[[FileFayl:Montage of Shinto.png|thumb|200px]]

'''Şintoizm''' və ya '''Şinto'''<ref>{{ASE|8|452}}</ref> ([[Yapon dili|yap.]]神道, ''şinto'', «"tanrıların yolu»") — [[Yaponiya]]nın ənənəvi dini.

Qədim yaponlar onları əhatə edən təbiət hadisələrinin, bitki və heyvanların, ölmüş əcdadlarının ruhları olduğunu deyir, onlara sitayiş edirdilər. Sintoizmdə həmçinin totemizm, animizm və digər ibtidai dinlərin də təsiri aşkar şəkildə əks olunmuşdur.

Şintoizm ənənəvi yapon dinidir. Yaponlar öz inancları üçün ''Şintoizm'' yerinə eyni mənaya gələn tanrılar/ruhlar yolu mənasında ''kami-no-michi'' terminini istifadə edirlər. ''Şinto'', folklor, cadu, ata ruhları, ritualizm vərasionalizm də daxil çox sayda çeşidli yapon dini və milli tətbiqlərinə işarə edən kollektiv bir termindir.<ref name="a">Cengiz Batuk-Şintoizm; Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakultesi Flsefe ve Din Bilim Dalı;Samsun; 2018; s.2</ref>

Bu yapon dininin inanclarına əsasən Günəş İlahəsi [[Ameterasu]] atalardan qalan torpaqların qoruyucusudur və imperator ailəsinin bu İlahənin

nəslindən olduğu və onun təcəssüm etdirdiyi bildirilir. [[Buddizm]]in [[Mahayana]] məzhəbi eradan əvvəl 552-ci ildə [[Yaponiya]]ya gəldi və ''Sintoizm'' dini ilə qarşılaşdıqdan sonra Buddizmin bir çox anlayışları və inancları Sintoizm dininə də təsir göstərdi. Tanrılara və imperatora sitayiş etmək, ölülər üçün qurban kəsərək xüsusi əməllər həyata keçirtmək və vətənə olan hörmət bu məzhəbin adət-ənənələrindəndir. [[Buşido]], (yəni qəhrəmanların yolu) adlı mərdlik məktəbi də müəyyən dərəcədə [[Zen]] məzhəbindən təsirlənmiş və şərəfin, mənliyin, qorunub saxlanılması üçün mərdliyin və müqavimətin vacib olduğunu bildirmişdir. Buna görə də, döyüşçülər məğlub olarkən xüsusi ayin daxilində ömür boyu öz üzərində gəzdirdikləri xəncər vasitəsilə qarınlarını yırtırdılar. ''Şinto'' məzhəbinə dəfələrlə əlavələr edilmişdir və sonda 1946-cı ildə imperatora sitayiş etmək adəti imperatorun özü tərəfindən ləğv edilmişdir. indiki vaxtda bu din Buddizm dini ilə birlikdə Yaponiyada varlığını davam etdirir.<ref>Hüseyn Tövfiqi- Böyük Dinlərlə Tanışlıq; Xəzər Universiteti Nəşri; Bakı; 2018 ; s.82,83</ref> ''Şinto'' anlayışının, ümumi yapon inancını ölkəyə xaricdən gələn inanclardan ''Şinto'' ayırmaq üçün ilk dəfə səkkizinci əsrdə yazılmış ''Nihongi’de'' istifadə edildiyi ifadə edilir. Əsli [[Çin dili|Çin dilində]] olan bu ifadənin yapon dilində qarşılığı ''Kami no Miçidir'' və bu da “Kamilerin"Kamilerin Yolu”Yolu" anlamına gəlir. Bu səbəblə ''Şintoizm’i'' doğru başa düşə bilmək üçün hər şeydən öncə bu inancın adında keçən kami qavramını bilmək vacibdir. [[Kami]], yapon dilində “mənəvi"mənəvi varlıqlar, üstün, yuxarıdakı, uca, üstün güclər, müqəddəs varlıqlar, ruhlar”ruhlar" kimi mənalara gəlir və [[ruh|ruhlar]]lar, [[mələk|mələklər]],[[tanrı|tanrılar]]lar, [[cin|cinlər]] kimi görünməyən bütün varlıqların ümumi adı olaraq istifadə edilir. Çox əvvəllərdən bəri mövcudiyyətinə inanılan üstün, tanrısal ixtisasçılar kami yanında ölən insanların ruhlarının da bir çeşid kami olduğu düşünülür.

