Qövsi Təbrizi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
ce
Sətir 3:
'''Əlican İsmayıl oğlu Qövsi Təbrizi''' ({{DVTY}}) — XVII əsrin əvvəllərində yaşamış [[Azərbaycanlılar|Azərbaycan]] şairi.
 
== HəyatErkən və yaradıcılığıilləri ==
Əlican İsmayıl oğlu Qövsi Təbrizi XVII əsrin birinci rübündə,<ref name="TDV" /> o dövrdə [[Səfəvilər|Səfəvilər dövlətinin]] bir hissəsi olan [[Təbriz|Təbriz şəhərində]] sənətkar və şair ailəsində anadan olmuşdur.<ref name="BSE" /> Onun dəqiq doğum və ölüm tarixi məlum deyil.<ref name="BSE" /> [[Azərbaycan ədəbiyyatı]] tarixində Qövsi təxəllüslü üç yazıçı vardır ki, akademik [[Həmid Araslı]] onların hamısının eyni ailədən olduğunu irəli sürmüşdür. Tarixçinin fikrincə, Qövsi təxəllüsü ilə yazıb-yaratmış bu müəlliflər baba, ata və nəvə idilər. Əlican Qövsinin atası İsmayıl Qövsi ağacdan müxtəlif növdə əşya, o cümlədən qövs hazırlayan sənətkar, [[Fars dili|farsca]] və [[Azərbaycan dili|Azərbaycan türkcəsində]] yazan şair idi. O, bir müddət [[İsfahan|İsfahanda]] Ağahüseyn Hansərinin yanında təhsil aldıqdan sonra [[Hindistan|Hindistana]] gedərək [[Böyük Moğol imperiyası|moğol imperatoru]] [[Əkbər şah|Əkbər şahın]] sarayında yaşamış, sonradan Təbrizə qayıtmışdır.<ref name="TDV" /> Əlican Qövsi sonradan İsfahanda təhsil almışdır.<ref name="iranica">{{Cite encyclopedia|url=https://iranicaonline.org/articles/azerbaijan-x|title=AZERBAIJAN x. Azeri Turkish Literature|editor-last=Yarshater|editor-first=Ehsan|first1=H.|last1=Javadi|first2=K.|last2=Burrill|year=1988|encylopedia=[[Encyclopædia Iranica]]|volume=III: Ātaš–Bayhaqī, Ẓahīr-al-Dīn. Fasc. 3|pages=251–255|location=London və Nyu-York|publisher=Routledge & Kegan Paul|ISBN=978-0-71009-121-5|language=en}}</ref>
 
== Yaradıcılığı ==
Əlican Qövsi sonradan [[İsfahan|İsfahanda]] təhsilolduğu almış,<refdövrdə name="iranica">{{Cite encyclopedia|url=https://iranicaonline.org/articles/azerbaijan-x|title=AZERBAIJAN x. Azeri Turkish Literature|editor-last=Yarshater|editor-first=Ehsan|first1=H.|last1=Javadi|first2=K.|last2=Burrill|year=1988|encylopedia=[[Encyclopædia IranicaTəbriz]]|volume=III: Ātaš–Bayhaqī, Ẓahīr-al-Dīn. Fasc. 3|pages=251–255|location=London və Nyu-York|publisher=Routledge & Kegan Paul|ISBN=978-0-71009-121-5|language=en}}</ref> burada Təbriz haqqında şeirlər yazaraq iki şəhəri bir-birləri ilə müqayisə etmişdir. [[Böyük İran|İranı]], [[Hindistan|Hindistanı]] və [[Qafqaz|Qafqazı]] gəzən Qövsi<ref name="BRE">{{Cite encyclopedia |title=Ковси Тебризи |eneyclopedia=[[Böyük Rusiya Ensiklopediyası|Большая российская энциклопедия]] |first=Ч. Г. |last=Гусейнов |language=ru |volume=31: Социальное партнёрство — Телевидение |year=2016 |ISBN=978-5-85270-368-2 }}</ref> Təbrizə qayıtdıqdan sonra din xadimi olmuş, [[Saib Təbrizi|Saib Təbrizinin]] və xüsusilə [[Füzuli|Füzulinin]] təsiri altında olmuşdur.<ref name="TDV" /> O, [[İmadəddin Nəsimi|Nəsimi]]<ref name="BRE" /> və Füzulinin ənənələrinin bilavasitə davamçısı olmuş,<ref name="slovar">{{Cite book |first=Л. И. |last=Лебедева |chapter=Азербайджанская литература |title=Литературный энциклопедический словарь |editor-first1=В. М. |editor-last2=КожевниковаНиколаева |editor-first2=П. А. |editor-last2=Николаева |location=Moskva |publisher=Sovet Ensiklopediyası |year=1987 |language=ru }}</ref> Füzuliyə və [[Əlişir Nəvai|Əlişir Nəvaiyə]] [[Nəzirə|nəzirələr]] yazmış, eləcə də müxtəlif [[Qəzəl|qəzəllər]] ərsəyə gətirmişdir.<ref name="TDV" />
 
