Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 35:
== Coğrafi mövqeyi ==
 
Xarabagilan arxeoloji abidəsi [[NAxçıvanNaxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan MR]] [[Ordubad rayonu]]nun [[Kələntər Dizə]] kəndi yaxınlığında yerləşir. Təbii-coğrafi baxımdan Ordubad rayonunun bu hissəsi [[Kiçik Qafqaz]]ın [[Zəngəzur dağları|Zəngəzur silsiləsinin]] ətəkləri olan kiçik düzənkdən ibarətdir. Ərazinin sol tərəfindən [[Araz]] çayı, sağ tərəfdən isə [[Cənubi Azərbaycan]]da yerləşən Qaradağ silsiləsi ilə əhatə olunur.<ref name="Ибрагимов8">{{Harvnb|Ибрагимов |2000|p=8}}</ref>
 
Mənbələrin məlumatına görə, Xarabagilan abidəsinin yerləşdiyi ərazi ən qədim dövrdə [[Urartu]], [[Midiya]], [[Atropatena]], [[Böyük Ermənistan]] və [[Qafqaz Albaniyası]]nın tərkibinə daxil olmuşdur. Xarabagilan ərazisində yaşayışın nə vaxtdan başlaması dəqiq olmasa da, abidə yaxınlığında yerləşən [[Muncuqlutəpə nekropolu]] e.ə. IX-IV əsrlərə aid edilmişdir. Nekropolda tədqiqatlar zamanı çoxlu sayda serdolik munqular, tunc və dəmir əmək alətləri, [[Hürrilər|hürri]] möhürü, üzərində [[Əhəmənilər|Əhəməni]] satrapının təsviri olan lövhə, xəncər, ox ucluqları, o cümlədən çoxlu sayda keramika və sümük qalıqları aşkarlanmışdır.<ref>{{cite book |last=Г. М. Асланов |first=Б. И. Ибрагимов |title=– Раскопки в Мунджуглутепе//Археологические открытия 1979 г. |date=1980 |location=М |pages=419}}</ref>
 
Xarabagilanın məhz Muncuqlutəpə yaxınlığında yerləşən hissəsində ən qədim yaşayış yeri öyrənilmişdir. [[Xalıkeşan çayı]]nın sol tərəfində yerləşən bu ərazidə antik dövrə aid zoomorf qab qalıqları və sikkələr aşkarlanmışdır. Bu ərazidə yaşayışın uzun müddət davam etməsini aşkarlanmış sikkələrin böyük xronoloji diapazona malik olması da sübut edir. Belə ki, Xarabagilan ərazisindən [[Atropatena Arşakiləri]]nin gümüş dirhəmi, qızıl [[Qədim Roma|Roma]] sikkələri, çoxlu sayda [[Sasanilər|Sasani]] sikkələri, qızıl [[Abbasilər|Abbasi]] və [[Samanilər|Samani]] sikkələri, müxtəlif [[Bizans]] sikkələri, [[Eldənizlər]], [[Şirvanşahlar]] və [[Hülakülər]] adından kəsilmiş çoxlu sayda mis sikkələr aşkar edilmişdir.<ref name="Ибрагимов9">{{Harvnb|Ибрагимов |2000|p=9}}</ref>
 
Xarabagilan şəhərgahı [[Araz]], [[Gilançay]] və [[Düylünçay]] arasında qalan yüksək ovraq ərazidə yerləşir. Araz sahillərindən başlayaraq Zəngəzur silsiləsinə doğru yer tədricən yüksəlir və şimalda təpəli yüksəkliklərlə başa çatır. Qədim Kiran şəhərinin qalıqları olan Xarabagilan abidəsi də həmin təpəkərdən yeddisinin zirvəsində yerləşir.<ref name="Ибрагимов9"/> Mərkəzində Xarabagilan abidəsi yerləşən həmin ərazi Dəstə gölündən (Ordubad rayonu) [[Darıdağ silsiləsi|Darıdağa]] kimi (Culfa rayonu) spesifik coğrafi quruluşu ilə fərqlənir. Dördüncü geoloji mərhələdə Zəngəzur silsiləsindən gələn böyük lava axını Araz sahillərinə çataraq quruduqdan sonra qalın daş qatı əmələ gətirmişdir.<ref>{{cite book |last=Уманец |first=С.И. |title=Аракс и очeрк местностей, по которым он протекает, Кавказский календарь на 1851 г. |date=1850 |location=Тифлис |pages=21}}</ref> Həmin daşlar təbii cilalanmış kimi görünməklə müxtəlif qalınlığa malikdirlər. Bu təbii şərait və yaxınlıqda bol suyun olması Kiran şəhərinin inkişafı üçün mükəmməl şərait yaratmışdır. Xarabagilan tikililərinin 90% -nin inşası zamanı vulkanik mənşəli daşlardan istifadə edilmişdir.<ref name="Ибрагимов10">{{Harvnb|Ибрагимов |2000|p=10}}</ref>
== Adın etimologiyası ==
 
== Tarixi ==

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023