Çiçəklərin Məryəm Anası (fr. Notre Dame des Fleurs) — Fransız yazıçısı Jan Qenetin debüt romanı. Əsasən avtobioqrafik olan bu poetik roman, Paris cəmiyyətinin ən aşağı təbəqəsindəki həyatı, əsasən homoseksual və marjinallaşdırılmış real insanlardan bəhs edən personajları təsvir edir.
| Çiçəklərin Məryəm Anası | |
|---|---|
| fr. Notre Dame des Fleurs | |
| Janr | Tarixi roman, avtobioqrafiya, erotik |
| Müəllif | Jan Qenet |
| Orijinal dili | fransız |
| Yazılma ili | 1943 |
| Nəşr ili | 1943 |
| Nəşriyyat | Mark Barbez — L'Arbalete |
| Sonrakı | Qızılgülün Möcüzəsi |
Əsər əsasən 1942-ci ildə tamamlanmış və 1943-cü ilin sonunda Robert Denoel və Pol Moribien tərəfindən anonim olaraq nəşr olunmuşdur. Həmin il yalnız 30 nüsxə cildlənmişdi. Əksər nüsxələr isə 1944-cü ilin avqustunda, Parisin azad edilməsi dövründə satışa çıxarılmışdır. İlk nəşr erotik əsərləri toplayan varlı kolleksiyaçılar üçün nəzərdə tutulmuşdu və gizli şəkildə satılırdı. Lakin Jan Qenet əsərini sırf pornoqrafiya kimi nəzərdə tutmamışdı və sonrakı nəşrlərdə daha qrafik səhnələri çıxarmışdı. 1943-cü ilin noyabrında o, ilk nəşrin bir nüsxəsini ədəbiyyat jurnalı olan "L'Arbalète"nin nəşriyyatçısı Mark Barbezə göndərmiş və kitab 1944 və 1948-ci illərdə yenidən nəşr edilmişdir. Jan Qenet əsəri 1951-ci ildə "Gallimard" nəşriyyatı tərəfindən çap edilərkən yenidən etmiş və bəzi açıq-saçıq hissələri çıxarmışdır. "L'Arbalète"nin sonrakı nəşrlərinə isə daha kiçik düzəlişlər əlavə edilmişdir.[1]
"Çiçəklərin Məryəm Anası" həbsxanada yazılmışdır. Qenet bu romanı məhbuslara çanta düzəltmək üçün verilən qəhvəyi kağızlar üzərində yazmışdı. Sartrın romanın ön sözündə qeyd etdiyi kimi, həbsxana nəzarətçisi Qenetin bu "icazəsiz" istifadəsini aşkar etmiş, əlyazmanı müsadirə edib yandırmışdı. Lakin Qenet ruhdan düşməyərək romanı yenidən yazmışdır. İkinci versiya sağ qalmış və Qenet onu həbsxanadan çıxararkən özü ilə götürmüşdür.[2]
Roman məhkum və edam olunmuş qatil Moris Pilorja həsr olunub.
Roman trans qadın olan Divinanın hekayəsini danışır. Romanın əvvəlində o, vərəm xəstəliyindən vəfat edir və daha sonra müqəddəs elan olunur. Nəqli edən şəxs bu hekayələri özünü əyləndirmək üçün danışdığını bildirir, çünki o, həbsdə cəza çəkir. Güclü erotik və açıq-aşkar seksual məzmunlu bu hekayələr onun öz cinsi istəklərini stimullaşdırmaq üçün istifadə olunur. Jan Pol Sartr bu əsəri "masturbasiyanın epikası" adlandırırdı.
Divina Monmartr qəbiristanlığına baxan bir çardaq otağında yaşayır və bu evi müxtəlif sevgililərlə bölüşür. Onun həyatında ən önəmli şəxslərdən biri isə Zərif Ayaqlar ləqəbli fahişəxana sahibi (fransızca Mignon-les-Petits-Pieds) adlı bir adamdır. Bir gün Zərif Ayaqlar evə gənc bir cinayətkar və qatili gətirir, ona Çiçəklərin Madonnası ləqəbi verilir. Sonda Çiçəklərin Məryəm Anası tutulur, mühakimə olunur və edam edilir. Ölüm və ekstaz bütün personajların hərəkətlərini müşayiət edir, çünki Jan Qene dəyərlərin tamamilə yenidən qiymətləndirilməsini həyata keçirir, xəyanəti ən yüksək əxlaqi dəyər, qətli isə bir fəzilət aktı, cinsi cazibəni isə güclü bir qüvvə kimi təqdim edir.[3]
Roman Bit nəsli yazıçılarına böyük təsir göstərmişdir. Onun axıcı, poetik dili, arqot/slang ifadələri ilə qarışması və cəmiyyətin kənarında yaşayan insanları romantikləşdirməsi bu təsirin əsas səbəblərindən olmuşdur. Əsər zərif şəkildə normativ dəyərlərə qarşı çıxır və dilə yanaşması ilə sonrakı post-strukturalistlərin fikirlərinə öncüllük etmişdir. Jan Pol Sartr isə" Müqəddəs Qenet" adlı məşhur əsərində Qenetin həyatı və yaradıcılığını, xüsusən də "Çiçəklərin Məryəm Anası" romanını analiz etmişdir. Bu roman Sartrın fikrincə, Qeneti ekzistensializmin simvoluna çevirmiş və bu fəlsəfənin azadlıq haqqında baxışlarının bir nümunəsi kimi təqdim etmişdir.[4]
- ↑ Жан Жене. Интервью журналу «Плейбой» / / Жан Жене. Кэрэль — Санкт-Петербург: ИНАПРЕСС, 1995. — Стр. 279.
- ↑ "Джейн Джайлс: "Песнь любви" -- фильм узник цензуры". Искусство кино. 19 avqust 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 avqust 2012.
- ↑ Жан Жене. Богоматерь цветов / Пер. с фр. Е. Гришина и С. Табашкин. — Москва: «Азазель», «Эргон», 1993. — С.54.
- ↑ Sartre Foreword to the 1951 Gallimard edition, here quoted from the 1964 Bantam English translation.
- Our Lady of the Flowers (Bernard Frechtman, tr.); Paul Morihien, Paris (April 30, 1949) in a subscribers' edition of 500 copies; Olympia Press, Paris, (1957) in a mass market edition (Traveller's Companion Series n°36); Grove Press (1963) ISBN 0-8021-3013-5
- Michael Lucey, "Genet's Notre-Dame-des-Fleurs: Fantasy and Sexual Identity", Yale French Studies, No. 91, Genet: In the Language of the Enemy (1997)
- Mathieu Lindon, "Genet regenere," Liberation (Paris), 30 September 1993