Xanabert qalası və ya XoxanabertKəlbəcər rayonunun Vəngli kəndində, Gəncəsər monastırının cənub tərəfində yerləşən tarix-memarlıq abidəsi. Qala, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən ölkə əhəmiyyətli abidə kimi dövlət qeydiyyatına alınmışdır.

Xanabert qalası
40°03′27″ şm. e. 46°31′51″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Şəhər Kəlbəcər
Yerləşir Vəngli kəndi yaxınlığında
Aidiyyatı Xaçın knyazlığı
Sifarişçi Həsən Cəlal
Tikilmə tarixi XIII əsr
Material çay daşı
Vəziyyəti xarabalıqları qalıb
İstinad nöm.
Kateqoriya Qala
Əhəmiyyəti Ölkə əhəmiyyətli
Xanabert qalası (Azərbaycan)
Xanabert qalası
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

XIII əsrdə Həsən Cəlal Gəncəsər monastırının inşa edildiyi təpənin qarşısında yerləşən təpənin zirvəsini qala divarları ilə əhatə edərək güclü müdafiə sistemi yaratmışdır. bərpa edilməsi münasibətilə XIII əsrdə yazılmış kitabədə Həsən Cəlal özünü "Xoxanabert qalasının hakimi" adlandırır. Xanabert qalasının hakimləri eyni zamanda ətraf ərazilərdəki Qaxaç, və digər qalalara da sahib olurdular. Xoxanabert qalası hökmdar iqamətgahı hesab edildiyindən Xaçın knyazları da özlərini "Xoxanabert hakimi" adlandırırdılar.

Gəncəsər monastırı ətrafında inşa edilmiş bu qalalar, monastır və ətraf ərazilər üçün təhlükə yarandığı halda güclü müdafiə qalxanı yaradırdılar. Kirakos Qandzaketsi məlumat verir ki, "… monqolların birinci yürüşü zamanı Həsən Cəlal bütün Xaçın əhalisini fars dilində Xoxanaberd adlandırılmış qalada gizlətmişdi. Monqollar onu mühasirəyə almaq üçün gəldikdə gördülər ki, bu qalaları almaq mümkün deyil, buna görə də dostluq müqaviləsi bağlamağı təklif etdilər."

Yerli əhali qalanı Tarxan qalası adlandırır. Rəvayətə görə, qala Həsən Cəlalın qızı Ruzan xatunun yay iqamətgahı olmuşdur.

Memarlıq xüsusiyyətləri

Vaxtilə monqol ordusunu çəkindirmiş möhtəşəm istehkamlardan dövrümüzə yarıdağılmış vəziyyətdə müdafiə divarları və müxtəlif növlü binaların xarabalıqları qalmışdır. Qala daxilində kvadrat formalı tikiliyə və 6 metr dərinlik və 3 metr enə malik üç su quyusu vardır.

Qala divarları dağın zirvəsində kifayət qədər geniş bir ərazini əhatə edir. Qalanın xarabalıqları arasında pilləkən hissəsi yaxşı saxlanmış yarımdağılı vəziyyətdə olan tikili xüsusilə seçilir. Qala divarlarından təxminən 30 metr aralıda böyük qayanın üstündə düzbucaqlı plana malik hündür tikilinin qalıqları dövrümüzə çatmışdır. Ehtimal ki, o, müşahidə qülləsinin qalıqlarıdır.

İstinadlar

  1. (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 avqust 2001. 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 18 iyul 2020.
  2. . səh. 20
  3. . səh. 21
  4. Улубабян, Б. Княжество Хачена в X—XVI веках. Ереван: Издательство Академии Наук Армянской ССР. 1975. 136.
  5. Гандзакеци, Киракос. . Москва. 1976. .

Ədəbiyyat

  • Мкртчян, Ш.М, Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха, Ереван, 1989

Həmçinin bax

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023