Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 71:
Yer kürəsində məlum olan 2000-dən artıq [[Palçıq vulkanı|palçıq vulkanları]]ndan 344-ü Azərbaycanın şərqində və onunla həmsərhəd Xəzər hövzəsində yerləşir. Ölkədə 9 milli park, 11 dövlət təbiət qoruğu və 24 dövlət təbiət yasaqlığı fəaliyyət göstərir. Azərbaycanın ən böyük beş adası — [[Kür Dili]], [[Pirallahı]], [[Çilov adası|Çilov]], [[Xərə Zirə]] və [[Böyük Zirə]] adalarıdır. Azərbaycan əhalisi 9,6 milyon nəfərdir və bu göstəriciyə görə dünyada 92-ci yerdədir. Paytaxtı [[Bakı]] şəhəridir. Azərbaycan [[paytaxt]] [[Bakı]]dan kənarda, ölkə 65 inzibati vahidə (o cümlədən 59 rayon və 6 şəhər) və [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]na (6 rayon və paytaxt [[Naxçıvan şəhəri]]ndən ibarət olan) bölünür.
 
Aparılmış [[Arxeologiya|arxeoloji]] qazıntı işləri Azərbaycanın [[Üst paleolit mədəniyyəti|Üst Paleolit dövrü]]ndə məskunlaşıldığını göstərir. Azərbaycan xalqı təqribən 5 min illik dövlətçilik tarixinə malikdir. Azərbaycan ərazisində ilk dövlət qurumları və ya etnik-siyasi birliklər hələ eramızdan əvvəl IV minilliyin sonu - III minilliyin əvvəllərindən başlayaraq [[Urmiya]] hövzəsində yaranmışdı. Eramızdan əvvəl I minillikdə - bizim eranın I minilliyinin əvvəllərində Azərbaycan torpaqlarında [[Manna]], [[Skif padşahlığı]], [[Atropatena]] və [[Qafqaz Albaniyası|Albaniya]] kimi qüvvətli dövlətlər mövcud olmuşdur. III əsrdə Azərbaycanı [[Sasanilər İmperiyası]], VII əsrdə isə [[Ərəb xilafəti]] [[Azərbaycan Ərəb xilafətinin tərkibində|işğal]] etdi. VII əsrdə [[islam]] dininin qəbul olunması ilə Azərbaycanın tarixi müqəddəratında əsaslı dönüş yarandı. IX əsrin ortalarında Azərbaycan torpaqlarında [[Sacilər]], [[Şirvanşahlar]], [[Salarilər]], [[Rəvvadilər]], [[Şəddadilər]] dövlətləri yarandı. XIX əsrdə [[Gülüstan müqaviləsi|Gülüstan]] (1813) və [[Türkmənçay müqaviləsi|Türkmənçay]] (1828) müqavilələrinə əsasən Azərbaycan iki imperiya arasında bölüşdürüldü: Şimali Azərbaycan [[Rusiya]]ya, [[Cənubi Azərbaycan]] isə [[qacarlar]]ın idarə etdiyi [[İran]] şahlığına qatıldı. 1918-ci il mayın 28-də Şimali Azərbaycanda Şərqdə ilk demokratik respublika — [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] yaradıldı. 1922-ci il dekabrın 30-da [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]]nın (SSRİ) yaranması və [[Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası]]nın bu quruma daxil olması ilə Şimali Azərbaycanın müstəqilliyinə son qoyuldu. [[1992]]-ci ildə ölkənin [[Azərbaycan konstitusiyası|yeni konstitusiyası]] qəbul olunandan bəri prezident və seçkilərlə seçilmiş qanunverici orqan — Azərbaycan parlamenti tərəfindən idarə olunan prezidentli respublikadır.
 
Azərbaycan [[BMT]], [[Avropa Şurası]], [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı]], [[GUAM]], [[Şərq Tərəfdaşlığı]], [[Türk Şurası]], [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı]], [[Beynəlxalq Valyuta Fondu]], [[Asiya İnkişaf Bankı]], [[Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı]], [[Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı]], [[Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentlik|MAQATE]], [[Kimyəvi Silahların Qadağan edilməsi Təşkilatı]] və [[NATO]]-nun Sülh Naminə Tərəfdaşlıq (SNT) proqramının üzvüdür.<ref name=central/> 2017-ci ildə [[ABŞ]]-ın "Global Firepower" araşdırma mərkəzinə görə, [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]] dünyada 59-ci, Cənubi Qafqazda isə ən güclü və hazırlıqlı ordudur. 2010-cu il üzrə dünyanın 194 ölkəsi arasında Azərbaycanın ixracat reytinqi 64-cü sırada dayanır. Azərbaycan 7 milyard barel həcmində kəşf edilmiş [[neft]] ehtiyatları göstəricilərinə görə dünyanın 19-cu, neft hasilatının həcminə görə dünyanın 23-cü ölkəsidir. Azərbaycan 2,55 trilyon m³ həcmində kəşf edilmiş [[qaz]] ehtiyatlarına görə dünyada 28-ci ölkədir.<ref>[http://caspianbarrel.org/az/2018/01/az-rbaycanin-neft-qaz-ehtiyatlarinin-h-cmi-aciqlandi/ Azərbaycanın neft-qaz ehtiyatlarının həcmi açıqlandı]</ref>

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023