Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 1:
[[Bərdə]] və [[Gəncə]] ətrafında formalaşmış Aran memarlıq məktəbi öz təsir dairəsini genişləndirərək demək olar ki,[[Azərbaycan]]ın bütün orta hissəsinə yayılır.XI əsrdən başlayaraq [[Beyləqan]] daha sonra isə [[Şəmkir]] də memaqlıq mərkəzlərinə çevrlir.Beləliklə Aran memarlıq məktəbinin əhatə dairəsi xeyli genişlənmiş olur.
Məlumdur ki,Aran memarlıq məktəbinin mərkəzi olan [[Gəncə]] monqol yürüşləri zamanı dağıdılmış və bir daha əvvəlki vəziyyətinə qayıda bilməmişdir.Təəssüf ki,Aran memarlıq məktəbinə daxil olan şəhərlər və onların abidələri tamamilə dağıdıldığı üçün əlimizdə kifayət qədər faktik material və kitabələr yoxdur.Lakin Aran memarlıq məktəbinə daxil olan memarların fəaliyyəti haqqında əlimizdə maraqlı bir fakt var.[[Türkiyə]]nin [[Amasiya]] şəhərindəki məscidin hasarı üzərindəki kitabədə onun 1236-1246-cı illərdə aranlı sənətkar tərəfindən tikildiyi qeyd edilmişdir.[[Azərbaycan]] memarlığı üçün son dərəcə əhəmiyyətli olan bu fakt,eyni zamanda kitabədə qeyd edilmiş tarix etibarilə də olduqca əhəmiyyətlidir.Adı Mahmud oğlu Məhəmməd olan bu sənətkar məhz monqol işğalından sonra vətənini tərk edərək [[Türkiyə]]yə köçmüşdür.
Aran memarlıq məktəbinin səciyyəvi xüsusiyyətləri bu cür ümumiləşdirilir:Aran memarlıq məktəbi bir sıra cəhətlərilə yaxşı öyrənilmiş [[Naxçıvan memarlıq məktəbi]]nə oxşardır.Bu yaxınlıq çox ehtimal ki,Aran memarlıq məktəbinin [[Naxçıvan memarlıq məktəbi]]nə təsiri ilə izah edilməlidir.Bu yaxınlıq hər şeydən əvvəl eyni inşaat materialının tətbiqilə izah edilməlidir.Hər iki memarlıq məktəbində inşaat materialı kərpic idi.Aran memarlığının əhəmiyyətli xüsusiyyətlərindən biri divar hörgüsünün səciyyəvi cəhətlərindəndir.Memarlıq tarixində [[Gəncə]] hörgüsü adı ilə tanınan bu hörgünün əsas xüsusiyyəti çaydaşı ilə kərpicin birlikdə naxış şəklində işlədilməsidir.[[Gəncə]]də bu hörgü çaydaşının ətrafını çərçivələyən kərpic şəklində təzahür edir.[[Şəmkir]]də isə bu hörgü daha əlvan şəkil alır.Burada kərpic və çaydaşı ilə bərabər hörgüyə ağ daş da daxil olur.Beləliklə Aran hörgüsü rəngarənglik kəsb edir,polixromik olur.
|