Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
(müzakirə | töhfələr)
(müzakirə | töhfələr)
Sətir 26:
== Tarixi ==
[[Şəkil:1972-ci ildə Buxtadan Bakı şəhərinin görünüşü.jpg|thumb|1972-ci ildə Buxtadan Bakı şəhərinin görünüşü]]
Bakı limanı Xəzər dənizinin ən qədim limanıdır və Azərbaycanın dövlət quruculuq tarixinin bir çox mərhələsində mövcud olmuşdur. Əsrlər boyu Bakı Limanı qədim İpək Yolu, eləcə də, Şimali Avropa və Rusiyanı Orta Şərq və Cənubi Asiya ilə birləşdirən Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi üzərində yerləşərək Şərq və Qərb arasında körpü rolunda çıxış etmişdir. Daha sonra bu marşrut Rusiya, Avropa, Hindistan və digər ölkələrdən olan xarici tacirlər tərəfindən istifadə edilib. 1703-cu ildə ipək, neft, balıq, xəz, mis, at, təbii boya, kürü və dəri ixrac edən 20-dən çox Hindistan karvanı Ərdəbil Bakı marşrutu boyunca səyahət etmişdir.
 
On beşinci əsrin ortalarında Volqa-Don və Xəzər dənizi ticarət marşrutu üzrə Şərqi Avropanı Hindistan ilə birləşdirən yeni ticarət marşrutu kəşf edildi. Bu kəşf bugünkü Bakı Limanının Xəzər dənizi ticarətində, eləcə də, beynəlxalq dəniz ticarətində əsas mərkəz kimi əhəmiyyətini artırmışdır. Əvvəlki əsrlərdə dəniz ticarəti Bakı şəhərinin ən əsas fəaliyyəti olmasına baxmayaraq, Bakı Limanına edilən rəsmi tarixi istinadlara 1564-cu ildən rast gəlinir. 1564-cu ildə Səfəvi hökmdarı I Şah Təhmasibin əmri ilə Şeyx Zahid Bakı Limanının “birinci naziri” təyin edildi.
 
1703-cu ildə ipək, neft, balıq, xəz, mis, at, təbii boya, kürü və dəri ixrac edən 20-dən çox Hindistan karvanı Ərdəbil Bakı marşrutu boyunca səyahət etmişdir.
1854-cu il sentyabr ayının 17-də Rusiya imperatoru I Nikolayın əmri ilə Bakı Limanı hərbi dəniz limanı kimi yenidən bərpa edildi. Bu vaxtdan etibarən Bakı Limanı nəinki ticarət limanı kimi, eyni zamanda, dəniz sərhədlərini xarici müdaxilələrdən müdafiə edən hərbi mərkəz kimi fəaliyyət göstərməyə başladı. 1858-ci ildən başlayaraq Rusiya İmperiyasının Xəzər Donanmasından olan gəmilər Bakı Limanında qərarlaşırdı. Sahil sularının dərinliyi, əlverişli hava şəraiti və yaxınlıqda yerləşən neft yataqları hərbi dəniz bazası kimi limanın mövqeyini artırırdı.
 
19-cu əsrin ortalarında Rusiya İmperiyasının rəhbərliyi altında müasir Bakı Limanının tikintisinə başlanıldı və 1902-ci il 21 iyul tarixində limana rəsmi olaraq özünüidarəetmə hüququ verildi. Yük və sərnişin nəqli baxımından liman dünyanın aparıcı limanlar sırasına daxil idi, o cümlədən Rusiya İmperiyasının ən böyük limanı hesab edilirdi. Pambıq, meyvə və qənd kimi quru yükün müxtəlif növləri Bakı Limanının, eləcə də, Krasnovodsk (bugünkü Türkmənbaşı), Petrovsk (bugünkü Mahaçqala) və İran limanları kimi Xəzər dənizinin digər limanlarının əsas ticarət malları sırasına daxil idi.  Artıq 1900-cu ildə illik yük trafiki 6.5 milyon tona (təqribi olaraq 400 milyon Rusiya pudu) çatmışdır və 1912-ci ildə liman ümumilikdə 157,779 sərnişinə xidmət göstərmişdir. Rusiya İmperiyası tranzit yük kimi Bakı Limanından keçən təxminən 38.1 milyon pud yük ilə Bakı Limanının tranzit imkanlarından faydalanırdı. Qeyd etmək lazımdır ki, 1905-ci ildə ən çox yük aşıran liman olmuşdur.
 
