Ömər Faiq [[1872]]-ci ilin 24 dekabrında [[Axaltsixe qəzası]]nın [[Azğur kəndi|Azğur]] kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. O, bir neçə il molla məktəbinə getsə də, dinə maraq göstərməmiş və yenicə açılmış rus məktəbinə daxil olmuşdur. Atası onu [[Qori müəllimlər seminariyası]]na qoymaq istəyirdi, lakin dindar qadın olan anasının: "''Mən oğlumu kafirlərin içərisinə buraxa bilmərəm''" deyə etiraz etməsi buna mane olmuş və anasının təkidi ilə [[1882]]-ci ildə [[İstanbul]]a getmiş, "''Fateh''" məktəbində təhsilini davam etdirmişdir. Təbiət elmlərinə həvəsi olduğuna görə sonradan "''Dar-üş Şəfəq''" məktəbinə daxil olmuşdur. [[1891]]-ci ildə həmin məktəbi bitirdikdən sonra Qalata poçt və teleqraf idarəsində əmək fəaliyyətinə başlamışdır. O, burada qəzet və jurnallar vasitəsilə Avropadakı demokratik ruhlu türk mühacirlərinin əhval-ruhiyyəsi və türk inqilabçı şairlərin bədii yaradıcılığı ilə yaxından tanış olmuşdur. Bir müddətdən sonra Sultan istibdadına qarşı gizli çalışan cahillərə (cavanlara) qoşulmuşdur. Ömər Faiq [[1920]]-ci ildə Gəncə Zəraət (kənd təsərrüfatı) Texnikumunun direktoru işləmişdir. O, 1920-[[1921]]-ci illərdə "''Zəhmətkeşlərin gözü''" jurnalının redaktoru, bir az sonra "''Yeni fikir''" redaksiya heyətinin üzvü seçilmişdir. Sonra Gürcüstanda müsəlman işləri üzrə komitənin sədri təyin edilmişdir. [[İnqilab]] illərində Ömər Faiq dəfələrlə həbs edilmişdir. O. [[1923]]-cü ildə [[Azərbaycan]]a gəlmiş və [[1924]]-cü ildə Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlığında işə düzəlmişdir. O dövrdə dərsliklərin hazırlanmasına və onların çap edilməsinə yardım etmişdir.

[[1894]]-cü ildə, Ahıskada milli münasibətlərin kəskinləşməsi dövründə vətənə qayıtmışdır. İnqilabi dünyagörüşlü ziyalı kimi yetişmiş Ömər Faiq maarif və mədəniyyət sahəsində Azərbaycanın demokratik ruhlu vətənpərvər oğullarına qarışıb ömrünün axırına kimi biliyini və bacarığını xalqın azadlığı uğrunda mübarizəyə yönəltmişdir. Ömər Faiq [[1894]]-cü ildə [[Şəki]]də ilk üsuli-cədid məktəbində dünyəvi elmlərdən dərs demiş və İstanbuldan gətirdiyi açıq fikirli əsərləri xalqa paylayıb oxutmuşdur. O. Buradaburada [[M.F.Axundov]]un "''Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah''" pyesini səhnə üçün hazırlamış, Müsyö Jordan rolunda özü çıxış etmişdir.

