Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
|
k tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Adil2003 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
|
||
|
Sətir 1:
'''İsim'''— əşyanın adını bildirən əsas nitq hissəsinə deyilir. Kim?, nə?, hara? suallarından birinə cavab verir.
İsmin [[cümlə]]də əsas rolu [[mübtəda]] və [[tamamlıq]] olmaqdır. Ancaq isim [[cümlə]]də [[xəbər]], [[zərflik]], [[təyin]] rolunda da ola bilir.
* İsim cümlədə [[xitab]] və ara söz rolunda da ola bilir.
== İsmin quruluşca növləri ==
=== Sadə isimlər ===
'''Sadə isimlər''' bir kökdən ibarət olur
*
* İsimlərin, eləcə də sadə isimlərin qrammatik şəkilçilər qəbul edərək dəyişməsi onların quruluşuna təsir etmir.
=== Düzəltmə isimlər ===
'''Düzəltmə isimlər''' söz düzəldici (leksik) şəkilçilər vasitəsi ilə düzəlir. İsim düzəldən şəkilçilər 4 cür olur.
{| class="wikitable"
|-
! İsimdən isim düzəldən
! [[Feil]]dən isim düzəldən
! [[Sifət]]dən isim düzəldən
! [[Say]]dan isim düzələn
|-
| çi<sup>4</sup>
| ış<sup>4</sup>
| lıq<sup>4</sup>
| lıq<sup>4</sup>
iq<sup>4</sup>
|-
| lik<sup>4</sup>
| ki<sup>4</sup>
|
|-
| ıstan<sup>4</sup>
| ıq<sup>4</sup>
|
|
|-
| ça<sup>2</sup>
| ıcı<sup>4</sup>
|
|
|}
=== Mürəkkəb isimlər ===
'''Mürəkkəb isimlər''' iki və daha artıq sözün birləşməsindən əmələ gəlir. Mürəkkəb isimləri əmələ gətirən sözlər eyni nitq hissəsinə də, müxtəlif [[nitq hissələri]]nə də aid ola bilər. Bu cəhətdən, mürəkkəb isimlərin aşağıdakı növləri var:
* İsim+isim
* [[Sifət]]+isim
* [[Fel|Feil]]dən+[[isim]]
* [[Fel|Feil]]+[[fel|feil]]
'''Mürəkkəb isimlərin əmələ gəlməsi''' 3 cür olur:
* Heç bir köməkçi vasitə olmadan sözlər birləşərək mürəkkəb isim əmələ gətirir.
* Mürəkkəb ismin ikinci tərəfi mənsubiyyət şəkilçili olur.
* Aralarında ''ha'', ''a'', ''ə'' şəkilçiləri işlənməklə felin təkrarı ilə.
Mürəkkəb isimlər də sadə və düzəltmə isimlər kimi, bir söz (bir leksik vahid) olduğuna görə bir [[vurğu]]ya malik olur. Mürəkkəb ismi əmələ gətirən sözlər birlikdə tələffüz olunur və bir yerdə yazılır.
== Mürəkkəb adlar ==
Sətir 151 ⟶ 199:
| Kimdən? Nədən? Haradan?
|}
=== Adlıq hal ===
Bu halda olan isimlər ancaq əşyanın adını bildirir, onun başqa əşyaya, hərəkətə münasibətini bildirmir. Cümlədə əsasən üç mövqedə işlənir:
| |||