". Man. 17. October 1917: 158. doi:10.2307/2788048. JSTOR 2788048.