Çeşmi-afət xanım (1830 – 11 noyabr 1907) — Osmanlıların Misir və Sudan hakimi, ilk Misir xədivi İsmayıl Paşanın üçüncü xanımı.
| Çeşmi-afət xanım | |
|---|---|
 | |
| 18 yanvar 1863 – 26 iyun 1879 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1830 |
| Vəfat tarixi | 11 noyabr 1907 |
| Dəfn yeri | Əl-Rifai məscidi, Qahirə, Misir əyaləti |
| Həyat yoldaşı | |
| Ailəsi | Kavalalı ailəsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əslən şimali Qafqaz əsilli olan Çeşmi-afət xanım təxminən 1830-cu ildə dünyaya gəldi. Misirə gəlişi və saraya necə alındığı məlum deyil. Ancaq İsmayıl Paşaya Misirdəki hakimiyyətini ələ aldıqdan sonra təqdim edildiyi bilinir. Paşanın üçüncü xanımı olması səbəbilə "Üçüncü Şahzadə" ünvanı aldı. İsmayıl Paşanın vəzifədən alındığı 1879-cu ilədək bu ünvanı daşıyan Çeşmi-afət xanım Misirdə Kiçik xanım olaraq anılmağa başlandı.
Cütlüyün bu nigahdan övladı olmadı və bu səbəblə, Çeşmi-afət xanım xeyriyyə işləriylə məşğul oldu. 1873-cü ildə əl-Suyufiyyədə ilk Qızlar məktəbinin əsasını qoydu. Bu onun Misirdəki şöhrətini daha da artırdı.
1879-cu ildə ərinin vəzifədən alınmasından sonra onunla birlikdə öncə Neapolda, ardından İstanbulda sürgün həyatı yaşayan Çeşmi-afət xanım ərinin 1895-ci ildə İstanbulda vəfatından sonra cənazəylə birlikdə Qahirəyə döndü. Sabiq xədivin digər ailə fərdləriylə birlikdə Qahirədəki Safran sarayında yaşamağa davam edən Çeşmi-afət xanım 11 noyabr 1907-ci ildə Safran sarayında vəfat etdi. Cənazəsi Qahirədəki Əl-Rifai məscidinə dəfn edildi.
- Tanman, M (2011). Nil kıyısından Boğaziçi'ne: Kavalalı Mehmed Ali Paşa Hanedanı'nın İstanbul'daki izleri. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsu. p. 48. ISBN 978-975-9123-95-6
- Kal (1997). İstanbul su külliyât (in Turkish). İstanbul: İstanbul Aras̨tırmaları Merkezi. p. 98. ISBN 978-975-8215-04-1
- Cuno, Kenneth M. (1 April 2015). Modernizing Marriage: Family, Ideology, and Law in Nineteenth- and Early Twentieth-Century Egypt. Syracuse University Press. p. 33. ISBN 978-0-815-65316-5
- Mestyan, Adam (3 November 2020). Arab Patriotism: The Ideology and Culture of Power in Late Ottoman Egypt. Princeton University Press. p. 62. ISBN 978-0-691-20901-2
- Mervat F. Hatem (12 April 2011). Literature, Gender, and Nation-Building in Nineteenth-Century Egypt: The Life and Works of 'A'isha Taymur. Palgrave Macmillan. pp. 2, 198. ISBN 978-0-230-11860-7
- Hassan, Hassan (2000). In the House of Muhammad Ali: A Family Album, 1805–1952. American University in Cairo Press. p. 12. ISBN 978-977-424-554-1
- Cherry, Debrah; Halland, Janice (2006). Local/global: Women Artists in the Nineteenth Century. Ashgate Publishing, Ltd. p. 79. ISBN 978-0-754-63197-2
- Doumani, Beshara (2003). Family History in the Middle East: Household, Property, and Gender. SUNY Press. ISBN 978-0-791-48707-5