Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 39:
{{bayraq|Ermənistan}}[[Ermənistan]]<br>{{bayraq|İraq}}[[İraq]]<br>{{bayraq|İran}}[[İran]]<br>{{bayraq|Rusiya}}[[Rusiya]]
}}
'''Eldənizlər''' ({{dil-tr|İldenizli Atabeyliği}}, {{dil-fa|ایلدگزیان‎}}), həmçinin '''Eldəgəzlər''' və ya '''Azərbaycan Atabəyləri''' ({{dil-fa|اتابکان آذربایجان‎}}, {{comment|translit.|transliterasiya|transliterasiya}} ''Atabakan-e Āzarbayjan'') — 1136–1225-ci illərdə [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycan]]ı, şərqi [[Anadolu]]nu, şimali [[İraq]]ı, [[İran]]ı və [[Cibal|Cibəli]] idarə etmiş tarixi [[türkdilli xalqlar|türk]] [[qıpçaqlar|qıpçaq]] imperiyası. Sülalənin əsasının qoyulması [[Şəmsəddin Eldəniz]]lə bağlıdır. Belə ki, Sultan Məsud tərəfindən [[Arran]]ı iqta olaraq alan Eldəniz tezliklə hakimiyyətini bütün [[Azərbaycan (tarixi ərazi)|Azərbaycana]] yaymışdı. 1160-cı ildə oğulluğu [[Arslan şah]]ı da hökmdar etdikdən sonra Eldəniz [[İraq Səlcuqlu dövləti|İraq Səlcuq sultanlığındak]]ı hakimiyyəti də faktiki olaraq
Sülalənin möhkəmlənməsi [[Məhəmməd Cahan Pəhləvan]]ın dövrü ilə bağlıdır. 1175-ci ildə Sultan Arslan şahın ölümündən sonra onun 7 yaşlı oğlu [[III Toğrul]]u hakimiyyətə gətirən Cahan Pəhləvan özünü onun atabəyi elan etdi və [[Şəmsəddin Eldəniz]] kimi faktiki hakimiyyəti öz əlinə aldı.<ref>Antoine Constant. ''L'Azerbaïdjan'', Karthala Editions, 2002, ISBN 2-84586-144-3 , p. 96</ref> Atabəy Cahan Pəhləvan tərəfindən mərkəzi hakimiyyətə qarşı üsyanlar yatırılmış və qonşuluqdakı hakim sülalələr ilə dostluq münasibətləri yaradılmışdı. Cahan Pəhləvanın dövrü stabillik dövrü olduğu üçün Eldənizlərin hakimiyyəti altındakı torpaqlarda mədəni sahələr inkişaf etmişdi. Adı çəkilən atabəyin dövründə Eldənizlərin paytaxtı Naxçıvandan Həmədana köçürülmüşdü.<ref>Houtsma, M. T. ''E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936'', BRILL, 1987, ISBN 90-04-08265-4 , p. 1053</ref>
|