'''İbrahimov Mirzə Əjdər oğlu''' ([[28 oktyabr]] [[1911]] – [[17 dekabr]] [[1993]]) — Azərbaycan-sovet ittifaqı yazıçısı, dramaturq, ictimai xadim. Azərbaycan SSR xalq yazıçısı (1961), [[Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası]]nın akademiki (1945), [[SSRİ dövlət mükafatı]] laureatı (1950), [[Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] laureatı (1965), Beynəlxalq Nehru mükafatı laureatı (1979). Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1941).<ref name="Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası 1980">Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. IV cild, Bakı-1980. səh 361.</ref> [[Sosialist Əməyi Qəhrəmanı]] (1981), Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri (1954-1958), 1937—1991-ci illərdə [[SSRİ Ali Soveti]]nin deputatı (fasilələrlə). Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri (1948-1954), birinci katibi (1965-1976), Azərbaycan SSR Maarif naziri (1942-1946). Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (3-4-cü, 6-7-ci və 9-cu çağırış) deputatı.<ref name="Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası 1980" /> SSRİ xalq deputatı (1989).'''

==''' Həyatı''' ==

'''Mirzə İbrahimov 1911-ci il oktyabrın 28-də [[Cənubi Azərbaycan]]ın [[Sərab]] şəhəri yaxınlığındakı Eyvaq kəndində anadan olmuşdur. [[1918]]-ci ildə atası və böyük qardaşı ilə [[Bakı]]ya gəlmişdir. [[1919]]-cu ildə atası vəfat edəndən sonra kiçik yaşlarından [[Balaxanı]] və [[Zabrat]] kəndlərində muzdurluq edib öz zəhməti ilə bir tikə çörək qazanmışdır.'''

'''Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra 1926-1930-cu illərdə Balaxanı fabrik-zavod məktəbində oxumuş və işləmişdir. Bədii yaradıcılığa da Zabrat fəhlə ədəbiyyat dərnəyinin üzvlüyündən başlamışdır.'''

==''' Fəaliyyəti''' ==

'''Mirzə İbrahimovun "Qazılan buruq" adlı ilk şeiri [[1930]]-cu ildə "Aprel alovları" məcmuəsində dərc olunmuşdur. Bundan sonra dövrü mətbuatda şeirləri nəşr olunmuşdur. O, ilk tənqidi, publisist məqalələrini, hekayə və oçerklərini də 30-cu illərdə yazmışdır. [[1932]]-ci ildə beşilliklərin nəhəng tikintilərini və sosialist sənayesinin inkişaf sürətini öyrənmək üçün [[Ukrayna]]ya - Donbas şaxtalarına, Dnepropetrovsk sənaye müəssisələrinə səfərdə olmuş, "Giqantlar ölkəsində" adlı oçerklər kitabını qələmə almışdır. Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqat İnstitutunun ikiillik hazırlıq şöbəsində təhsil aldıqdan sonra partiya onu Naxçıvan MTS siyasi şöbəsinə — "Sürət" qəzetinin redaktoru vəzifəsinə göndərmişdir (1933). "Həyat" (1935) pyesi bu dövrün bəhrəsidir.<ref>http://kataloq.net/v2/shexsler/Mirz%C9%99-%C4%B0brahimov-293</ref>'''

'''1935-1937-ci illərdə SSRİ Elmər Akademiyasının Leninqraddakı Şərqşünaslıq İnstitutunun aspiranturasında təhsil alan M.İbrahimov görkəmli Azərbaycan yazıçısı [[Cəlil Məmmədquluzadə]]nin həyatı və fəaliyyətindən bəhs edən namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1945-ci ildə [[Azərbaycan Elmlər Akademiyası]] təsis olunduqda 34 yaşlı Mirzə İbrahimov akademiyanın ilk seçilən 15 həqiqi üzvündən biri olmuş və daim elmi fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. 1942-ci ildə isə 31 yaşında ikən Azərbaycan Xalq Maarif Komissarı vəzifəsinə təyin olunmuş və 1942-1946-cı illər ərzində Azərbaycan SSR Maarif Naziri və M.F.Axundov adına [[Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı]]nın direktoru, sonra isə XKS-nin incəsənət işləri idarəsinin rəisi kimi ölkədə təhsilin və mədəniyyətin inkişafına səy göstərmişdir.'''

