|
1.0% Çuvaş
0.8% Çeçen
11.0% Digər|gerbi=Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg|himn="''[[Rusiya himni|Государственный гимн Российской Федерации]]''"<br /><small>"Rusiya Dövlət Himni"</small>[[Şəkil: National Anthem of Russia (2000), three verses.ogg]]|idarəetmə_forması=Prezident respublikası|internet_domeni=.ru|koordinatlar=|milli şüarmilli_şüar=|müstəqillik_forması=Birləşmə|paytaxt=[[Moskva]]|pul_vahidi=[[Rusiya rublu|Rubl]]|pul_vahidi_kodu=RUB|qeyd=|qısa_adı=Rusiya|rəsmi_adı=<span style="line-height:1.33em;">Rusiya</span>|rəsmi_dillər=[[Rus dili|Rus]]|saat_qurşağı=[[UTC]]|saat_qurşağı_yay_vaxtı=|sahəsi=17075400|sahəsi_yer=1-ci|su_sahəsi (%)=0.5|telefon_kodu=+7|vəzifə1=[[Prezident]]|vəzifə2=Baş nazir|vəzifə3=Parlamentin sədri|vəzifəni_daşıyan1=[[Vladimir Putin]]|vəzifəni_daşıyan2=[[Dmitri Medvedyev]]|vəzifəni_daşıyan3=Valentina Matviyenko|xəritə=Russian_Federation_(orthographic_projection)_-_Crimea_disputed.svg|yerli_dildəki_adı=<span style="line-height:1.33em;"> Российская Федерация </span><br />''Rossiyskaya Federatsiya''|ÜDM_AQP=$4.152 trilyon|ÜDM_AQP_adam_başına=$28.918|ÜDM_AQP_adam_başına_yer=49-cu|ÜDM_AQP_il=2018|ÜDM_AQP_yer=6-cı|ÜDM_nominal=$1.522 trilyon|ÜDM_nominal_adam_başına=$10.630|ÜDM_nominal_adam_başına_yer=67-ci|ÜDM_nominal_il=2018|İİİ=0.804 çox yüksək|İİİ_fərq=artış|İİİ_il=2015|İİİ_yeri=49|ÜDM_nominal_yer=12-ci|əhali_sıxlığı=8.4|əhali_sıxlığı_yer=217-ci|əlamətdar_hadisə1=Rurik sülaləsi|əlamətdar_hadisə2=Kiyev Rus dövləti|əlamətdar_hadisə3=Böyük Vladimir Knyazlığı|əlamətdar_hadisə4=Böyük Moskva knyazlığı|əlamətdar_hadisə5=Çar Rusiyası|əlamətdar_hadisə6=Rusiya İmperiyası|əlamətdar_hadisə7=Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası|əlamətdar_hadisə8=Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|əlamətdar_hadisə9=Rusiya|əlamətdar_tarix1=862|əlamətdar_tarix2=882|əlamətdar_tarix3=1169|əlamətdar_tarix4=1363|əlamətdar_tarix5=16 Yanvar 1547|əlamətdar_tarix6=22 Oktyabr 1721|əlamətdar_tarix7=7 Noyabr 1917|əlamətdar_tarix8=10 Dekabr 1922|əlamətdar_tarix9=25 Dekabr 1991|ən_böyük_şəhər=[[Moskva]], [[Sankt-Peterburq]]}}
'''Rusiya Federasiyası''' ({{lang-ru|Российская Федерация}}) — [[Avropa]]nın şərq, [[Asiya]]nın şimal hissəsində yerləşmiş dövlət. Ərazisinə görə dünyada ən böyük dövlətdir – 17.075.400 km<sup>2</sup> və ya bütün quru səthinin 11,46 % (1/9)-i bu dövlətdədir. Paytaxtı [[Moskva]] şəhəridir.
== Etimologiya ==
Rusiya sözü [[Rus_dili|rus dilindədili]]ndə '''"Rossiya"''' kimi səslənir, amma bu söz rus dilinə [[Yunan_diliYunan dili|yunanca]] Ρωσία [rosia] kəliməsindən gəlmişdir, ondan öncə Rusiyaya yerli əhali '''Rus''' ("s" incə) deyirdi. Lakin [[Azərbaycan_dili|Azərbaycan dilindədili]]ndə işlənən '''"Rusiya"''' sözü [[Orta_əsrlərOrta əsrlər|orta çağda]] ədəbi və rəsmi olduqlarına görə ərəb və fars dillərindən gəlmişdir (روسيا). İndiki Azərbaycan ədəbi dilindən başqa, azərbaycan ləhcələrində "Rusiya" üçün başqa sözlər işlənir: '''Ərəsey''' və '''Ruset (Uruset, Urusyet, Rusyet)'''.
