Böyük Vətən müharibəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Babək Akifoğlu tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 1:
{{istinadsız}}
[[ŞəkilFayl:Operation Barbarossa.png|300px|right|thumb|'''Böyük Vətən müharibəsi'''nin başlanmasına səbəb olmuş [[Barbarossa əməliyyatı|Barbarossa planı]]]]
 
'''Böyük Vətən müharibəsi''' — Rusiya və keçmiş [[postsovet məkanı|postsovet ölkələri]]nin bəzilərində [[1941]]–[[1945]]1941–1945 illərdə, [[İkinci dünya müharibəsi]] dövründə [[SSRİ|Sovet İttifaqı]]nın [[Almaniya]] və onun müttəfiqlərinə qarşı apardığı müharibəyə verilən ad. Dünyada bu müharibə '''Sovet-alman müharibəsi''', '''[[İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi]]''' adlarıyla tanınır. [[MDB]] ölkələrində Almaniyanın danışıqsız təslim olduğu gün − [[9 may]] günü rəsmi bayramdır.
 
<nowiki/>{{əsas|İkinci dünya müharibəsi}}
 
== Müharibə ərəfəsi ==
Almaniya çox güclü hərbi-iqtisadi potensiala malik idi. Hərbi istehsal 1934-cü ildən 1940-cı ilə qədər 22 dəfə artmışdır. Alman hərbi qüvvələrinin sayı (105 mindən 3755 minə qədər) 35 dəfə artmışdır.
 
1941-ci ilin ortasında Almaniyanın silahlı qüvvələrinin ümumi sayı 7,3 mln adam (bundan əlavə 1,2 mln muzdlular vardı). Quru qoşunlarında (5,2 mln adam) 214 (169 piyada, 21 tank, 14 mühərrikli və 10 başqa) diviziya, 7 əlahiddə briqada vardı. Texnikası: 5639 tank və hucum top, 10 min təyyarə, 61 min top və [[minaatan]]. 1941-ci ilin iyununda hərbi-dəniz donanması 5 xətt gəmisi, 4 ağır və 4 yüngül kreyser, 43 esmines və minadaşıyan, 161 sualtı qayıq və başqa gəmilərlə təchiz edilmişdi.
 
== Barbarossa əməliyyatı ==
[[Barbarossa əməliyyatı|Barbarossa strateji planı]] sovet qoşunlarının dövrəyə alınıb məhv edilməsini və ölkənin içərilərinə irəliləyərək [[Arxangelsk]]-[[Həştərxan]] xəttinə çıxmağı nəzərdə tuturdu. Bu məqsədlər üçün alman komandanlığı (müttəfiqlərlə birgə) 19-u tank, 14-ü motorlu olmaqla 190 [[diviziya]] ayırmışdı. Alman qruplaşması 5,5 mln canlı qüvvə, 4300 tank, 47 min top və minaatan, 4980 döyüş təyyarəsi və 192 döyüş gəmisindən ibarət idi.
 
Sətir 17:
 
Bütün qüvvələr üç strateji istiqamətdə cəmləşdirilmişdi:
*''Şimal ordular qrupu''(komandan: general-feldmarşal [[Vilhelm fon Leyeb|Vilhelm Leyeb]]) — tərkibində 16-cı, 18-ci ordular və 4-cü tank qrupu(cəmi 29 diviziya)olmaqla, 1-ci hava donanmasının dəstəyi ilə Şərqi [[Prusiya]]dan hərəkət edərək, sovet qoşunlarını Baltikyanıda darmadağın etmək və, Leninqrad və Kronştadt daxil olmaqla, Baltik dənizi limanlarını zəbt etmək əmri aldı.
*''Mərkəz ordular qrupu''(komandan: general-feldmarşal [[Fyodor fon Bok]]) — [[Moskva]] istiqamətində cəmləşən bu qruplaşma, tərkibində 4-cü və 9-cu ordular, 2-ci və 3-cü tank qrupları olmaqla - cəmi 50 diviziya və 2 briqada - ikinci hava donanmasının dəstəyi ilə, sovet qoşunlarının strateji müdafiyəsini yarmalı, onları Belarusda mühasirəyə almalı və Moskvaya sonrakı irəliləmə üçün imkan yaratmalı idi.
*''Cənub ordular qrupu''(komandan: general-feldmarşal [[Gerd fon Rundştedt]]) — tərkibində 6-cı, 17-ci, 11-ci alman, 3-cü və 4-cü rumın orduları, 1-ci tank və hərəkətli macar korpusu olmaqla - cəmi 57 diviziya və 13 briqada. Onun 4-cü hava donanması və rumın aviasiyasının dəstəyi ilə sovet qoşunlarını sağ sahilboyu Ukraynada darmadağın etməli, [[Dnepr]]ə çıxmalı və Şərqə hucumunu başlamalı idi. Norveç və Finlandiya ərazisində almanların ''Norveç'' ordusu və 2 fın ordusu - cəmi 21 diviziya və 3 briqada, 5-ci alman hava donanması və fin aviasiyasının dəstəyi altında yerləşmişdi.
 
== Filmoqrafiya ==
Sətir 35:
 
{{Tarix-qaralama}}
 
== Xarici keçidlər ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=Rg7Z0ZfF4_c Böyük vətən müharibəsi (1941-19451941–1945) necə başladı və başa çatdı?] {{Az}}
* [https://monocler.ru/cherchill-ruzvelt-i-mir-o-pobede-russkogo-naroda-nad-fashizmom/ Böyük vətən müharibəsinə dair sitatlar] {{Ru}}
* [https://web.archive.org/web/20100407171926/http://www.america.gov/ru/us_ussr_cooperation.html ABŞ və SSRİ II dünya müharibəsində] {{ref-en}}
* [http://www.soldat1941.narod.ru Böyük vətən müharibəsi fotoarxivi] {{Ru}}
 

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023