'''[[İkinci dünya müharibəsi]]nin ağır sınaq illərində əsərləri, istərsə də fabrik-zavodlarda, kəndlərdə əsgəri hissələrdə odlu-alovlu çıxışları ilə qələbəyə düşmənə nifrət və qəzəb aşılayırdı. 1941-ci ildə Cənubi Azərbaycanda olarkən "Vətən yolunda" qəzetinin məsul redaktoru vəzifəsində işləmişdir. 1942-ci ildə Uzaq Şərqdə Xabarovsk, Vladivostok və s. hərbi dairələrdə 416-cı diviziyanın döyüşçüləri ilə görüşlərdə iştirak edir. Bu dövrlərdə əsasən Cənubi Azərbaycan mövzusunda yazdığı hekayə ("Qorxulu səs", "Sənət aşiqləri", "Zəhra", "Yol ayrıcında", "Mələk", "Qaçaq", "Cənub hekayələri" silsiləsi - "On iki dekabr", "Azad", "Tonqal başında", "İztirabın sonu", "İki həyat"), povest ("Xosrov Ruzbeh", "Güləbətin", "Pərvizin həyatı") və romanlarla ("Gələcək gün - (1948), "Böyük dayaq" (1957), "Pərvanə") yanaşı, səhnə əsərlərini qələmə almışdır: "Həyat" (1935), "Madrid" (1937), "Məhəbbət" (1941) pyeslərindən iyirmi il fasilədən sonra "Kəndçi qızı" (1961) (əsər [[Mirzə Fətəli Axundov]] adına mükafata layiq görülmüşdür), "Yaxşı adam" (1963) komediyaları, böyük yazıçı və dövlət xadimi [[Nəriman Nərimanov]]un həyatı və mübarizəsindən bəhs edən "Közərən ocaqlar" (1967) pyesləri ilə Azərbaycan dramaturgiyasını zənginləşdirir. U.Şekspirin "Kral Lir", "On ikinci gecə, yaxud hər nə istəsəniz", A. N. Ostrovskinin "Quduz pullar", "Müdrik olan hər kəsə kifayətdir sadəlik", A.P.Çexovun "Üç bacı", A. Satramovun "Kişilərə inanmayın", Molyerin "Don Juan" pyeslərini Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir.'''

'''O, milli filoloji elmi kadrların hazırlanması sahəsində böyük işlər görmüşdür. 20 avqust 1956-cı ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin "Azərbaycan SSR-in dövlət dili haqqında Azərbaycan SSR-in Konstitusiyasına maddə əlavə edilməsi haqqında qanun"u qəbul etməsi bu yüksək dövlət təşkilatının rəhbəri Mirzə İbrahimovun böyük səyləri nəticəsində mümkün olmuşdu. Onun sayəsində Azərbaycan SSR-də fəaliyyət göstərən rus, erməni və gürcü dilli məktəblərdə Azərbaycan dilinin tədrisi qanunlar rəsmiləşdirildi.<ref>Hüseyn Əhmədov. Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixi. Bakı: Elm və təhsil, 2014. - səh. 355.</ref> Həmçinin onun "Azərbaycan dili dövlət idarələrində" adlı məqaləsində (1956) milli məsələ ilə bağlı tale yüklü problemlər ön mövqeyə çəkilmişdir.'''