'''Ərəsey''' sözü [[Qərbi_Azərbaycan|Qərbi Azərbaycan]] və [[Qarabağ]] bölgələrində işlənir, başqa [[Türk_dilləriTürk dilləri|Türk]], [[Altay_dilləriAltay dilləri|Altay]] və [[Qafqaz_dilləriQafqaz dilləri|Qafqaz]] dillərində isə koqnatları var<ref>https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD_%D1%81_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%85_%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D1%85#%D0%A0</ref>:
* [[Qaraçay-balkar_dilibalkar dili|qaraçay-balkar]]: Эресей [Eresey]
* [[Başqırd_diliBaşqırd dili|başqurd]]: Рәсәй [Rəsəy]
* [[Tatar_diliTatar dili|tatar]]: Рәсәй [Rəsəy]
* [[Qazax_diliQazax dili|qazax]]: Ресей [Resey]
* [[Çuvaş_diliÇuvaş dili|çuvaş]]: Раççей [Rassey]
* [[Kalmık_diliKalmık dili|qalmıq]]: Әрәсә [Ərəsə]
* [[Lak dili|lak]]: Аьрасай [Ərasay]
* [[Osetin dili|osetin]]: Уæрæсе [Uərəse]
* [[Kabarda-çərkəz_diliçərkəz dili|çərkəz]]: Урысей [Urısey]
* [[Aşağı Adıqca|adıq]]: Арысей [Arısey]
'''Ruset (Uruset, Urusyet, Rusyet)''' sözü bütün Azərbaycanda işlənir, koqnatları isə [[Türkmən_diliTürkmən dili|türkməncədə]], [[Qafqaz_dilləriQafqaz dilləri|Qafqaz]] və [[İran_dilləri|İran dillərindədilləri]]ndə bilinir<ref>http://archive.is/E3pX</ref>:
* [[Kalmık_dili|qalmıq]]: Әрәсә [Ərəsə]
* [[Türkmən_diliTürkmən dili|türkmən]]: Orsýet
* [[Lak_diliGürcü dili|lakgürcü]]: Аьрасайრუსეთი [ƏrasayRuseti]
* [[Osetin_diliLəzgi dili|osetinləzgi]]: УæрæсеУрусат [UərəseUrusat]
* [[Tabasaran_diliTabasaran dili|tabasaran]]: Урусат [Urusat]
* [[Kabarda-çərkəz_dili|çərkəz]]: Урысей [Urısey]
* [[Aşağı_AdıqcaLak dili|adıqlak]]: АрысейАьрасат [ArıseyƏrasat]
* [[Talış_diliTalış dili|talış]]: Urusiyət
* [[Kurmanc_diliKurmanc dili|kurmanc kürdcəsi]]: Ûṟisêt
'''Ruset (Uruset, Urusyet, Rusyet)''' sözü bütün Azərbaycanda işlənir, koqnatları isə [[Türkmən_dili|türkməncədə]], [[Qafqaz_dilləri|Qafqaz]] və [[İran_dilləri|İran dillərində]] bilinir<ref>http://archive.is/E3pX</ref>:
* [[Türkmən_dili|türkmən]]: Orsýet
* [[Gürcü_dili|gürcü]]: რუსეთი [Ruseti]
* [[Ləzgi_dili|ləzgi]]: Урусат [Urusat]
* [[Tabasaran_dili|tabasaran]]: Урусат [Urusat]
* [[Lak_dili|lak]]: Аьрасат [Ərasat]
* [[Talış_dili|talış]]: Urusiyət
* [[Kurmanc_dili|kurmanc kürdcəsi]]: Ûṟisêt
== Tarix ==
# [[Çuvaşıstan|Çuvaşıstan Respublikası]]
===Avropa hissəsi===
[[Rusiya]]nınRusiyanın ərazisinin 25%-i, əhalisinin, sənaye və kənd təsərrüfatı məhsullarının 80%-i [[Avropa]] hissəsinin payına düşür.
Mərkəzi Rusiyanın ən iri şəhərləri [[Moskva]], [[Sankt-Peterburq]], [[Nijni-Novqorod]]dur.Tərkibində 3 muxtar respublika yerləşir:
# [[Mari El]] Respublikasında kartof, kətan, çovdar becərilir, südlük-ətlik heyvandarlıq və donuzçuluq inkişaf edib.
|