1942-ci ildə 22 Noyabrda Bakı şəhərində Respublikanın adlı sanlı rəssamları olan Həsən Haqverdiyev və Güllü Mustafayeva nın qızı olaraq doğulmuşdur.

Zemfira xanım Qafarova 1961-ci ildə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Texnikumunu bitirib, həmin ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında tarix-nəzəriyyə şöbəsinə daxil olur.1966-cı ildə əla qiymətlərlə musiqişünas diplomuna layiq görülür. 30 ildən artıqdır ki, Zemfira Qafarova Bakı Musiqi Akademiyasının musiqi tarixi kafedrasının aparıcı müəllimi, professorudur.O, 10 il müddətində (1981-1991) tarix-nəzəriyyə fakultəsinin dekanı vəzifəsində çalışıb.Bu vəzifədə çalışdığı illərdə tələbələrə göstərdiyi qayğı indi də o dövrün məzunlarının yadındadır.Onun adı Azərbaycan musiqi elminin görkəmli nümayəndələri arasında çəkilir.

O, 1984-cü ildə müvəffəqiyyətlə namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək sənətşünaslıq namizədi dərəcəsinə layiq görülür, pedaqoji fəaliyyətlə yanaşı elmi fəaliyyətini də genişləndirir. Musiqişünas Zemfira Qafarovanın istedadlı qələmi bir sıra bəstəkarlarımızın həyat yaradıcılıqlarını, əsərlərinin üslub xüsusiyyətlərini işıqlandırmışdır. Onun Ramiz Mustafayevə, Tofiq Bakıxanova, Hacı Xanməmmədova, Şəfiqə Axundovaya həsr etdiyi monoqrafiyaları, Ü.Hacıbəyovun "Koroğlu" operası üzrə tədqiqat işi və sonradan onun əsasında hazırlanan "Koroğlu" dərs vəsaiti, bir sıra məruzə çıxışları və məqalələri peşəkar musiqiçilərin və musiqisevərlərin nəzər diqqətində olub Azərbaycan milli musiqisinin təbliğinə qulluq edir.

Ü.Hacıbəyovun yaradıсılığını tədqiq etmiş, bu mövzuda bir sıra məqalələr — "Koroğlu"nun avtoqrafı" (1972), "Ü.Haсıbəyovun opera estetikası" (1975), "Ü.Haсıbəyovun "Koroğlu" operasının uvertürası" (1973) və s. yazmışdır. "Ü.Haсıbəyovun "Koroğlu" operası" (1994) monoqrafiyasının müəllifidir.

19 sentyabr 2016-cı ildə Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycanın Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülmüşdür.

Rəssam Həsən Haqverdiyevin qızıdır. Əli Haqverdiyevin bacısı, Hüseyn Haqverdiyevin, Ucal Haqverdiyevin atabir və orqan ifaçısı Rəna İsmayılovanın anabir ögey bacısıdır.