İlk kitablardan birini Ömər Faiq özü yazmış və 1905-ci il [[2 aprel]] tarixində senzor komitəsində onun çapına icazə də almışdır. Bu əsər "''Nəşri-asara dəvət''" adlansa da, ümumiyyətlə, ölkədə baş verən ictimai-siyasi hadisələrin təsiri altında yazılmışdır. Ömər Faiqin publisistik fəaliyyəti təkcə əməkdaşı olduğu "''Şərqi-rus''" [[qəzet]]i, "''Molla Nəsrəddin''" [[jurnal]]ı ilə məhdudlaşmırdı. Dövrün ən nüfuzlu qəzet və jurnallarında onun imzası tez tez görünürdü. Ömər Faiqin publisistik fəaliyyətindəki əsas mənəvi-etik prinsiplərindən biri də [[vətənpərvərlik]] idi, [[vətən]]ə, [[xalq]]a bağlılıq, xalqın mənəvi sərvətlərinə qayğılı münasibət idi. Ömər Faiq milləti sevməyin birinci əlamətini onun dilini sevməkdə görürdü, buna görə də milli [[dil]] problemi onun yaradıcılığında başlıca yer tuturdu. Ömər Faiq siyasi cəhətdən yetkin, mübariz bir [[publisist]] idi. O, bir çox siyasi toqquşmalarda şəxsən iştirak edir, siyasi təbliğat aparırdı. [[1920]]-ci ildə "''Zəhmətkeşlərin gözü''" jurnalının redaktoru, bir az sonra "''Yeni fikir''" qəzetinin redaksiya heyətinin üzvü, [[1921]]-[[1922]]-ci illərdə [[Gürcüstan]] inqilab komitəsinin üzvü olmuş və komitənin nəzdində yaradılmış müsəlman sektorunun sədri işləmiş, gənc respublikada yeni hakimiyyətin möhkəmlənməsində yaxından iştirak etmişdir. Daha somra Ömər Faiq maarif sahəsində işə göndərilmişdir. [[1920]]-ci illərin axırlarında o, Gəncə kənd təsərrüfatı texnikomunun direktoru işləyirdi. O, xalq maarifinin yenidən qurulmasında, yeni dərsliklərin və dərs vəsaitlərinin yaradılmasında fəal iştirak etmişdir.

Danışmaqla iş düzəlməz. Biz elm və mərifət təhsili ilə hüsn-əxlaq sahibi olacağımız yerdə fəsad və əxlaqsızlığa bais olub qəbrimizi öz əlimizlə qazırıq. (1 "Açık söz")".

Bütün həyatını Türkçülük ideologiyası üzərində inkişaf etdirən Ö. F.Nemanzadənin dil problemlərinə ciddi münasibəti təsadüfi hesab oluna bilməz. Çünki Türk dili məsələsi XX əsrin siyasi proseslərinin balıca problemlərindən biri idi. Ö. F. Nemanzadənin "''Dilimiz yazımız''", "''Dərdimiz və dərmanımız''", "''Eşq və məhəbbət''", "''Milliləşmək''", "''Gürcü siyasətçiləri''" və bu kimi məqalələri [[elm]], [[mədəniyyət]] və əlaqə dili olaraq [[Türk dili]]nin tarixən müxtəlif xalqlar və millətlər arasında ortaq dil olduğunu sübut edir: "Türk dili dünyadakı asan və gözəl dillərdən biridir. Elə bu səbəbdəndir ki, bəzi millətlərin arasında ortaq dil Beynəlxalq Sosial Araşdırmalar jurnalı kimidir. Bir Rum ilə erməninin Türkcədən ayrı dil ilə danışdığını görməzsiniz. (7, s. 229)".