Neftin çıxarılması ilə əlaqədar olaraq 1920-ci ilin iyun ayından avqusta kimi Bakı Limanında neft tankerlərinin təhlükəsiz hərəkətini təmin etmək üçün bir sıra tikinti işləri aparılmışdır. 1923 – 1924-cu illərdə Bakı Limanından həyata keçirilən ticarət həcmi Sovetlər Birliyi üzrə ümumi yük həcminin 27.3 %-ni təşkil etmişdir. Bu nəticə Bakı Limanını Sovetlər Birliyinin aparıcı limanına çevirmişdir.
Sətir 40:
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra əvvəlki Bakı Limanı vəziyyətini alması üçün limanda geniş miqyaslı yenidənqurma işləri aparılmışdır. 1963-cu ildə yeni bərə terminalı işə salınmış, daha sonra sərnişinlər üçün xidmət körpüsünün inşasına başlanılmışdır.1972-ci ildə yeni sərnişin binasının tikintisi işləri tamamlanmışdır.
 
Azərbaycan Respublikası Ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə müstəqillik əldə etdikdən sonra qonşu ölkələr ilə sıx iqtisadi əməkdaşlıqlar qurmuşdur. 1998-ci ildə Bakı şəhərində qədim ticarət marşrutunu yenidən bərpa etmək və cəlb olunan ölkələr ilə gələcək əməkdaşlıq imkanlarının əsaslarını qoymaq üçün “Qədim İpək Yolu” adlı beynəlxalq konfransı keçirilmişdir.
 
Dünyanın ən böyük dəniz limanlarından başqa Mərkəzi Avrasiyanın mühüm kommersiya şəhərləri tarixən quru mərkəzlər olmuşlar. Qədim İpək Yolundan istifadə edən tacirlərin Avropa ilə Asiya arasında səyahəti aylar və bəzən illər boyu davam edirdi və Mərkəzi Avrasiya mərkəzləri kritik regional logistika və paylama mərkəzləri rolunu oynayırdı. Bunların hər birində tacirlərin mal və fikirləri mübadilə etdikləri, müxtəlif mədəniyyətdən olan insanların görüşmək imkanı qazandıqları bir neçə karvansaray olurdu. Bu cür ticarət mərkəzləri Avrasiya və Yaxın Şərqdən keçən geniş ticarət dəhlizləri şəbəkəsi vasitəsilə digər regional qovşaq və böyük şəhərlərlə əlaqəli idi.  İpək Yolu dəhlizləri əsrlər boyu Mərkəzi Avrasiyanın bir çox xalqlarının rifahına xidmət etmişdir.
Sətir 46:
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1994-cü il 28 noyabr tarixli 407 nömrəli qərarı ilə Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarəti Limanının nizamnaməsi təsdiq edilmişdir. Bu nizamnaməyə əsasən liman, hüquqi şəxs olaraq tam təsərrüfat hesablı və özünümaliyyələdirmə prinsipləri əsasında fəaliyyət göstərir.
 
Cənab prezident İlham Əliyev ölkənin tranzit imkanlarından istifadəni dövlət siyasətinin əsas məqsədi kimi müəyyən etmiş və bununla iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi sahəsində əsas strateji layihə kimi Bakı Limanına işarə edərək limanın büdcə gəlirinin ikinci ən böyük payını təmin etməklə qeyri-neft sektoru üzrə əsas layihə olacağını vurğulamışdır. 2015-ci il 18 mart tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə Bakı Limanı yenidən qurulmuş və Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti (QSC) yaradılmışdır. Hal-hazırda, Bakı Limanı Avrasiyada regionun əsas nəqliyyat və logistika qovşağı olmaq istiqamətində irəliləyir. Ələtdə Yen Bakı Limanının tikintisi işləri davam etməkdədir. Tikintinin üçüncü mərhələsi tamamlandıqdan sonra yeni Limanın 25 milyon ton yük və 1 milyon TEU konteyneri aşıracağı planlaşdırılır.
 
== Terminallar ==

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023