'''UNESCO''' (UNESCO — '''U'''nited '''N'''ations '''E'''ducational, '''S'''cientific and '''C'''ultural '''O'''rganization) – [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın [[Elm]], [[Təhsil]] və [[Mədəniyyət]] üzrə [[Birləşmiş Millətlərixtisaslaşmış Təşkilatı]]qurumudur.

Təşkilat 16 noyabr [[1945]]-ci ildə yaradılmışdır, mərkəzi qərargahı [[Fransa]]nın paytaxtı [[Paris]]də yerləşmişdir. Təşkilatın tərkibinə dünyanın müxtəlif hissələrində yerləşmiş 67 büro və alt bölmələr daxildir.

UNESCO-nun Nizamnaməsi[[Nizamnamə]]si [[1945]]-ci ildə [[London]] konfransında qəbul edilmiş, 4 noyabr [[1946]]-cı ildə qüvvəyə minmişdir. Hal-hazırda təşkilatdünyanın 191 ölkəölkəsi bu təşkilatın üzvüdür.

UNESCO-nun əsas məqsədi – irqindən, cinsindən, dilindən və dinindən asılı olmayaraq, təhsil, elm və mədəniyyət sahələri üzrə xalqların əməkdaşlığını genişləndirmək yolu ilə sülhün və təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə kömək etməkdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinə uyğun olaraq irqi, cinsi, dil və ya dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq qanunçuluğuqanunvericilik və ədaləti, insanın əsas hüquq və azadlıqlarını təmin etməkdən ibarətdir. Ali orqanı sessiyaları iki ildən bir çağırılan konfransdır.

Bu Təşkilatın Nizamnaməsi [[1945]]-ci ilin noyabr ayında [[London]]da 44 ölkəninölkən nümayəndələrininnümayəndəsinin qatıldıqlarıqatıldığı yığıncaqdatoplantıda qəbul edilmişdir. [[Türkiyə,]] bu sənədi imzalayan ilk iyirmi dövlət arasındadır. ([[UNESCO Nizamnaməsi]], Türkiyədə [[20 may]] [[1946]] tarixli və 4895 saylı qanunla təsdiq edilmişdir).

Üzv dövlətlərin nümayəndələrindən ibarət olan Ümumi Konfrans [[1946]]-[[1953]]-cü illər arasında halında hər il, [[1954]]-cü ildən bəribu günə qədər isə iki ildə bir toplaşırçağırılır. Bu vaxta qədər 26 Ümumi Konfrans keçirilmişdir.

UNESCO İcra Şurası Ümumi Konfransa qatılan və hökumətlərinhökumətlər tərəfindən namizəd göstərilən nümayəndələr arasından dörd il üçünmüddətində 58 üzvdən ibarət seçilir.

Ümumi Konfrans tərəfindən altı il üçünmüddətində seçilən Başbaş Direktorundirektorun rəhbərliyi altında UNESCO katibliyi təhsil, elm, mədəniyyət və ünsiyyət sahələrinəsahələri cavabdehdirilə əlaqəli icraatları həyata keçirir.

UNESCO [[İkinci Dünya müharibəsindənmüharibəsi]]ndən sonra, 1946-cı ildə qurulmuşdur. Nizamnaməsi 1945-ci il Noyabrın 4-də [[London]] da 44 ölkəninölkədən nümayəndələrininqatılan qatıldıqlarınümayəndə heyətlərinin iştirak etdiyi konfransda qəbul edilən UNESCO fəaliyyəti haqqında BMT-yə vaxtaşırı hesabat verir. Onun maliyyələşməsi, habelə texniki cəhətdən təmin olunması [[BMT]]-nin üzərinə düşür. Ancaq öz orqanları, büdcəsi[[büdcə]]si və digər strukturları baxımından tamamilə müstəqildir. Bütün BMT-yə üzv dövlətlər eyni zamanda UNESCO-nun da üzvü ola bilərlər.

BMT-nin İqtisadi və İctimai şurasının ayrıca qolu olan UNESCO simvolik bir sözdür, mənası, "Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı" deməkdir. Nizamnaməsi 9 hissə, 57 maddədən ibarət olan UNESCO "Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı"nın [[İngilis dili|ingiliscə]] qısaldılmış adıdır.

UNESCO məqsədini proqramının birinci maddəsində belə açıqlayar: "UNESCO, beynəlxalq əməkdaşlığına söykənsöykənən, elm, mədəniyyət və təhsil yolu ilə dünyamızın sülh və təhlükəsizliyini qorumaq məqsədiyləməqsədi ilə qurulmuşdur".

UNESCO millətlərarası qarşılıqlı əlaqələri inkişaf etdirərək, anlaşmanı təmin etmək, insanları bir-birinə yaxınlaşdırmaq,habelə dünyanın geri qalmış ölkələrində kütləvi savadsızlığın aradan qaldırılması kimi prioritet istiqamətləri özünün əsas fəaliyyəti hesab edir. Yeni nəsilə sülh və insanlıq sevgisi vermək şübhəsiz ki, mədəniyyət və elm yolu ilə mümkündür. Cəhalət pis və qaranlıq düşüncələri bəslədiyi halda, mədəniyyət və elm insanlığa doğru yolu göstərir. Müharibə pis tərbiyə, [[despotizm]] və cahilliyin əsəridir. Dünyanı sülhə, insanlığa xoşbəxtliyi gətirəcək yol, azadlıq, mədəniyyət və elm yoludur.