Dil məsələlərini bu dövrün zəruri milli məsələsi kimi gündəmdə saxlayan jurnal kimi yalnız üslubuna görə bir-birindən fərqlənən "''Molla Nəsrəddin''" və "''Füyuzat''" jurnalları başçılıq edirdi. "''Molla Nəsrəddin''"də "''Sizi deyib gəlmişəm, ey mənim o müsəlman Qardaşlarım''" sözləri ilə ana dilimizin çox yüksək milli dəyərlərini xalqın danışıq dilində qorumağı milli mədəniyyətimizin ən mühüm ideoloji-siyasi problemi kimi açıqlanır, "''Füyuzat''"da isə dilə münasibət məsələsi daha ciddi elmi-ədəbi səviyyədə qarşıya qoyulurdu. Bu [[ideologiya]]ların daşıyıcısı kimi Ömər Faiq yazılarının birində deyirdi: "''Doğma Dili, doğma ədəbiyyatı olmayan [[millət]] öz varlığından danışmağa utanmalıdır''". (1, s.24). Ömər Faiq Nemanzadə kimi bütün həyatını Türkçülük ideologiyasına həsr eləmiş "''Füyuzat''" jurnalının redaktoru Əlibəy Hüseynzadə də rəsmi iclaslarda Türk dili ilə bağlı müxtəlif mövzularda çıxışlar etmiş, Türk dilinin [[Avropa]] dilləri ilə rəqabət edə biləcək səviyyədə dayandığını və onun qrammatik qanunları əsasında istənilən fikrin daha mükəmməl ifadə imkanları olduğunu göstərirdi. (5, s.25). Ömər Faiq Nemanzadə Türk dilinin tarixən qüdrətli bir dil kimi [[xalq]] arasıı dil rolunu oynamaqla yanaşı, eyni zamanda xarici qonşu xalqların dillərinə də çox güclü şəkildə təsir göstərir. Türk dilinin ortaq dil kimi istifadə olunması və qorunması Ömər Faiq Nemanzadənin bütün əsərlərinin baş mövzusu olaraq diqqət çəkir.<ref name=":1">[http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt2/sayi7pdf/haciyeva_galibe.pdf THE ROLE OF OMAR FAIG NEMANZADEH IN THE DEVELOPMENT OF COMMON TURKIC LANGUAGE]</ref>

[[Bağçasaray]]da nəşr olunan "''Tərcüməçi''"nin müəlliflərindən biri oldu. [[1903]]-cü ilin mart ayının 30-da nəşrə başlamış, Mehemmed Ağa Şahtaxtlının baş yazıçısı olduğu "''Şərqi-Rus''" qəzetində [[Məhəmməd ağa Şahtaxtlı]], [[Cəlil Məmmədquluzadə]], [[Səməd ağa Qayıbov]], [[Üzeyir Hacıbəyov]], [[Rəşid İsmayılov]], Əsəd Babayev, Yusif Əfəndizadə ilə bir yerdə qəzetinin redaksiyasında işləməyə başlamışdır. Bu qəzet Qafqazda ilk dəfə olaraq nəşr olunan siyasi və ictimai gündəlik türk qəzeti olmuşdur. Həyatının bu dövrünü sonralar özü belə izah edirdi:<ref name=":0">[https://www.scribd.com/document/51644403/Omer-Faig-Nemanzade Ömer Faig Nemanzâde]</ref>

[[1905]]-ci ildə "''Şərqi Rus''" bağlandıqdan sonra Ömər Faiq, qələm dostu [[Cəlil Məmmədquluzadə]] ilə birlikdə qəzetin mətbəəsini alıb "''Qeyrət''" adı ilə dəyişdirdilər və burada innovativ, dövrlə, zamanla hesablaşan kitablar nəşr etməyə başladılar. Bununla da Azərbaycan ədəbi-mədəni həyatında yeni bir mərhələ yaranır. [[Mollanəsrəddinçilər|Molla Nəsrəddinçilər]] adı ilə məşhur olan fikir cərəyanı məhz "''Qeyrət''" mətbəəsində ilk ideya mübarizəsinə qədəm qoyur.

Belə bir dövrdə "''Şərqi-rus''" qəzetinin bağlanması və onun mətbəəsinin satışa qoyulması Ömər Faiqlə [[Cəlil Məmmədquluzadə]]nin birgə fəaliyyətinin yeni dövrünə yol açdı, onlar məhz "''Rusiya inqilabı hərəkatından doğmuş bir inqilab yavrusu''" (Ömər Faiq) olan "''Molla Nəsrəddin''" kimi jurnalı yaratmağa və dövrün əsas demokratik qüvvələrini onun ətrafına toplayıb, mövcud ictimai quruluşa qarşı atəş açmağa imkan əldə etdilər. Bu haqda Ömər Faiq xatirələrində yazır:

{{sitat|"''Çoxdan həsrətini çəkdiyim türk mətbəəsinin alverçilər əlinə düşüb dağılmasına heç bir surətdə razı olmamağımı, nə yolla olur olsun, onu saxlamaq gərəkliyini Mirzə Cəlilə dedim. Cəlil gülüb: "Çox əcəb, sözüm yox. Lakin Məhəmməd ağa söz yox ki, pul istəyəcək. O da ki, nə sən dəsəndə, nə mən dəməndə. Bir də, Faiq, Məhəmməd ağa bilsə ki, mətbəə sənin əlinə keçəcəkdir, qorxuram bizə heç verməyə." dedimDedim: "Mənim adımı çəkmə sən. Məhəmməd ağanı bir az vaxt dayandır, pul tapacağına söz ver, qorxma!''".}}

Daha sonra Cəlil Məmmədquluzadə və Ömər Faiq mətbəəndən gələcəkdə istifadə etmək niyyəti ilə bir qədər pulu olan üçüncü yoldaş axtarmağa başladılar. Belə bir adamı Ömər Faiq özü tapır. O zaman [[naxçıvanlı]] tacir Məşədi Ələsgər Bağırov [[Tiflis]]də alıç-verişlə məşğul olurdu. Ömər Faiq Məşədi Ələsgərdən bir qədər borc istəyir. Öməq Faiqə də xüsusi rəğbəti olan Ələsgər Ömər Faiqə borc verir. Sonra da həm mətbəəni, həm də "''Molla Nəsrəddin''" jurnalının xərclərini öz öhdəsinə götürür.

Yeni mətbəə "''Qeyrət''" adı ilə [[1905]]-ci il [[mart]] ayında fəaliyyətə başlayır və hər üçünün - "''Mirzə Cəlilin sahibi-imtiyazlığı, Ömər Faiqin müdirliyi, Bağırovun maddi yardımı ilə''" [[1907]]-ci ilə qədər davam edir. Bir qədər sonra onlar mətbəəni daha da genişləndirmək, istehsal gücünü daha da artırmaq fikrinə düşürlər.

"''Qeyrət''" mətbəəsinin ən böyük nailiyyəti "''Molla Nəsrəddin''" jurnalının nəşri idi. Ömər Faiqin yaradıcılığının ən cəsarətli, ən məhsuldar və təhlükəli dövrü bundan sonra başlayır.

Bir sıra maddi çətinliklərdən sonra [[1906]]-cı ildə ilk dəfə "''Molla Nəsrəddin''" jurnalı nəşr edilmişdir. Jurnalın təsis edilməsində və onun nəşrində Cəlil Məmmədquluzadə və Ömər Faiqin müstəsna rolu olmuşdur. [[Aprel]] ayında onların birgə səyləri sayəsində "''Molla Nəsrəddin''" məcmuəsinin ilk nömrəsi ortaya çıxdı. "''Molla Nəsrəddində''" yalançı hürriyyətpərəstlərə qarşı yazdığı məqaləsində o deyirdi:

Ömər Faiq təkcə "''Molla Nəsrəddin''" jurnalında deyil, eyni zamanda, o dövrdə çap edilən bir sıra qəzet və jurnallarda (— "''Açıq söz''", "''Tərəqqi''", "''İrşad''", "''Həyat''", "''Rəncbər''", "''Adıgün kolxozçusu''", "''Kommunist''", "''Qızıl bayraq''", "''Bağban''" və s.) çıxış etmişdir. Yazıları Ömər Faiq Nemanzadə, Ümidvar, Ümid, Faiq Nemanzadə, Lağlağı, Mozalan və s. ad və təxəllüslərlə çıxmışdır.<ref>[http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=13304 Ömər Faiq Nemanzadə: «Millət hürriyyətin və istiqlalın ləzzətini yalnız öz milli dilində anlaya bilər»]</ref> Ömər Faiqin dövrün bir sıra mühüm ictimai-siyasi məsələləri haqqında müxtəlif mətbuat orqanlarındakı fəaliyyəti onu müasirlərinə yetkin qələm sahibi kimi tanıtmış və sevdirmişdir.