Əsərlərini [[Azərbaycan dilindədili|Azərbaycan türkcəsində]] yazan,<ref name="BRE" /> klassik incəliyi xalq poeziyasının səmimiyyəti ilə birləşdirən Qövsi<ref name="iranica" /> öz şeirlərində klassik yazı dili ilə [[Danışıq dili|danışıq dilini]] birləşdirmiş, fikirlərini aydın ifadə etmişdir. Onun bu şeirlərində xalq deyimləri və [[Atalar sözü|atalar sözlərinə]] tez-tez rast gəlinir.<ref name="TDV" /> Qövsi Təbrizinin şeirləri vizual vasitələrin rəngarəngliyi, forma zərifliyi, intonasiya zənginliyi ilə seçilir. Onun poeziyasında [[İdealizm|idealist]]-[[Panteizm|panteist]] [[dünyagörüşü]], bədbin motivlər xalqın düşüncə və arzularının təsviri ilə birləşmişdir. Qövsi Təbrizi öz əsərlərində sosial ədalətsizliyi pisləmiş, ruhaniləri tənqid etmişdir. Onun lirikasında [[romantik sevgi]] mövzusu mühüm yer tutmuşdur.<ref name="BSE" />
 
Qövsi Təbrizinin "[[Divan (ədəbiyyat)|Divan]]"ı iki əlyazma nüsxəsində, [[London|Londondakı]] [[Britaniya muzeyi|Britaniya muzeyində]] və [[Tbilisi|Tbilisidə]] [[Gürcüstan Milli Muzeyi|Gürcüstan Tarixi Muzeyində]] qorunub saxlanılmışdır.<ref name="BSE">{{BSE3}}</ref> Buna baxmayaraq, Londonda saxlanılan nüsxə natamamdır. Azərbaycan ədəbiyyat tarixçisi [[Firidun bəy Köçərli]] və iranlı tədqiqatçı [[Məhəmmədəli Tərbiyət|Məhəmmədəli Tərbiyətdə]] də Qövsinin "Divan"ının nüsxəsi var. Qövsi haqqında ilk dəfə məlumat tərtib edən Firidun bəy Köçərli onun bəzi şeirlərini "''Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi materialları''" (Bakı, 1925) çap etdirmişdir. Azərbaycan ədəbiyyatşünası [[Salman Mümtaz]] da Qövsinin "Divan"ını ilk dəfə natamam formada çap etdirmişdir (Bakı, 1925). Şair haqqında ən mühüm araşdırmalar aparan Həmid Araslı "Divan"ın hələ tam nəşr olunmamış böyük bir hissəsini "''Qövsi Təbrizi. Seçilmiş əsərləri''" (Bakı, 1958) adı ilə nəşr etdirmişdir.<ref name="TDV">{{Cite encyclopedia |last=Akpınar |first=Yavuz |year=2002 |title=Kavsî Tebrîzî |url=https://islamansiklopedisi.org.tr/kavsi-tebrizi |encylopedia=TDV Encyclopedia of Islam |volume=25 (Kasti̇lya – Ki̇le) |language=tr |location=İstanbul |publisher=Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies |ISBN=9789753894036 }}</ref>
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Qövsi_Təbrizi"

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023