Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
|
|
||
|
Sətir 70:
Tezliklə "''Tənin''" qəzeti hakim dairələrin nəzərini cəlb edir. Bir sıra inqilabçı ilə yanaşı, [[1913]]-cü ildə [[Osmanlı]] hökuməti Hadini də həbsə alır və [[Saloniki|Səlanik]]ə sürgün edir. Orada da M.Hadidən şübhələnir, onu incitməyə başlayırlar. M.Hadi başına gələn ağır fəlakətlərdən sonra [[1914]]-cü ildə [[Bakı]]ya qayıtmağa müvəffəq olur. Bakıya qayıtdıqdan sonra həyatdan küsmüş şair bu dövrlərdə "''Gözəl düşününüz''", "''Bariqeyi-inqilab''", "''Ədəbi-ziyafət''", "''Hərbi-müsəlləs''", "''Şərareyi-əfkar''", "''Həyat səhifələrindən''", "''Ümmid səhneyi-təmaşayihəyatın ruhudur''", "''Halımız''", "''Mən ağlayıram, sən gülməyirsən''", "''Rüfəqadən birinin məktubuna yazılan məhəbbətnamədir''", "''Əzrari-əfkar''", "''Ağlayan şeirlər''", "''Qüvvət, həyat, ümid''", "''Nasıl yüksəlməli?''", "''Cəhalət zənciri və kor gözlü rəhbər''" kimi əsərlərini, "''Söyləyirsən söz olur, gər söyləməzsən, dildə qəm!''", "''Eydi-hürriyəti kim etdi haram? biz də bir bayram istəriz, bayram''", "''Başdan ayağa qan yeridir kainatımız''", "''Mən ölmədən əvvəl vətənim oldu məzarım''", "''Şu uzaqlarda parlayan ulduz - Əl irişməz ümidlər kimidir''", "''Ey bağını xəzan görəcək susmuş əndəlib''" kimi misralı şeirlərini yazmışdır. O, yenidən mətbuatla əlaqələrini bərpa edir, "''Tatarski-polk''"un tərkibində müharibəyə gedənə qədər əsərlərini "''İqbal''", "''Sədayi-həqq''" və "''Bəsirət''" qəzetlərində dərc etdirir.
Türkiyə səfərindən üzüntülü qayıdan M.Hadi [[Qara bəy Qarabəyov]] tərəfindən müalicə edildikdən sonra [[Seyid Hüseyn]]in redaktoru olduğu "''Iqbal''" qəzeti redaksiyasında işləməyə başlamışdır. Şair bu zaman [[Ömər Xəyyam]]ın 20-ə qədər [[rübai]]sini [[azərbaycanca]]ya çevirərək bu qəzetdə çap etdirir. "''Eşqi-möhtəşəm, yaxud ana qucağı''", "''Şükufeyi-hikmət''" adlı kitablarını [[1914]]-cü ildə çap etdirir. M.Hadinin "''Ustad Əkrəmə''" ithafı ilə görkəmli türk şairi Mahmud Əkrəm Rəcaizadənin ölümü münasibəti ilə qələmə alınmış ""''Ağlayan şeirlər''", [[18 fevral]] [[1914]]-cü ildə 581-ci nömrədə qadın azadlığı mövzusunda çap olunmuş "''Nisviyyət təranələri''", şərq aləmi ilə qərb aləminin müqayisəsi kimi düşünülmüş "''Əzhari-əfşar, neçin?''", qadın azadlığı məsələsinə həsr olunan "''Pəyami-dilaram''", [[28 fevral]] [[1914]]-cü ildə "''Rəsulzadə Məhəmməd Əmin qardaşıma''" qeydi ilə yazılmış "''Bahari-əfkar, qaçma''", [[1914]]-cü il mart ayının 11-də "''Hüseyn Sadiq qardaşıma''" qeydi ilə yazılmış "''Dün axşamın ilhami-yetimanəsi''", [[1 aprel]] nömrəsində 19 beytlik qəsidə formalı "''Asi şeirlər
[[1915]]-ci ildə Qafqaz ordusunda [[feldşer]] sifəti ilə çalışdığı zaman [[Avstriya]] cəbhəsinə, [[Karpat]]a getmiş, müsəlman əsgərləri arasında alay mollası vəzifəsini icra etmişdir. Cəbhədən yazdığı məktublarından görünür ki, M.Hadi gecə-gündüz yazır, yaradırmış. Şair cəbhədə ikən bir sıra xırda şeirləri ilə yanaşı tərcümeyi-halını əhatə edən "''Sərgüzəşt''"ini yazmağa başlamışdır. Müharibənin təsvirindən ibarət olub, [[Şərq]] ilə [[Qərb]]i müqayisə edən fəlsəfi [[poema]]nı da burada yazmışdır. [[1918]]-ci ildə Qafqaz ordusundan qayıtdıqdan sonra M.Hadi bir müddət [[Gəncə]]də qalır və sonra [[Bakı]]ya gəlir. Bu zaman şair maddi ehtiyac içində idi. Yerli hökumət adamları şairin taleyi ilə maraqlanmırdılar. Mətbuatda şeir çap etdirməklə yaşamaq mümkün deyildi. Şair öz əsərlərini vərəq halında çap etdirərək satırdı. Müharibə dəhşətləri şairdə bədbin bir əhvali-ruhiyyəyə səbəb olmuşdu.
| |||