'''Sovet Həmkarlar İttifaqı Heyətinin tərkibində İranda səfərdə olmuşdur. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı Idarə Heyətinin Sədri (1948-1954), birinci katibi (1965-1976), SSRİ Yazıçılar İttifaqı idarə heyətinin katibi (1965-1976), Azərbaycan Respublikası Nazirlər Soveti sədrinin müavini (1947-1950), Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri (1954-1958) vəzifələrində işləmiş,<ref>http://www.anl.az/down/meqale/adalet/2011/noyabr/211764.htm</ref> Azərbaycan KP XIV-XXVIII qurultaylarında MK üzvü seçilmişdir. Ümumdünya parlamentlərarası ittifaqın konqresi (Helsinki, 1955; Banqkok, 1956), Ümumdünya sülh tərəfdarları konqresi (Stokholm, 1958) və s. beynəlxalq məclislərin iştirakçısı olmuşdur. O, Sov.İKP XX-XXI və XXIII-XXIV qurultaylarının nümayəndəsi, SSRİ Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir. 1977-ci ildən Asiya və Afrika ölkələri ilə Sovet Həmrəylik Komitəsinin sədri kimi dəfələrlə Amerika (Nyu-York), İngiltərə (London), Fransa (Paris), Portuqaliya (Lissabon), Misir (Qahirə, İskəndəriyyə), Kipr (Nikoziya), Suriya (Dəməşq), Zambiya (Lusaka) ölkələrində səfərdə olmuş, Beynəlxalq konqres, sessiya və müşavirələrdə Sovet nümayəndə heyətinin başçısı olmuşdur. Onun başçılığı ilə komitə möhkəm sülh uğrunda mübarizə məqsədi ilə Əfqanıstanda, Vyetnamda, Mali adasında və digər ölkələrdə tədbirlər keçirmişdir.<ref>http://xezer.libmks.az/home/427-azyrbaycandn-xalq-yazdgdsd-mirzy-dbrahimovun-andm-ggngdgr.html</ref> BMT-nin apartheyd əleyhinə mübarizə komitəsinin iclasında (Nyu York, 1978) çıxış etmişdir.'''

'''Azərbaycan EA Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda direktorluq etdiyi dövrdə dilçilik və ədəbiyyatşünaslıq elminin yeni, yüksək səviyyədə tədqiqini təşkil etmiş, üçcildlik "Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi"nin yaranmasında ciddi əməyi olmuşdur (1946-1954).<ref>http://www.literature.az/?page=16&lang=aze&newsId=82</ref> Sonralar institutda XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi şöbəsinə başçılıq etmiş (1960-1970), Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı idarə heyətinin sədri (1946-1954) və SSRİ Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin katibi (1965-1975) olmuşdur. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ağsaqqallar Şurasının üzvü seçilmişdir (1991). Ömrünün axırınadək Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri, çoxcildlik "Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi"nin redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur. Onun əsərləri keçmiş SSRİ xalqlarının dillərinə və bir çox xarici dillərə tərcümə edilmişdir. 3 dəfə Lenin ordeni, Oktyabr inqilabı ordeni və digər orden və medallarla təltif olunmuşdur.<ref>http://xatai.libmks.az/home/1839-xx-ysr-azyrbaycan-ydybiyyatdndn-ggrkymli-ngmayyndysi.html</ref> Ömrünün axırınadək Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyatı Şöbəsinin müdiri olmuşdur.<ref>http://www.azyb.net/cgi-bin/ayb/main.cgi?id=157</ref>'''

'''[[1993]]-cü il dekabrın 17-də [[Bakı]]da vəfat etmiş, [[Fəxri Xiyaban]]da dəfn olunmuşdur.'''

==''' Mükafatları''' ==

*''' [[Stalin mükafatı]] — 1951'''

*''' [[Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] (1965)'''

*''' [[Oktyabr İnqilabı ordeni]] — 21.10.1971<ref name="21.10.1971">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Yazıçı M.Ə.İbrahimovun Oktyabr Ordeni ilə təltif еdilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 21 oktyabr 1971-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref>'''

*''' [[Beynəlxalq Nehru mükafatı]] — 1979'''

*''' Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi (1941)'''

*''' [[Sosialist Əməyi Qəhrəmanı]] — 14.10.1981<ref name="14.10.1981">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Yazıçı M.Ə.İbrahimova Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı verilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 oktyabr 1981-ci il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı</ref>'''

*''' [[Lenin ordeni]] — 14.10.1981<ref name="14.10.1981" />'''

==''' Xatirəsi''' ==

'''5 fеvral 1996-cı ildə Azərbaycanın xalq yazıçısı, görkəmli ictimai-siyasi xadim Mirzə İbrahimоvun xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə ilə əlaqədar qərar qəbul edilmişdir.<ref name="05.02.1996">[http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Mirzə İbrahimоvun xatirəsinin əbədiləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 fеvral 1996-cı il tarixli '''Sərəncamı'''] — '''anl.az''' saytı</ref>.'''

==''' Əsərlərinin nəşri''' ==

#'''Giqantlar ölkəsi. Bakı: Azərnəşr, 1932, 32 səh.'''