Ömər Faiq Nemanzadə, [[1906]]-[[1917]]-ci illərdə Bakıda jurnalist-yazıçı və müəllim işləmiş, müxtəlif mövzularda qələmə aldığı məqalələrdə milləti düşündürən, həyəcanlandıran problemlərə təmas etmişdir. [[1917]]-ci ildə vətəni [[Axalsxi qəzası|Axalsxi]]yə dönərək buradakı türklərin milli mənafelərinin müdafiəçisi olmağı seçmişdir. Gürcüstan Respublikasının anti-türk siyasi şiddətinə qarşı çıxan Ömər Faiq [[1918]]-ci ildə üç dəfə həbs olunmuş, Gürcü həbsxanalarının bütün zillətini yaşamışdı. 1918-ci ildə [[Tiflis]] həbsxanasında Ömər Faiqlə görüşən şair [[Əhməd Cavad]] yazırdı: "''Mən bu həkarəti yalnız Ömər Faiqə deyil, millətimə edilmiş hesab etdiyimdən Gürcü millətinin dostluğunu ürəyimdə saxlamaqla, Gürcü hökümətinə qələm dostlarım adından etiraz edirəm. Ömər Faiq təkçə Axalsixin deyil, bütün millətin xadimidir.''" Həbsdən çıxdıqdan sonra Bakıya gələrək [[1919]]-cu ildə Bakı Polis idarəsində çalışmış, [[1920]]-ci ildə isə yenidən Gürcüstana qayıdaraq "''Zəhmətkeşin Səsi''" qəzetinin baş yazarı və Gürcüstan İnqilab Komitəsinin üzvü olmuşdur. Sovet dövründə də müəllimlik və dramaturgiya fəaliyyətini davam etdirmiş, dərs kitablarının hazırlanmasında daha fəal çalışmışdır. [[1927]]-ci ildə pensiyaya çıxdıqdan sonra Ömər Faiq XX əsr Azərbaycan mədəniyyəti və mətbuat tarixi üçün son dərəcə əhəmiyyətli olan "''Xatirələrim''" üzərində çalışmışdır. Lakin müəllif bu xatirələri bitirə bilməmişdi. Öməq Faiq Nemanzadə [[1937]]-ci ilin [[yay]]ında [[Axalsxi qəzası|Axalsıx]]da öz ata yurdunda dincələrkən [[iyul]]un 16-da rayon prokuroru Odabaşyanın sərəncamı ilə həbs olunmuş və 3 ay sonra [[oktyabr]]ın 10-da [[Gürcüstan]] SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının nəzdindəki "''Üçlüyün''" qərarı ilə güllələnmişdir. [[1958]]-ci ildə Gürcüstan SSR Ali məhkəməsi ona bəraət vermişdir. Ömər Faiqin həyatının öyrənilməsinə və zəngin külliyyatının toplanaraq nəşr olunmasına ancaq 1980-ci illərin ortalarından sonra başlanmışdır.<ref name=":0" />

"''Molla Nəsrəddin''"dəki kəskin yazıları üzündən Ömər Faiq [[1907]]-ci ildə Çar Rusiyasının gizli polisi tərəfindən həbs olunmuşdu. Məşhur mizah şairi [[Mirzə Ələkbər Sabir]] bu münasibətlə yazdığı bir şeirində belə deyirdi:

* Ö.F. Nemanzadə: “Xatirələrim”- “Gənclik”, 1985

* Ö.F. Nemanzadə: “Seçilmiş əsərləri”, “Yazıçı”, 1992