Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
|
|
||
|
Sətir 86:
== Tədqiqi ==
=== Mənbələrdə ===
==== Ermənidilli mənbələrdə ====
Kiran şəhəri haqqında ən qədim məlumatlar [[Erməni tarixşünaslığı|erməni dilli mənbələrdə]] saxlanmışdır.<ref name="Ибрагимов10">{{Harvnb|Ибрагимов |2000|p=10}}</ref> Kiran şəhərinin yerləşdiyi əyalət erməni dilli mənbələrdə Qoltn<ref name="Бузанд26">{{cite book |last=Бузанд |first=Фавстос |title=История Армении. Пер. М.А.Геворгяна |date=1953 |location=Ереван |pages=26}}</ref>, Qoxtn<ref>{{cite book |last=Хоренский |first=Моисей |title=История Армении. Пер. Н.Ф.Эмина |date=1893 |location=СПб |pages=44, 60-62,97,184, 201}}</ref><ref>{{cite book |last=Гевонд |first=Вардепет |title=История халифов |date=1862 |location=СПб |pages=125-126}}</ref>, Qoxten<ref>{{cite book |last=Асохик |first=Степанос |title=Всеобщая история. Пер. Н.Ф.Эмина |date=1864 |location=М. |pages=.25, 89}}</ref> və Qoxtan<ref>{{cite book |last=Кандзакеци |first=Киракос |title=История Армении. Пер. А.А.Ханларяна |date=1976 |location=М. |pages=71, 262}}</ref> adlandırılmaqla, Sünikin bir hissəsi kimi göstərilir.<ref name="Ибрагимов10"/>
Qoxtn əyaləti haqqında ilk məlumat [[Favstos Buzand]]ın ''“[[Erməni tarixi (Favstos Buzand)|Ermənistan tarixi]]”'' əsərində verilir.<ref name="Ибрагимов10"/> B. e. IV əsri ilə bağlı hadisələrdən bəhs edərkən Buzand, [[II Tiqran]]ın hakimiyyəti dövründə yaşamış ''“Qoltn knyazı Atom”'' haqqında da bəhs edir.<ref name="Бузанд26"/> [[Moisey Xorenli]] də özünün “[[Erməni tarixi (Moisey Xorenli)|Ermənistan tarixi]]” adlı əsərində Qoxtn haqqında çoxlu məlumat verir.<ref name="Ибрагимов10"/> Müəllif Qoxtn əyalətini ilk dəfə e.ə. VI əsrə aid hadisələrlə bağlı çəkir.<ref name="Ибрагимов10"/> Xorenlinin V əsrin əvvəllərində [[Mesrop Maştots]]un uzun müddət Qoxtn əyalətində yaşayaraq xristianlığı təbliğ etməsi haqqında məlumatı isə xüsusi əhəmiyyət daşıyır.<ref>{{cite book |last=Хоренский |first=Моисей |title=История Армении. Пер. Н.Ф.Эмина |date=1893 |location=СПб |pages=184}}</ref>
Qoxtn əyalətinin ərəblərin yürüşündən əvvəlki siyasi mənsubiyyətinin tədqiq edilməsi üçün VII əsrə aid naməlum müəllifə məxsus ''“[[Aşxaratsuyts|Aşxaratsuyts]]”'' əsəri mühüm əhəmiyyətə malikdir.<ref>{{cite book |title=Армянская география VII в. по Р.Х. Пер. К.П.Патканова |date=1877 |location=СПб |pages=48}}</ref> Ərəb ordularının Qoxtn və Naxçıvana yürüşü haqqında məlumatlar VII əsr müəllifi Vardapet Gevondun “''Xəlifələrin tarixi”''<ref>{{cite book |last=Гевонд |first=Вардепет |title=История халифов |date=1862 |location=СПб |pages=3}}</ref> və X əsr müəllifi Stepannos Asogikin “Ümumi tarix”<ref>{{cite book |last=Асохик |first=Степанос |title=Всеобщая история. Пер. Н.Ф.Эмина |date=1864 |location=М. |pages=25-85, 89, 132-140}}</ref> əsərlərində saxlanmışdır. Asogik həm də X əsrdə Qoxtnda hökm sürmüş hörmətli knyaz Əbu Təlubun (Əbu-Dulaf) hakimiyyət dövrü haqqında geniş məlumat verir.<ref>{{cite book |last=Асохик |first=Степанос |title=Всеобщая история. Пер. Н.Ф.Эмина |date=1864 |location=М. |pages=63-75}}</ref>
976-cı ildə Ermənistan katolikosu Xaçik tərəfindən Naxçıvandakı (Naxavaq şəklində) Müqəddəs Stepannos monastırına verilmiş kondaktda Kiran (Qiran şəklində) şəhərinin də adı çəkilir. <ref name="Тер-Аветисян167">{{Harvnb|Тер-Аветисян|1927|p=167}}</ref>
==== Ərəbdilli mənbələrdə ====
== İstinadlar ==
| |||