Azərbaycan dilinin və xalqının təşəkkülü III–VII əsrlərdə baş vermiş, VII-VIII əsrlərdə başa çatmışdır. Bu zaman Azərbaycanda gedən dini mübarionamübarizə artıq sona yetmişdir.<ref>"Azərbaycan tahkcxnvifgbn.tarixi", 9941994. Z.M.Bünyadov və Y.B.Yusifovun redaktəsi ilə, s. 235</ref> XI əsrdə Azərbaycan dili [[Qafqaz]]da və qonşu ölkələrdə geniş inkişaf tapır. Azərbaycan dili türk dillərinin oğuz qrupuna daxildir. Yerli əhalinin əsas dili olan Azərbaycan dili XI əsrin ortalarında oğuz tayfaları dilinin güclü təsiri altında tam şəkildə formalaşmışdır. XII əsrdə ədəbi Azərbaycan dili təşəkkül tapdı. Şairlər [[fars]] və [[ərəb]] dilləri ilə yanaşı bu dildə də əsərlər yazırdılar.<ref>[http://www.elibrary.az/docs/asursirv.pdf][[Şirvanşahlar dövləti]]<span>, Sara Aşurbəyli</span></ref> N.Cəfərov "Azərbaycan türkcəsinin milliləşməsi tarixi" əsərində "XI-XII əsrlərdən başlayaraq Azərbaycanda meydana çıxan möhtəşəm türk dövlətlərində rəsmi dil kimi ərəb, fars dilləri ilə yanaşı türkdən də istifadə olunduğunu" göstərir.<ref>Cəfərov N.Q. Azərbaycan türkcəsinin milliləşməsi tarixi. В., 1995. səh.181</ref>