Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə
orfoqrafik səhvlər düzəldildi
Sətir 164:
 
=== Baas rejimi ([[1968]]-[[2003]]) ===
====''Baas Hərəkatı''====
''Baas Hərəkəti'': ''Baas'' [[Ərəb dili]]ndə ''yenidən diriliş'' mənasını verməkdədir. [[1940]]-cı ildə [[Suriya]]da qurulan bu hərəkatın ilk nəzəriyyəçiləri [[Əkrəm Sinaqoqu]] ilə [[Mişel EflakƏflaq]]dır (Eflak, Suriyalı bir Xristian və bu ideologiyanın əfsanəvi lideridir). Baas ideologiyası, məqsəd olaraq Orta Şərqdə tək bir Ərəb dövləti qurulmasını mənimsəmişdir. Partiyanın şüarı ''Birlik, azadlıq və sosializm'' idi. Partiya ideologiyası Partiya birliyinə və xarici nəşr/təzyiqlərə qarşı dayanmağa söykənirdi. Baas hərəkatı [[Suriya]]da ortaya çıxmışsa da, İraqda da tərəfdar tapmışdır. [[BaasBƏƏS]] Partiyası]] Suriya və İraqda etdikləri inqilablarla iqtidarı ələ keçirmişdir. [[Səddam Hüseyn]] və [[Hafiz Əsəd]] Baas axınının son nümayəndələridir.
 
[[17 iyul]] [[1968]]-cı ildə reallaşan çevrilişin ardından İnqilabçı Əmr/əmrə Şuras(n)ı yaradıldı. Hökumət proqramı mövzusunda başlayan anlaşılmazlıqlar üzərinə Baas yanlısı Səddam Hüseyinin başında ol/tapıldığı bir qrup zabit iyul sonlarında o biri zərbəçi hizipleri saf xarici buraxdı. Dövlət başçılığı və baş nazirliyə gətirilən əl-Bəkir, eyni zamanda DKK və Baas Partiyası Regional komandirliyi başçısı olaraq qəti bir yoxlama təmin etdi. Hökumətə ağırlığını qoyan Baas Partiyası, təşkilatlı quruluşuyla dərhal dərhal bütün təşkilatları ələ keçərməyi bacardı. Döşəməs(n)ini genişlətmək istəyən Partiya, [[1970]]-da Kürdlərlə qarşıdurmaya son verərək [[İraq Kommunist Partiyası]] (IKP), [[Kürdüstan Demokratik Partiyası]] (KDP) və o biri bəzi milliyyətçi və sol meylli siyasi güclərlə əməkdaşlığına yönəldi. Ancaq, [[1974]]da [[KürtlerKürdlər]]le, ardından [[komünistkommunist]]lerlelərlə əlaqələrin pozulması səbəbiylə yenidən tək partiyalı möhkəm bir rejimə dönüldü.
 
[[1976]]-da baş nazirliyi və bəzi əhəmiyyətli səlahiyyətləri [[Əhməd Həsən əl BekirƏl-Bəkr|HasanHəsən Əl BekirdanBekrdən]] götürən [[Səddam HüseyinHüseyn]], iyul [[1979]]-da, dövlət başçısı oldu.
 
[[İran-İraq müharibəsi]]: [[1979]] ilində [[İran]]da yaşanan [[İran İslam İnqilabı|İslam İnqilabı]] oldu. [[1975]]-da Kürd problemini həll etmək üçün [[İran]]a bəzi güzəştlər verən İraq [[1979]]-da bu ölkədə yaşanan rejim dəyişikliyindən faydalanaraq [[İran]]a döyüş açdı. Hər iki ölkəyə də insani və iqtisadi olaraq böyük itkilər verdirən [[İran-İraq müharibəsi]] [[1988]]-ci ildə imzalanan atəşkəs andlaşmasıyla sona çatdı.
 
====[[Körfəz müharibəsi]]====
[[Birinci körfəz müharibəsi]]: [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra başlayan [[Soyuq müharibə]] bütün dünyanı iki düşərgəyə ayırmışdı. [[1980]]lı illər Sovetlərin həll edilmə müddətinə girməsinə və Soyuq Döyüşün nəticələnməsinə səhnə oldu. İki qütblü bir dünyadan tək qütblü bir dünyaya doğru fəaliyyət xəritəsi təkrar çəkilməyə başlanması, [[OrtadoğuOrta Şərq]]aə da əks olundu.
 
İraq [[1990]]-cı ilin avqust ayından neft istehsal kvotalarını aşmaq və müzakirəli bölgələrdən neft çıxarmaqla günahlandırdığı qonşusu [[KuveytKüveyt]]ı işğal edərək 19. eliəli olaraq torpaqlarına qatdığını elan etdi. [[SaddamSəddam Hüseyn]]in uzlaşmaz tutumugücü qarşısında [[BMBMT]]aə üzv müxtəlif ölkələr [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] liderliyində [[Səudiyyə ArabistanƏrəbistan]]a əsgəriəsgərlərini yığınaq etməyəyığmağa
başladı. [[Birləşmiş Millətlər Təhlükəsizlik Konseyi|BM Təhlükəsizlik Şurası]] İraqa [[15 yanvar]] [[1991]]a toxun Küveytdən çəkilməsi üçün son bir xəbərdarlıqda edildi. [[17 yanvar]] [[1991]]-ci ildə başlayan və [[Körfəz Döyüşü]] olaraq bilinən ''Çöl Fırtınası HarekatıHərəkatı'' sonunda [[27 fevral]] [[1991]]-ci ildə [[Küveyt]] qurtarıldı. [[28 fevral]]dakı atəşkəsin ardından şimaldakı [[KürtKürd]]lerlər və cənubdakı [[ŞiiŞiə]]lerlər arasında başlayan qiyamlar İraq qüvvətlərin tərəfindən mərhəmətsizcə basdırıldı. Milyonun üzərində İraqlı Kürd [[Türkiyə]] və [[İran]]a sığındı. Bunun üzərinə müttəfiq qüvvətlər 36. paralelin şimalı və 32. paralelin cənubundakı bölgələri İraq uçuşlarına qadağan etdilər.
 
[[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] rəhbərliyindəki müttəfiq qüvvələr [[1993]], [[1996]], [[1998]] və [[2001]] illərində İraqa qarşı hava hücumları təşkil etdi. [[KörfezKörfəz SavaşıMüharibəsi]]ındanndən sonra tətbiq edilən BM embarqosu [[1996-cı]] ildə başlayan Qida Qarşılığı Neft proqramıyla yumşadıldı.
 
=== İraqın işğalı ===

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023