Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 1:
{{vikiləşdirmək}}
[[Şəkil:Alban Həvari Kilsəsinin mərkəzləri və yepiskopluqları.png|450px|thumb|right|Alban Həvar kilsəsinin tarixi mərkəzləri və yepiskopluqları]]
'''Alban Həvvari Kilsəsi''', '''Alban Kilsəsi''' və ya sadəcə '''Alban Katolikosluğu''' — [[Qafqaz Albaniyası]]nda mövcud olan kilsə. İmperator I Nikolayın 11 mart 1836 -cı il Fərmanına əsaslanan Rusiya Senatının 10 aprel 1836-cı il tarixli Əsasnaməsinə görə erməni-qriqoryan kilsəsinin idarəçiliyinə daxil edilir. [[1836]]-cı ildə [[Rusiya]] tərəfindən [[Erməni Apostol Kilsəsi|erməni Qriqorian kilsəsi]]nin tabeçiliyinə verilərək fəaliyyəti tam dayandırılmışdır. 2003 – cü ildə [[Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi]] Alban Udi xristian icmasını qeydiyyata alır.<ref name=":0">[http://www.scwra.gov.az/vnews/307/ Dövlət Komitəsində Alban-Udi Xristian dini icmasının sədri Robert Mobiliyə “Şöhrət” ordeninin təqdim edilməsi mərasimi keçirilib]</ref> Azərbaycanın maddi-mədəni irsi olan Alban kilsələrinin bərpası, mühafizəsi və dini ibadətlərin keçirilməsi istiqamətində dövlət tərəfindən işlər görülməyə başlanılır. 2003-cü ildə Qafqazın ən qədim kiləslərindən biri olan Şəki rayonundakı Kiş məbədi bərpa olunur, 2006-cı ildə isə Qəbələ rayonunun Nic qəsəbəsində yerləşən 3 xristian mədəbindən biri - Müqəddəs Yelisey adına Cotari Kilisəsi bərpa edilərək icmanın istifadəsinə verilir.<ref name=":0" />
Sətir 109 ⟶ 110:
Cənubi Qafqazın ərəblər tərəfindən fəthindən sonra, VIII əsrin əvvəllərində işğalçıların təzyiqi və erməni-qriqoryan kilsəsinin fəal iştirakı ilə Alban Apostol kilsəsi [[diofizitlik]]lə əlaqəsini kəsdi. Xristian əhalisinə qarşı ardıcıl olaraq Sasanilərin siyasətini davam etdirən [[Ərəb Xilafəti|Xilafət]] [[Bizans]] təsirinin güclənməsinin qarşısını almaq məqsədilə [[Monofizitizm|monofizit]] məzhəbini müdafiə etdi. Siyasi məqsədlər güdən ərəb üsuli-idarəsi tabeliyində olan xristian əhalisi və kilsələrinin fəaliyyətini uzlaşdırmağa çalışaraq, erməni ruhanilərinin köməyi ilə Alban Apostol kilsəsini monofizi kilsəyə çevirdi Alban Apostol kilsəsi avtokefallığını itirmiş, erməni katolikosunun başçılığı altında bərabər hüquqlu uniya (ittifaq) əsasında fəaliyyət göstərməyə başlamışdır<ref>M.Xəlilov.Albaniyanın xristian abidələri(IV-X əsrlər). Bakı, 2011</ref>.Bu asılılıq özünü əslində bərabər mənsəbli iki din xadimindən birinin – erməni katolikosunun alban katolikosunu öz vəzifəsində təsdiq etməsində göstərirdi. Bu isə faktiki olaraq iyerarxik prinsipin pozulması demək idi.
== Mənbə ==
{{Qafqaz Albaniyası}}
#Rusiya Dövlət Tarix arxivi – RDTA. F. 796. Siy.17, İş.1821; Vərəqlər. 1-18.
#[[Fəridə Məmmədova]]-Qafqaz Albaniyası və Albanlar,Bakı,2006
#D.A.Axundov-Azərbaycanın qədim dini abidələrinin memarlığı,Bakı,1974
== İstinadlar ==
{{İstinad
{{İstinad siyahısı}}
== Həmçinin bax ==
Sətir 119 ⟶ 128:
* [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı]]
==
{{Qafqaz Albaniyası}}
#Rusiya Dövlət Tarix arxivi – RDTA. F. 796. Siy.17, İş.1821; Vərəqlər. 1-18.
#[[Fəridə Məmmədova]]-Qafqaz Albaniyası və Albanlar,Bakı,2006
#D.A.Axundov-Azərbaycanın qədim dini abidələrinin memarlığı,Bakı,1974
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
[[Kateqoriya:Kilsələr]]
|