Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
(müzakirə | töhfələr)
k Dəqiq bildiyim məlumatlar əsasında
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
k tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Toghrul Rahimli tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 44:
 
=== Relyefi ===
Gədəbəy rayonu [[Kiçik Qafqaz]]ın orta və yüksəklik dağlıq qurşağında yerləşir. Rayon ərazisi [[Şahdağ silsiləsi]]nin şimal yaçacını, [[Başkənd (Gədəbəy)|Başkənd]][[Dəstəfur|-Dəstəfur]] çökəkliyininşökəkliyinin və [[Şəmkir]] dağ massivinin bir hissəsini əhatə edir.<ref>Azərbaycan: Ekoturizm potensialı</ref>
 
=== Geoloji quruluşu ===
Sətir 66:
=== Geoloji təbiət abidələri ===
Ərazinin ən gözəl geoloji təbiət abidələri mənzərəli landşaftlara malik olan [[Axıncaçay]], [[Şəmkirçay]], [[Zəyəmçay]] dərələridir. Digər mənzərəli ərazi İnəkboğançay boyunca uzanan keçidərəsidir. Haçaqaya dağının ətəyində, Şır-şır şəlaləsi vardır.
 
Şınıx dərəsi əsas etibarı ilə cənubdan şimala uzanaraq füsünkar təbiət mənzərəsi yaradır.
 
=== Arxeroloji abidələri ===
[[Xarxar]] kəndində Tunc dövrünə aid müdafiə qalaçası.Slavyanka kəndində Tunc Dövrünə aid müdafiə qalaçaıarı. Maarif kəndində Tunc və dəmir Dödrlərində aid Şıx müdafiə qalası. Söyüdlü kəndi yaxınlığında Tunc dövrünə aid Pirdağ qalası, Kiçik Qaramurad kəndində Dəlmə, sarıdaş müdafiə qalaçaları, Qalakənd kəndində Tunc və Dəmir Dövrlərinə aid Ağsu, Çapığın, Xənalitəpə müdafiə qalaçaları.<ref>Azərbaycan: ekoturizm potensialı. II cild Bakı, 2012 Şərq-Qərb. nəş. s. 298-300</ref>
 
Bəydəmirli kəndində və kəndin ətraf ərazilərində Dəmir və Mis dövrünə aid maddi mədəniyyət nümunələri var. Yenə Bəydəmirli kəndinin yaxınlığında tarixi hələki bəlli olmayan qala-səngərlər və qalaçalar möcuddur.
 
== Əhalisi ==
Sətir 91 ⟶ 87:
</ref> Rayonda xalq sənətlərindən əl ilə tikmə, xalçaçılıq, ağac və metal üzərində oyma peşələri qorunub saxlanmışdır.
 
Rayonda aşıq sənətinin özünə məxsus yeri var. [[İsfəndiyar Rüstəmov]], [[Miskinli Vəli]], [[Nemət Qasımlı]], [[Ulduz Sönməz]], [[Fəzail Miskinli]] , balabançı Əhməd Cəfərov və bir sira başqa tanınmış aşıq musiqisin ustad sənətkarları Gədəbəy rayonunda anadan olmuşdur.
 
== Memarlıq abidələri ==
{{Əsas|Gədəbəy abidələri}}
Memarlıq abidələrindən [[Söyüdlü (Gədəbəy)|Söyüdlü kəndi]]<nowiki/>ndə ([[Şəmkirçay]]ının üstündə) [[Namərdqala|Namərdqala / Qız qalası]] (9-cu əsr) və [[Çarekvəng monastırı]] , [[Novosaratovka|Novosaratovka kəndi]]<nowiki/>ndə məbəd (1535), [[Qalakənd|Qalakənd kəndi]]<nowiki/>ndə [[Koroğlu qalası]] (16 cı əsr), [[Böyük Qaramurad|Böyük Qaramurad kəndi]]<nowiki/>ndə qala ([[1634]]), [[Dikdaş|Dikdaş kəndi]] ərazisində (Bayram dərəsində) alban kilsəsi , Turşsu kəndində alban kilsəsi və [[Həmşivəng məbədi]], [[Çaldaş|Çaldaş kəndi]]<nowiki/>ndə [[Çaldaş məbədi]], [[Səbətkeçməz|Səbətkeçməz kəndi]]<nowiki/>ndə üç körpü (19 cu əsr), və s. qalmışdır.
 