''Şintoizmdə'' tanrılar deyildiyində kami ağıla gələrkən, kami qavramı bir yerdə istifadə edildiyində isə tanrılar ifadə edilmək istməməmiş ola bilər. Bunun nə anlama gəldiyini doğru anlaya bilmək üçün cümlənin bağlamı diqqətə alınmalıdır. Yəni ''Şintoizmdə'' tanrılar kamilerdir, ancaq hər kami tanrı deyildir. [[Kami]] ilə Köhnə Türk inanclarındakı “kam”"kam" sözünə bənzərliyindən yola çıxan bəzi araşdırmaçılar bunların, Orta [[Asiya]] dillərindən qaynağını alan və bənzər anlama gələn qavramlar olduğunu da iddia etmişlərdir. ''Şinto'' inancında hər kami eyni özəlliklərə və gücə sahib olaraq başa düşülməz. Yaxşı kamiler olduğu kimi, piskamilərin də varlığına inanılır. Həyatında yaxşılıqlar edərək ölmüş olan bir kişinin yaxşı kami, pis işlər edərək ölən birisinin isə pis kami olduğu düşünülür.

aşağıda olan xaos dənizinə batır/atdırır və qılıncını dənizdən çıxaran kimi, onun damcıları düşür. qılıncdan düşən su dənizi laxtalanır və beləliklə də Yapon adalarını əmələ gətirir. Bu iki kami -— İzanagi və İzanami -— sonradan bu adalara düşərək, burada evləndilər və Şintoizmdə sitayiş edilən və hörmət edilən saysızhesabsız kamilər dünyaya gətirdilər. Bu kami nəslindən əlavə, İzanagi günəş anrısı Amaterasu və ay tanrısı Tsukiyomi-no-Mikoto doğurur. İllər sonra adalardakı nizamsız həyatdan və xaosdan narahat olan Amaterasu, böyük oğlu Ninigiyə yer üzünə enib idarəçiliyi ələ almağı tapşırır. Ninigi də bu nizama əməl edərək yerə enir və bununla da ilk insan imperatoru titulunu alır. Bu mifoloji hekayəyə görə, həm Yapon adaları, həm də yaponlar ilahi mənşəlidir. Buna görə də II. İkinci Dünya Müharibəsinə qədər hər bir imperator günəş tanrısı Amaterasunun oğlu hesab olunurdu.<ref name="a"/>

Vəhyə əsaslanan bir konsepsiya çərçivəsində olmasa da, Şintoizmi çoxallahlıq bir müqəddəsi ilə uyğun şərh edən bəzi yazılı mətnlər Şintoistlər arasında hörmətli yer tutur.

=== Kojiki ===

Qədim məsələlərin qeydi -— Miladdan sonra 712-ci illərdə yapon dilində yazılmış ən qədim yapon müqəddəs kitabıdır. Təməl olaraq yaradılış Yaponiyanın yaradılışı və yaponların dini ənənələri və ənənəvi mifoloji və nağılları və hekayələri yerləşməkdədir.

Yaponiya İcazənamələri -— Yapon yaradılış mifologiyası və ilahi varlıqlarla əlaqəli hekayələr ehtiva edən ən qədim yapon müqəddəs yazılarında biridir. Miladdan sonra 720-ci ildə toplanmışdır.