Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
|
Sətir 23:
Tədqiqatçılar Xəlvətilik təriqətinin inkişaf prosesini tarixi olaraq dörd hissəyə bölürlər:
== Xəlvətilik və Səfəvilik təriqətləri arasında münasibətlər ==
Şeyx [[İbrahim Gilani]]dən sonra onun davamçıları tərəfindən xəlvətilik və [[səfəvilik]] təriqətləri kimi tanınan [[Azərbaycan]] mənşəli iki böyük təsəvvüf məktəbi qurulmuşdur. Səfəvilik təriqəti Azərbaycandan sonra ən geniş şəkildə [[Anadolu]]da yayılmışdır. XV əsrdə Anadoluda [[səfəvilik]]dən [[bayramilik]], bayramilikdən [[şəmsilik]], [[məlamilik]] və daha sonra [[cəlvətilik]] təriqətləri çıxmışdır.
Səfəviliklə eyni silsilə və əsaslara sahib olan xəlvətilik təriqətinin [[Şirvanşahlar dövləti]] və cəmiyyəti tərəfindən rəğbətlə qarşılanmasının səbəbləri öz-özünə ortaya çıxır. [[Şeyx Cüneyd]]in şəxsində siyasi bir şəxsiyyətə qovuşan səfəvilik [[Şirvanşahlar dövləti]] üçün təhlükə olmağa başlayan kimi ,eyni motivləri daşıyan xəlvətilik təriqəti əhəmiyyət qazanmış oldu. Yəni, o dövrdə [[şiə]]liyə meylli fəaliyyətlərin önünə keçmənin yənə onların metodu ilə ola biləcəyi düşünülməyə başlandı. Bu da ancaq eyni motivləri daşıyan, siyasi don geyindirilən səfəviliyə alternativ olaraq xəlvətilik təriqətinin ön plana çıxarılması surəti ilə ola bilərdi. Eyni şəkildə [[əhli-beyt]] sevgisindən yola çıxaraq xalqı öz yanlarına çəkmək istəyən şiələrin kənarlaşdırılması yenə də eyni metoddan istifadə edilməklə gerçəkləşə bilərdi. [[Şirvanşah I Xəlilullah]] xan ([[1417]]-[[1465]]) və [[Şirvanşah Fərrux Yəsar]] xan ([[1465]]-[[1500]]) tərəfindən tətbiq olunan bu siyasət 1500-cü ilə qədər öz nəticəsini vermişdi.
| |||