Şəhərlərin, sənətkarlığın və ticarətin inkişafı XV əsrin sonu XVI əsrin əvvəllərində Polşa şəhərinin inkişaf periodu olmuşdur. Onların çoxunda kəndlilərinŞkəndlilərin əlyaxtalarln[[şlyaxta]]ların, xaricilərin axıb gəlməsi nəticəsində əhalinin sayı artdı. Poznanda[[Poznan]]da XV əsrin sonunda 4 min sakin, yüz il sonra isə 20 min sakin, Varşavada XV əsrin ortalarında- 10 min, həmin əsrin sonlarında isə- 20 min insan, Odauskda[[Qdansk]]da isə XVI əsrin sonunda -40 min, 50il sonra isə artıq 75 min sakin olmurdu. Krakov, Vroslavda məskunlaşma əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Ölkənin bir sıra bölgələrində yeni şəhərlər əmələ gəldi, onlra bəzi maqnat latifundiyalarında da yaranmışdı. Şəhərin böyük hissəsi Böyük Polşada, eləcə də Seleziyada və Qərbi Sahil boyunda idi.

Şərqi sahil boyu, xüsusəndə OdanskQdansk böyük rubi yoxlardan istifadə edirdi. OdanskQdansk Mərkəzi limanın açılması və baölanması hüquqna malik idi, öz qoşunu və milisi vardı, yalnız kralın ali hakimiyyətini tanıyaraq müstəqil daxili siyasət aparırdı. Bu bir şçəhərin gəliri bütün dövlətin gəlirinə bərabər idi. Odansk, Torum və Elblang Prusiya seyninə nümayəndə göndərmişdilər. Xv əsrin sonu XVI əsrdə Kustar istehsalı intensiv sürətdə inkişaf etdi. Sənətdə xüsusən, parça mallarda çoxdan baş vermiş əmək bölgüsü müçahidə edilirdi. XVI əsrdə hər yerdə su enerjisi tətbiq edilməyə başlandı. Sexlər sənətin əsas təşkilatçısı olaraq qalırdılar. Sənətin ixtisaslaşması yeni sexlərin yaranmasına eləcə də, sexdən istehsalın artmasına səbə oldu. Dəri istehsalında da böyük uöurlar əldə edildi. Mahud istehsalı güclü şəkildə inkişaf etdi. XV əsrin sonu XVI əsrin əvvəllərində çapçılığın əmələ gəlməsi ilə əlaqədar olaraq kağız istehsalı əmələ gəldi. Bir sıra sahələrdə ilkin kapiatalist münasibətlərinin elementləri əmələ gəldi. Muzdlu əməyə əsaslanan manufakturaya əsaslanan keçid prosesi daha aydın surətdə XV-XVI əsrlərdə Kiçik Polşa və Sileziyada cəmlənən mədən işi və metallurgiyada hiss edildi. Texnikanın inkişafına yeni əməl vasitələrinini tətbiqi böyük xərc tətləb edirdi. XV əsrin ortalarında sənayedə ticarət kapitalının axını başlandı. Zəngin tacirlər böyük gəlir gətirən gümüş, qızılı, qurğuşun, mis duzun əldə edilməsinə xüsusi maraq gəstərirdilər. Ticarət kapitalı bir sıra digər sənətkarlıq sənayesində də yayılırdı.

XV əsrin sonu XVI əsrlərdə daxili və xarici ticarət əlaqələri gücləndi. Ölkənin mühüm ticarət mərkəzləri, Ordansk, Torum, Vraşava, Lyublində daxilli mal dövriyyəsini mərkəzdə mühüm rol oynayan yarmarkalar keçirildi. Ölkənin müxtəlif rayonlarında artan iqtisadi inkişaf XVI əsrin 60 –cı illərində Seym tərəfindən çəki və ölçünün vahidləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edilmısinə səbəb oldu. Əsas ticarət yolu Visladan Ordanska və daha sonra xaricə gedirdi. Əsas ixrac predmetləri, çərək, kətan, dəri, öküz dərisi, taxta, kül idi. Kənd təsərrüfatı məhsulları və meşə malları Fransa, Hollandiya, İngiltərə, İspaniya, Portuqaliya və digər Avropa ölkələrinə aparıldı. Mahud, nazik kətan, ipək parçalar, dəmir, polad və metal məmulatları aparıldı. Polş balıq, şərab, qənd və ədviyyatı çox alırdı. Rus torpaqları ilə canlı ticarət aparıldı. Ordan yerli və import mahud, metal məmulatı və digərlərinin əvəzində dəri, xəz, mum və s. gətirilirdi.Polşanın Sileziya ilə sıx ticarər əlaqələri var idi. Qərbi sahil boyu ilə iqtisadi münasibətlər inkişaf edirdi. Polşadan Sileziyaya və Qərbi sahil boyuna əsasən kənd təsərrüfatı məhsulları, Sileziyadan isə Polşa oraq kərənti, bıçaq, pikə, kağız, şüşə və digər malları alırdı. Seçim tacirləri Polşaya əsasən Qərbi Avropa malları gətirdilər. Şəhərlərdə sosial, siyasi, milli və dini ziddiyyətlər şiddətlənirdi. Plebs patrisiatlarla, eləcədə orta təbəqə şəhər əhalisi ilə sex sahibləri, tacirləri ilə mübarizə aparırdı. Sonuncular siyasi hüquqla əldə edərək patrisələrə qarşı şıxırdılar. Bu mübarizə Ordanskda daha geniş vusət aldı və 1521 -ci ildə üsyana çevrildi. Bir sıra şhərəin orta təbəqəsi ciddi səylər nəticəsində XVI əsrəd dövləti idarəetmə orqanalrında bir neçə iştirajiştirak əldə etdilər. Reformasiya və əks reformasiya dövründə şəhərlərdə eləcə də dini ziddiyyətlər kəskinləşdi.

Təərrüfatın buyarbiyar-mülk sisteminə keçid xüsusən Polşa torpaqlarında da orta zadəgan torpaq sahibliyi üstünlük təşkil etməyə davam edirdilər. Belə ki, xüsusi çəkisi azaldı, xüsuən XVI əsrin sonlarında.Eyni vaxtda maqnat torpaq sahibliyi güclü şəkildə inkişaf etdikcə Polşa torpağı olmayan Reç Pospolita torpaqlarında XVI əsrin sonlarından üstün oldu. Bir sıra latifundiyalar çox böyük miqyasa çatdılar. Y.Zamoyskaya 11 şəhər və 200 kənd məxsus idi. Bundan başqa onun ömürlük sahibliyində 12 şəhər və 612 kənddən ibarət kral mülkü var idi. K. Ostorjski XV-XVII əsrdə sərhərddə -100 şəhər v qala və 1300 kənddə malik idi və bunların illik gəliri 1 mln zlotedan çocx idi. Əsas torpaq sahili maqnatların icarəsində idi.