 
 
Gədəbəy rayonu ərazisindəki abidələr Azərbaycan tarixinə [[Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti]] adı ilə daxil olmuş mədəniyyətin tərkib hissələridir. Burada tunc dövrünün sonuna aid siklopik tikililər, Böyükqala qalası, Qalakənd qalası (XVI əsr), Qız qalası (Onu Namərd-qala da adlandırırlar, IX əsr), XIX əsrdə tikilmiş tağlı körpü var.
Sətir 106 ⟶ 100:
[[Qarabağ müharibəsi]] zamanı Ermənistan ordusu rayon ərazisində yerləşən [[Başkənd]]<nowiki/>dən Azərbaycanın Gədəbəy rayonunun Şınıx bölgəsini və Tovuz rayonunun bəzi kəndlərini atəş altında saxlamaq üçün istifadə edirdi.
 
1992-ci ilin yayında [[Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri|Ermənistan ordusu]] Gədəbəy rayonuna Ermənistan tərəfdən hücuma keçdi. Məqsəd [[Başkənd (Gədəbəy)|Başkənd]]<nowiki/>in anklav vəziyyətindən çıxarılaraq Ermənistanla birləşdirilməsi idi. Lakin [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Milli Ordusu]]<nowiki/>nun hissələrinin, xüsusən yerli və [[Tovuz rayonu]]<nowiki/>ndan olan könüllülərin keçirdiyi uğurlu hücum əməliyyatı nəticəsində Başkənd işğalçılardan azad edilib.
 
[[Başkənd (Gədəbəy)|Başkənd]] Ermənistanla birləşmiş vəziyyətdə idi. Şınıx bölgəsi əhalisinin Gədəbəy rayonu ilə heç bir sərhəd əlaqəsi qalmamışdı. Əsasən Şınıx bölgəsindən olan könüllü əsgərlərin uğurlu əməliyyatı nəticəsində 1992-ci ilin 8 avqustunda qurd yuvası olan [[Başkənd (Gədəbəy)|Başkənd]] və Orcanakidze yerlə yeskan edildi. Təəssüf ki, Orcanakidzedən əsgərlərimiz geri çəkildi. Amma, [[Başkənd (Gədəbəy)|Başkənd]] yenə bizdə qaldı və inzibati mərkəz olan Gədəbəylə əlaqələrimiz bərpa olundu.
 
 
=== 2010-cu il təxribat cəhdi ===
Sətir 161 ⟶ 152:
* [[Tofiq Rəsulov]] -([[21 may]][[1930]], – [[3 may]] [[2012]] ) — Fəlsəfə elmləri namizədi, professor, Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi
*[[Fəxri Müslüm]] — şair, publisist, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru
*Həsən İsa oğlu İsmayılov- kimya elmləri namizədi. Gəncə Texnologiya insitutunun professoru.
*Telli İsa qizi İsmayılova- Ədliyyə müşaviri. Yasamal (keçmiş Oktyabr) rayon məhkəməsinin hakimi
*Arif Nəbi oğlu Cəfərov- Qarabağ Müharibəsi Şəhidi
*Fərhad Mansur oğlu İsmayilov- Əmək Veteranı. Respublikanın tanınmış pedaqoqu.
*Telman İslam oğlu Qocayev- İqtisad elmlər namizədi, alim.
*Məzahir Tapdıq oğlu Quliyev- Polkovnik DİN əməkdaşı
*
 
== Şəkillər ==

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023