'''Aşvaqhoşa''' ([[devanaqari]]:अश्वघोष [[sanskrit dili]]ndə hərfi mənası – [[at]] səsinə malik olan) – [[Hindistan|hind]] şairi, dramaturqu və [[buddizm]] təbliğatçısı. Sanskrit dilində yazmışdır. Aşvaqhoşa haqqında dəqiq bioqrafik məlumat yoxdur. [[I əsr]]in ortaları -— [[II əsr]]in əvvəllərində yaşadığı ehtimal olunur.<ref>Жизнь Будды / Ашвагхоша. Драмы / Калидаса / Пер. К. Бальмонта; Введение, вступ. статья, очерки, науч. ред. Г. Бонгард-Левина. — <abbr>М.</abbr>: Художественная литература, 1990. — 573 с. — <nowiki>ISBN 5-280-01241-6</nowiki>.</ref> Aşvaqhoşa öz dövrünün ən məşhur buddist yazarlarından biri olmuş və onun eposları Ramayana ilə müqayisə edilərmiş.<ref>Randall Collins, ''The Sociology of Philosophies: A Global Theory of Intellectual Change.'' Harvard University Press, 2000, page 220.</ref> Əslində Aşvaqhoşa öz əsərlərini klassik sanskrit dilində yazmış.<ref>Coulson, Michael (1992). ''Sanskrit''. Lincolnwood: NTC Pub. Group. p. xviii. <nowiki>ISBN 978-0-8442-3825-8</nowiki>.</ref>

Ayodhedə (müasir [[Aud (Hindistan)|Aud]]) [[Brahmanlar|braxman]] ailəsində anadan olmuşdur. Ədət ənənəyə görə buddizmə keçənə qədər şivait olmuş və sonra bhikşu Parşvanın tələbəsi olmuşdur. İlk vaxtlar Aşvaqhoşa [[Askentizm|askeasket]]t həyat tərzi keçirmiş və bütün debatlardan qalib çıxmış. [[Kuşan İmperiyası|Kuşan imperatoru]] [[I Kanişka]]nın sarayında şair və mütəfəkkir kimi məşhurlaşmışdır. Mahayana tərəfdarları Aşvaqhoşanı Nagarjuna və Aryadeva ilə eyniləşdirmişdir. Ümumi [[dzen]] siyahısında və Dharma pitakidə Aşvaqhoşa buddizmin on ikinci patriarxı hesab olunur. Sutrada isə Aşvaqhoşa on səkkizincidir<ref>''Нукария К.'' Религия самураев. Исследование дзэн-буддийской философии и практики в Китае и Японии / Пер. с англ. О. Б. Макаровой, под ред. С. В. Пахомова. — <abbr>СПб.</abbr>: Наука, 2003. — С. 17. — 248 с. — <nowiki>ISBN 5-02-026857-7</nowiki>.</ref><ref>''Судзуки Д. Т., Кацуки С.'' Дзэн-Буддизм: Основы Дзэн-Буддизма. Практика Дзэн. — Бишкек: МП «"Одиссей»", 1993. — С. 110. — 672 с. — (Библиотека Восточной религиозно-мистической философии). — <nowiki>ISBN 5-89750-046-0</nowiki>.</ref><ref>''Абаев Н. В.'' Чань-буддизм и культурно-психологические традиции в средневековом Китае. — 2-е изд.. — Новосибирск: Наука, 1989. — С. 221. — 272 с.</ref>

[[Hindistan]]da Aşvaqhoşanın əsərləri unudulmuşdur. Ehtimal olunur ki, Aşvaqhoşanın əsərləri yetərincə çox olmuşdur. [[XIX əsr]]in sonu – [[XX əsr]]in əvvəllərində, [[Tibet]]də və [[Çin Xalq Respublikası|Çində]] (bu ölkələrdə ona böyük budda müdriklərindən biri kimi sitayiş edilirdi) Aşvaqhoşanın ancaq üç əsəri aşkar olunmuşdur. Aşvaqhoşanın əsərləri Vedi ədəbiyyatından sonrakı bizə gəlib çatan, sanskritcə yazılmış ən erkən bədii ədəbiyyat nümunələrinə aiddir. “Buddanın"Buddanın həyatı”həyatı" (Buddhatçarita), “Gözəl"Gözəl Nanda”Nanda" (Saundarananda) poemaları, həmçinin “Şariputra"Şariputra haqqında dram”ıdram"ı (Şarinutrakarana -— fraqmentlər saxlanılmışdır) məlumdur. "Buddanın həyatı" əsəri sanskritdən çin və tibet dilinə tərəcüməsi 28 nəğmədən ibarətdir. Sanskrit orjinalında isə ancaq 13 nəğmə mövcuddur. "Gözəl “Gözəl Nanda”Nanda" əsərinin ilk yarısı Nandanın hayatına, ikinci yarısı isə budist öyrətmələrə və keşişlik təlimatlarına yer ayrılmış. Şarinutrakarana (və ya "Şariputraprakarana", "Şariputre haqqında prakarana"; prakarana -— [[Dram (janr)|dram]] növü) ilk sanskrit pyeslərindən biri hesab olunur. O çox ciddi olaraq [[Dramaturgiya|dramaturqiyanın]] şərtlərinə əməl edilərək yazılmış. Çin tərcüməsində toplusu və "Sutralankara" şeirlər toplusu şəklində saxlanılıb.