Müqəddəs Reparata kafedralı (Florensiya): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{iş gedir}}
[[Şəkil:Scavi di santa reparata sotto il duomo di firenze, 06 absidi e altare.JPG|350px|thumb|right|<center>[[Florensiya kafedralı]]nın sərdabəsində Santa Reparata kilsəsinin altarı</center>]]
'''Müqəddəs RepartaReparata kafedralı''' və ya '''Santa-RepartaReparata kilsəsi''' ({{dil-it|Chiesa di Santa Reparata}}) — [[İtaliya]]nın [[Florensiya]] şəhərində yerləşən keçmiş kafedral. Kafedral Florensiyanın patron müqəddəsi olan [[Erkən xristianlıq|erkən xristanlıq dövrü]] şəhidi Müqəddəs RepartanınReparatanın adaını daşıyır. [[Florensiya kafedralı]] Santa-RepartaReparata kilsəsi üzərində inşa edilmişdir.
 
Florensiya kafedralının zirzəmisində 1966-1972-ci illərdə aparılmış arxeoloji qazıntılar nəticəsində kilsənin strukturu müəyyən edilmiş və çoxsaylı maraqlı artefaktlar üzə çıxarılmışdır. Kilsədə Roma Papaları IX Stefan və II Nikolayın, həmçinin [[Filippo Brunelleski]] kimi tanınmış şəxslərin məzarları yerləşir.
Sətir 6 ⟶ 7:
== Tarixi ==
 
Hələ III əsrdən [[Florensiya]]nın şimalında xristianlığa həsr edilmiş ərazi var idi və orta əsrlərə kimi həmin ərazi şəhərin mühüm dini mərkəzi olaraq qalırdı. VI əsrdən başlayaraq şərq-qərb istiqamətində (Pyaçça-dell'Olio-dan müasir [[Florensiya kafedralı]]nın apsida ərazisinə kimi) “müqəddəs ox” adlandırılan bina kompleksi yerləşirdi. [[:en:Late antiquity|Son Antik dövrdən]] bəri bu cür komplekslər dini ərazi hesab edilir və [[Qədim Roma|Roma dövrü]] divarları ilə əhatə olunurdu. Kompleksə Yepiskop sarayı, [[San-Covanni vəftizxanası]], xəstəxana, pastor evi, qəbirsanlıq və üç kilsə: Salvatore-al-Veskovo, San-Mikele Visdomini və Santa-RepartaReparata daxil idi. Müqəddəs oxun əsas nöqtəsi Sanra-RepartaReparata kilsəsi idi. Paleo-xristian mənşəli müqəddəs tikili ehtimal ki, kompleksə daxil olan ilk bina idi. [[Florensiyalı Zenobiya|Müqəddəs Zenobiyanın]] (təxminən [[328]]-ci ildə doğulub) sümükləri nə vaxtsa (bəzi tarixçilər bu tarixi IX əsr kimi qəbul edirlər) Müqəddəs RepartaReparata kilsəsinə gətirilərək dəfn edilmişdi. Bu dövrdə Müqəddəs RepartaReparata kilsəsi yepiskopun yeni iqamətgahına çevrilir və iqamət [[San-Lorenzo bazilikası]]ndan buraya köçürülür.
 
=== Mənşəyi haqqında əfsanələr ===
Sətir 12 ⟶ 13:
Kilsə ilə bağlı əfsanələrdən ən qədimi [[:en:Radagaisus|Radaqaysın]] rəhbərliyi ilə [[Ostroqotlar|ostroqot]] ordusunun hücumu ilə əlaqəlidir:
 
* Əfsanəyə görə, Müqəddəs RepartaReparata kilsəsi Radaqays üzərində qələbənin qeyd edilməsi üçün imperator [[Honori (imperator)|Honorinin]] hakimiyyəti dövründə ([[395]]-[[423]]) Müqəddəs RepartaReparata günündə inşa edilmişdir.
* Həmin əfsanənin başqa bir variantına görə isə, döyüşdən əvvəl də kilsə mövcud olmuş, lakin, Müqəddəs Salvatoreyə ithaf edilmişdir. Radaqaysın gəlişindən sonra isə o, Müqəddəs RepartanınReparatanın şərəfinə adlandırılmışdır.
* Üçüncü əfsanə isə Müqəddəs Zenobiyanın qalıqlarının San-Lorenzodan köçürülməsi ilə əlaqədardır və hadisənin 430-cu ildə baş verdiyini göstərir. Əfsanəyə görə kilsə binası artıq o zaman mövcud idi.
 
Sonuncu əfsanə binanın inşa tarixinin müəyyənləşdirilməsi üçün əhəmiyyət daşıyır. Kilsəyə sümüklərin köçürülməsini bir çox tədqiqatçılar IX əsrə aid etsələr də, Yepiskop Endryunun məlumatında hadisəmnin V əsrdə baş verdiyi qeyd edilir. Yepiskop Endryu öz növbəsində müqəddəsin bioqrafiyasını yazdığını düşündüyü Yepiskop Simplisiana istinad edir. Sonrakı araşdırmalar nəticəsində həmin bioqrafiyanın saxta olduğu və təxminən [[1130]]-cu illərdə yazıldığı müəyyən edilmişdir.
 
Əyani və mənbə sübutları olmamasına baxmayaraq, tarixçilər Müqəddəs Zenobiyanın sümüklərinin köçürülərək Müqəddəs RepartaReparata kilsəsində dəfn edilməsini əsasən IX əsrə aid edirlər.
 