#'''Həyat üçün. Bakı: Azərnəşr, 1934, 115 səh.'''

#'''Həyat(pyes). Bakı: Azərnəşr, 1937, 107 səh.'''

#'''Həyat (pyes). Bakı: Azərnəşr, 1938, 110 səh.'''

#'''Böyük demokrat (Molla Nəsrəddin). Bakı: Azərnəşr, 1939, 160 səh.'''

#'''Həyat və ədəbiyyat. Bakı: Azərnəşr, 1947, 213 səh.'''

#'''Azad. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1949, 20 səh.'''

#'''Gələcək üçün. Bakı: Azərnəşr, 1949, 157 səh.'''

#'''[[Gələcək gün (roman)]]. Bakı: Azərnəşr, 1949, 753 səh.'''

#'''.Salam sənə Rusiya! Bakı: Azərnəşr, 1950, 87 səh.'''

#'''Seçilmiş əsərləri (dörd cilddə). I c. Bakı: Azərnəşr, 1954, 406 səh.'''

#'''Seçilmiş əsərləri (dörd cilddə). II c. Bakı: Azərnəşr, 1954, 323 səh.'''

#'''Gələcək gün. Bakı: Azərnəşr, 1956, 622 səh.'''

#'''Seçilmiş əsərləri (dörd cilddə). III c. Bakı: Azərnəşr, 1956, 622 səh.'''

#'''Azərbaycan dili (məqalələr). Bakı: Azərb. SSR EA Nəşriyyatı, 1957, 74 səh.'''

#'''Böyük dayaq (roman). Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1957, 582 səh.'''

#'''Sarı sim (xatirələr, məqalələr, oçerklər). Bakı: Azərnəşr, 1958, 301 səh.'''

#'''Mədinənin ürəyi (hekayələr). Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961, 213 səh.'''

#'''Xəlqilik və realizm cəbhəsindən (məqalələr). Bakı: Azərnəşr, 1961, 524 səh.'''

#'''Böyük şairimiz Sabir. Bakı: Azərb. SSR EA Nəşriyyatı, 1962, 38 səh.'''

#'''Murovdağın ətəyində (hekayələr). Bakı: Azərnəşr, 1964, 93 səh.'''

#'''Ədəbi qeydlər. Bakı: Azərnəşr, 1970, 299 səh.'''

#'''Pərvanə. Bakı: Azərnəşr, 1971, 703 səh.'''

#'''Seçilmiş əsərləri (dörd cilddə). IV c. Bakı: Azərnəşr, 1972, 455 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). I c. Bakı: Yazıçı, 1978, 512 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). II c. Bakı: Yazıçı, 1978, 504 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). III c. Bakı: Yazıçı, 1979, 592 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). IV c. Bakı: Yazıçı, 1979, 506 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). V c. Bakı: Yazıçı, 1980, 339 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). VI c. Bakı: Yazıçı, 1981, 376 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). VII c. Bakı: Yazıçı, 1981, 332 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). VIII c. Bakı: Yazıçı, 1981, 303 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). IX c. Bakı: Yazıçı, 1982, 664 səh.'''

#'''Əsərləri (10 cilddə). X c. Bakı: Yazıçı, 1983, 507 səh.'''

#'''Pərvizin həyatı (hekayələr və povestlər). Bakı: Yazıçı, 1975, 248 səh.'''

#'''Pərvizin həyatı (povestlər və hekayələr). Bakı: Gənclik, 1981, 251 səh.'''

#'''''Pərvanə (roman). Bakı: Yazıçı, 1984, 703 səh.'''''

#'''''Gələcək gün (roman). Bakı: Gənclik, 1973, 586 səh.'''''

#'''''Gələcək gün (roman). Bakı: Maarif, 1984, 472 səh.'''''

#'''''Niyəsiz, necəsiz bir yazısan sən. Bakı: Yazıçı, 552 səh.'''''

#'''''Anama deyərəm ha! (hekayələr və povestlər). Bakı: Gənclik, 1986, 336 səh.'''''

#'''''Tufanlara kömək edən bir qələm. Bakı: Azərnəşr, 197 səh.'''''

==''''' Tərcümələri''''' ==

'''''(ruscadan)'''''

==''' Mənbə''' ==

*''' Xamis Muradov. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.'''

==''' Xarici keçidlər''' ==