Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 17:
}}
'''Uryanxay diyarı''' ({{dil-tyv|Таңды Урянхай}} , {{Dil-zh|唐努烏梁海}}, [[Sadələşdirilmiş Çincə|sadələşdirilmiş çincə]]: 唐努乌梁海, [[Pinyin|pinyin]]:Tángnǔ Wūliánghǎi) — bölgənin 1914-1921-ci illərdə ruslar tərəfindən qoyulmuş adı. 1912-ci ilə qədər diyar [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>i idarə edən, mancur [[Tzin sülaləsi|Tzin sülaləsinin]] hakimiyyəti altında olub və "Tannu-Uryanxay" adını daşıyıb.<ref name=":1">{{cite web|url=http://megabook.ru/article/%d0%a3%d1%80%d1%8f%d0%bd%d1%85%d0%b0%d0%b9%d1%81%d0%ba%d0%b8%d0%b9%20%d0%ba%d1%80%d0%b0%d0%b9 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150611130946/http://megabook.ru/article/%d0%a3%d1%80%d1%8f%d0%bd%d1%85%d0%b0%d0%b9%d1%81%d0%ba%d0%b8%d0%b9%20%d0%ba%d1%80%d0%b0%d0%b9|archivedate=11 iyun 2015|title=Урянхайский край / Uryanxay diyarı|publisher=megabook.ru|accessdate=11 iyun 2020|language={{dil-ru|}}}}</ref>
== Haqqında ==
"Uryanxay" termini monqolcadır. XVII və XX əsrin əvvəllərində rus sənədlərində tuvalılar uryanxay, uryanxaylı kimi adlandırılıblar.<ref name=":0" /> Uryanxay diyarı haqqında ilk məlumat 1616-cı ildə Altan xanlar dövlətinə göndərilmiş rus səfirləri, V.Tyuments və İ.Petrov tərəfindən verilib. 1838-1839-cu illərdə bu diyara rus qızıl axtaranları gəlməyə başlayırlar. Onlar Böyük və Kiçik Alqiyak çaylarında qızıl axtarmağa başlayırlar. 1903-1904-cü illərdə bölgənin folklorunu F.Kon öyrənirdi. 1870-ci ildən etibarən bölgəyə rus kəndlilərin köçürülməsinə başlanılır və artıq 1909-cu ildə burada 9 min rus yaşayırdı. 1906-1910-cu illərdə rus hökuməti Uryanxay diyarına təbii sərvətləri kəşf etmək məqsədilə bir neçə ekspedisiya təşkil edir.<ref name=":1" />
Çində baş tutmuş Sinxay inqilabından sonra 1912-1913-cü illərdə Tuva noyonları (ambın-noyon Kombu-Dorju, Çamzı Xambı-lama, noyon Daa-xoşuna Buyan Badırqı və digərləri) bir neçə dəfə çar hökumətinə Tuvanın Rusiya protektoratına keçməsi ilə bağlı müraciətlər etmişdilər.
|