Digər iki əfsanədə isə kilsənin inşası ilə bağlı əsaslı məlumat yoxdur; belə ki, Radaqays üzərində qələbə [[405]]-[[406]]-cı illərin avqustunda baş vermişdir, lakin, Müqəddəs RepartaReparata günü [[8 oktyabr]]da qeyd edilir. Buna baxmayaraq, [[1353]]-cü ildə yerli hakimiyyət orqanı olan Sinyoriya kilsənin Müqəddəs RepartaReparata şərəfinə inşa edilməsi haqqında əfsanəni tarixi fakt kimi qəbul etmişdir.
 
== Arxeoloji qazıntılar ==
Sətir 26 ⟶ 27:
! style="background-color:#EEDFCC;" | Qazıntının mədəni təbəqələri
|-
| style="background-color:#FFEFDB; " | Aşağıdakı cədvəldə Roma dövrü tikilisinin döşəməsi sıfır nöqtəsi hesab edilməklə qazıntı nəticəsində artefaktlar əldə edilmiş təbəqələr göstərilmişdir. Müqəddəs RepartaReparata kilsəsinin sıfır səviyyəsi hazırkı küçə səviyyəsindən 1.7 metr dərinlikdə yerləşir.
 
* [[Qədim Roma]] səviyyəsindən 2.7 metr yuxarıda [[Santa Maria del Fiore|Santa-Mariya-del-Fiore kafedralının]] mərmər tortuarı yerləşir. Bu, müasir küçə sıfır nöqtəsindən bir metr yuxarıdır.
* 1.90 metrdə kobud çaydaşı yerləşir. Bu, Santa-RepartadanReparatadan qalmış ən yüksək tortuardır. Bu və aşağı mərhələ arasında tikinti materialı ilə doldurulmuş təbəqə yerləşir.
* 1.05 metr hündürlükdə yeni kərpic tortuarın qalıqları vardır ki, bu da [[1055]]-ci il [[Florensiya kilsə məclisi]]ndən əvvəl inşa edilmiş tikiliyə işarədir.
* 0.50 metr yüksəklikdə qırmızı gil elementləri ilə mərmər və daş plitələr vardır. Bu, Santa-RepartaReparata kilsəsinin [[Karolinqlər]] dövründə ilk yenidənqurmasının qalıqlarıdır.
* Qədim Roma səviyyəsindən 30 sm yuxarıda [[Tovuz quşu|tovuzquşu]] təsvirli [[mozaika]]lar vardır.
* Təməl səviyyədə [[Qədim Roma memarlığı]]nda geniş istifadə olunan [[opus signinum]] (saxsı qırıqları və beton qarışığı) adlı materialdan tortuar vardır. 1912-1915-ci illərdə həmin səviyyədə qazıntılar zamanı vəftizxananın altında Qədim Roma dövrünün I əsrinə aid mozaikalar aşkar edilmişdir.
|}
[[1965]]-ci ildən [[1974]]-cü ilə kimi ərazidə altı ayrı qazıntı işi aparılmışdır. Vəftizxana və günbəz pilləkəni arasında son qazıntı işləri [[1971]]-[[1972]]-ci illərdə həyata keçirilmişdir.<ref name="Busignani17">{{cite book |last=Busignani |first=Alberto |title=Le chiese di Firenze |date=1979 |publisher= |pages=17 |accessdate=9 avqust 2020}}</ref> Santa-RepartanınReparatanın qalıqlarının aşkara çıxarılması Florensiyada daha əvvəl dəqiq sənədləşdirilməmiş [[Erkən xristianlıq]] dövrü ilə bağlı çoxsaylı sübutlar ortaya qoymuşdur. Bu zamana kimi həyata keçirilmiş tədqiqatlar arasında [[1984]]-cü il Santa-Feliçita qazıntıları, Paolino da Milanonun Abrosius bioqrafiyasında istinad etdiyi San-Lorenzo tədqiqatları və araşdırılmış bir neçə qəbirdaşı və sarkofaq var idi.
 
Kilsə ərazisində qazıntılar kanadalı arxeoloq Franklin Toker və italiyalı arxeoloq Gido Moroççi tərəfindən öyrənilmişdir.<ref name="Toker">{{cite book |last1=Franklin Toker |first1=Guido Morozzi, John Herrmann |title=Santa Reparata : l'antica cattedrale fiorentina, i risultati dello scavo condotto dal 1965 al 1974 |date=1974 |publisher=Bonechi |location=Florence}}</ref> Toker araşdırmalarında E. Qalli tərəfindən XIX əsrin ilk iki onilliyində aparılmış qazıntıların nəticələrinə istinad etmişdir.<ref name="Toker"/> Toker Qallinin Vəftizxana rayonunda açdığı məzarları da tədqiqata cəlb edərək müqayisəli araşdırma üsulundan istifadə etmişdir.<ref name="Toker"/> Həmin məzarlar hazırda nümayişə qapalı olsa da, Qalli onların tədqiqi haqqında nəticələri yayımlamışdır. Tokerin gəldiyi nəticələri oxuyan Businyani mədəni təbəqələrin tarixinin müəyyən edilməsində məzarlara istinadən ortaya qoyulmuş nəzəriyyədə uyğunsuzluqlar aşkar etmişdir. Onun fikrincə tarixləndirmədə mədəni qatlar arasında aşkar edilmiş Qədim Roma sikkələrinə istinad etmək daha düzgündür.<ref name="Busignani21">{{cite book |last=Busignani |first=Alberto |title=Le chiese di Firenze |date=1979 |publisher= |pages=21 |accessdate=9 avqust 2020}}</ref>

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023