|
== Erkən tunc dövrü ==
ErkənErkən tunc dövrüdövrü.Birinci böyükböyük ictimai əməkəmək bölgüsününbölgüsünün meydana gəlməsigəlməsi.ErkənErkən tunc dövründədövründə təsərrüfatıntəsərrüfatın müxtəlifBTS sahələriBTS BTS sahələri meydana gəlmişgəlmiş, eyni zamanda əmlakəmlak və sosial bərabərsizlikBTS yaranmışdıBTS BTS BTS BTS BTS. Tunc dövrünündövrünün əvvəlindəəvvəlində toxa əkinçiliyiəkinçiliyi xış (cütcüt) əkinçiliyiəkinçiliyi ilə əvəzəvəz olunmuşduolunmuşdu. Xış ağacdanağacdan hazırlanırdıhazırlanırdı. XışlaXışla yer şumladıqdaşumladıqda əvvəllərəvvəllər bir neçə adamın gücündənBTS, sonralar isə iş heyvanlarından｡ꞈ｡ᐟ\(´(ｪ)｀）U^ｪ^U (≧(ｴ)≦ )/ᐠ｡ꞈ｡ᐟ\(´(ｪ)｀）(≧(ｴ)≦ )(=｀ェ´=)ʕ·ᴥ·ʔฅ^•ﻌ•^ฅ(^._.^)ﾉฅ^•ﻌ☔🌫️🎃🤚🙋🤚🙋♀️🤚🎃🤚🎃🤚🎃🤚🤚🎃🎃🎃🙋♀️🎃👋👋👋👋🎃👋👋💩•^ฅʕ ꈍᴥꈍʔ(￣(ｴ)￣)ﾉ-ᄒᴥᄒ-～>`)～～～ฅ^•ﻌ•^ฅ-ᄒᴥᄒ-ʕ´•ᴥ•`ʔ🙋😋😝😋😜😉😍😉😍😜🙄😋🙄😔🍀🌿🏵️🌿🍀🌹🍂🌱🍂🌿🍂🌹🍂🍀🍀ʕ ꈍᴥꈍʔ istifadə edilirdi. Daha sonra sünisüni suvarma yarandı, iş heyvanlarındanheyvanlarından istifadə olundu, taxıltaxıl tunc oraqla biçildibiçildi və dəndən ələl dəyirmanındadəyirmanında üyüdüldüüyüdüldü. Ev heyvanlarınınheyvanlarının növünövü artdı, at əhliləşdirildiəhliləşdirildi, araba, təkərtəkər ixtira edildi (təkərtəkər təbiətdətəbiətdə olmadığınaolmadığına görəgörə texniki tərəqqinintərəqqinin əsasıəsası hesab edilir), köçəriköçəri maldarlıqmaldarlıq meydana gəldigəldi, heyvanlarınheyvanların yaylaq və qışlaqqışlaq şəraitindəşəraitində bəslənməsinəbəslənməsinə başlandıbaşlandı. Maldarlar özöz sürülərinisürülərini yeni otlaqlara sürürsürür, özöz ailələriailələri və əmlaklarınıəmlaklarını arabalara yığıbyığıb özləriözləri ilə aparırdılaraparırdılar. Maldarlar ya arabalarda, ya da qurulub-yığılanyığılan çadırlardaçadırlarda yaşayıryaşayır, tədricəntədricən köçəriköçəri həyathəyat tərzinətərzinə keçərəkkeçərək köçəriköçəri olurdular. BeləlikləBeləliklə, ilk (erkənerkən) tunc dövründədövründə maldarlıqmaldarlıq əkinçilikdənəkinçilikdən ayrıldıayrıldı, birinci böyükböyük ictimai əməkəmək bölgüsübölgüsü yarandı.
[[Dulusçuluq]], [[metalişləmə]], [[toxuculuq]] inkişaf etdi, tuncdan əmək alətləri (oraq, balta və s.), silah (qalxan, qılınc, döyüş baltası və s.), bəzək və məişət əşyaları (muncuq, tunc, boyunbağı, iynə, bıçaq və s.) hazırlayırdılar. İlk (erkən) tunc dövrünün ən böyük nailiyyətlərindən biri yazının icad edilməsi idi. Bu dövrdən başlayaraq ailədə və ictimai həyatda kişilərin rolu artdı. Xış əkinçiliyi, maldarlıq xüsusi dözüm tələb etdiyinə görə kişi peşəsinə çevrildi. Anaxaqanlığı ataxaqanlıq əvəz etdi. Nəsil ata xətti ilə müəyyən olunmağa başladı. E.ə. II minilliyin ortalarında orta tunc dövründə sənətkarlıq müstəqil sahəyə çevrildi, sənətkarlıq əkinçilikdən ayrıldı. Beləliklə, ikinci böyük ictimai əmək bölgüsü meydana gəldi. Dulus çarxından istifadə edildi, naxışlı və boyalı qablar istehsal olundu. Metaldan hazırlanan yeni keyfiyyətli məişət əşyaları, silahlar, əmək alətləri getdikcə çoxaldı.
|