Çinuk dilləri — Oreqon və Vaşinqton ştatlarında, Kolumbiya çayı boyunca yaşamış Çinuk xalqları tərəfindən danışılan kiçik bir yox olmuş dil ailəsidir. Çinukan dillərinin hər hansı bir yerli danışanının sonuncusu 2012-ci ildə vəfat etsə də, 2009–2013-cü illər arasında aparılan Amerika Əhali Sorğusu (American Community Survey) 270 nəfərin özünü Yuxarı Çinuk dili danışanı kimi tanıtdığını müəyyən etmişdir.[1]
| Çinuk dilləri | |
|---|---|
| Takson | — |
| Areal | — |
| Təsnifat | |
| Kateqoriya | ??? |
| Tərkib | |
| — | |
| Dil qrupunun kodları | |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-5 | — |
Çinukan dil ailəsi ümumilikdə üç əsas dildən ibarət olmuşdur, onların hər biri isə müxtəlif dialektlərə malik idi:
- Aşağı Çinuk (Lower Chinook) — Kolumbiya çayının aşağı axarında danışılırdı.
- Yuxarı Çinuk (Upper Chinook) — Vasko və Vişram tayfaları tərəfindən danışılırdı. Bu dilin endonimi Kikştdir.
- Katlamet — Kolumbiya çayının cənub sahilində danışılan və 1930-cu illərdə yox olmuş bir dildir.
Bu dillərin təsnifatı bəzi mübahisələrə səbəb olmuşdur və buna görə də iki ayrı ISO 639-3 kodu verilib:
- chh — Çinuk (Aşağı Çinuk)
- wac — Vasko-Vişram (Yuxarı Çinuk)
- ↑ "Detailed Languages Spoken at Home and Ability to Speak English". www.census.gov (ingilis). US Census Bureau. İstifadə tarixi: 2017-11-17.
- Marianne Mithun. (1999). The languages of Native North America. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-23228-7 (hbk); ISBN 0-521-29875-X.
- As Our Elders Teach Us to Speak it. Confederated Tribes of the Grand Ronde Community of Oregon. 2012. ISBN 978-0-295-99186-3.
- Bartley, Nancy. "Once-dying Chinook Language Finds Future in Voices of Children". Canku Ota. 19 June 2004.
- Suttles, Wayne (1990). Handbook of North American Indians: Northwest Coast. Smithsonian Institution Washington. p. 533
- George Gibbs, Alphabetical Vocabulary of the Chinook Language, New York : Cramoisy Press, 1863.
- Sapir, E. "A Chinookan Phonetic Law". International Journal of American Linguistics. 4 (1). 1926: 105–110. doi:10.1086/463761. JSTOR 1263359.
- Mithun, Marianne. The Languages of Native North America. Cambridge University Press. 2001. ISBN 978-0-521-29875-9.
- Hymes, Dell. "A pattern of verbal irony in Chinookan". International Journal of the Sociology of Language. 1987 (65). 1 January 1987: 97–110. doi:10.1515/ijsl-1987-6509.
- Bergmann, Mathias D. "'We Should Lose Much by Their Absence': The Centrality of Chinookans and Kalapuyans to Life in Frontier Oregon". Oregon Historical Quarterly. 109 (1). 2008: 34–59. doi:10.1353/ohq.2008.0080. JSTOR 20615823.
- Gibbs, George. Alphabetical Vocabulary of the Chinook Language. New York: Cramoisy Press. 1863. 11–26.