[[Şəkil:Generals Pyongyang MigitaToshihide October1894.jpg|thumb|[[Çin]] generalları Birinci Çin-yapon müharibəsində ([[1894]]-[[1895]]) [[yaponlar]]a təslim olarkən.]]

 

[[Yaponiya imperiyası]]nın [[1937]]-ci ildə [[Çin]]in digər ərazilərinin işğal etməsi ilə [[Çin–yapon müharibəsi (1937–1945)|İkinci Çin-yapon müharibəsi]] ([[1937]]–[[1945]]) başlamışdır. İmperial Yaponiya ordusu tez [[Çin]]in paytaxtı [[Nankin]] şəhərini tutmuş və Nankin qətliamını törətmişdir.<ref>{{cite web |url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/PTO/IMTFE/IMTFE-8.html |title=Judgment International Military Tribunal for the Far East, Chapter VIII: Conventional War Crimes (Atrocities) |publisher=iBiblio |date=November 1948}}</ref> [[1940]]-cı ildə Yaponiyanın Fransız Çinhindisini işğal etməsindən sonra [[ABŞ]] Yaponiyaya neft embarqosu qoymuşdur.<ref>{{cite book |first=Roland H., Jr. |last=Worth |title=No Choice But War: the United States Embargo Against Japan and the Eruption of War in the Pacific |publisher=McFarland |year=1995 |pages=56, 86|isbn=0-7864-0141-9}}</ref> [[7 dekabr|7]]-[[8 dekabr]] [[1941]]-ci ildə Yaponiya gözlənilmədən [[ABŞ]]-a qarşı [[Pörl Harbora hücum|Pörl Harbor hücumu]]nu təşkil etmiş, [[Böyük Britaniya]]nın mülkləri olan [[Honkonq]], [[Sinqapur]] və Malayaya hücum etmiş və [[ABŞ]]-a müharibə elan etmişdir. Bu hadisələr [[ABŞ]] və [[Böyük Britaniya]]nı [[İkinci Dünya Müharibəsində Sakit okean cəbhəsi|Sakit okean cəbhəsi]]nə qoşulmağa məcbur etmişdir.<ref>{{cite web |url=http://www.sankei.co.jp/seiron/koukoku/2005/0504/ronbun3-2.html |title=インドネシア独立運動と日本とスカルノ（２）|work=馬 樹禮 |publisher=産経新聞社 |date=April 2005 |accessdate=9 yanvar 2016|language=Japanese}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.ibiblio.org/pha/policy/1941/411208c.html |title=The Kingdom of the Netherlands Declares War with Japan |publisher=iBiblio |accessdate=9 yanvar 2016}}</ref> [[SSRİ]]-nin [[Mancuriya]]nı işğal etməsindən və [[ABŞ]]-ın [[1945]]-ci ildə [[Hiroşima (şəhər)|Hiroşima]] və [[Naqasaki]] şəhərlərinə [[Atom bombası|atom bomba]]ları atmasından sonra Yaponiya [[15 avqust]] [[1945]]-ci ildə qeyd-şərtsiz təslim olmuşdur.<ref>{{cite journal|last=Pape|first=Robert A.|title=Why Japan Surrendered|journal=International Security|year=1993|volume=18|issue=2|pages=154–201|doi=10.2307/2539100}}</ref> Müharibə nəticəsində Yaponiya və Böyük Şərqi Asiya Ortaq Rifah Ərazisində milyonlarla insan ölmüş, [[sənaye]] və infrastruktur məhv olmuşdur. [[Antihitler koalisiyası|Müttəfiqlər]] ([[ABŞ]]-ın başçılığı altında) milyonlara etnik [[Yaponlar|yapon]]u koloniyalardan vətəninə qaytarmış, Yaponiyanın [[Asiya]]dakı hərbi düşərgələrini ləğv etmiş və işğal olunmuş ərazilərin müstəqilliyini bərpa etmişdir.<ref>{{cite book|last=Watt|first=Lori|title=When Empire Comes Home: Repatriation and Reintegration in Postwar Japan|publisher=[[Harvard University Press]]|year=2010|isbn=978-0-674-05598-8|pages=1–4}}</ref> [[Antihitler koalisiyası|Müttəfiqlər]] müharibə cinayətlərində imzaları olan Yaponiya liderlərini mühakimə etmək üçün [[3 may]] [[1946]]-cı ildə [[Uzaq Şərq beynəlxalq hərbi tribunalı]]nı təşkil etmişdir. Bakterial tədqiqatlarda iştirak edənlər və müharibəyə səbəb olmuş imperiya ailəsinin üzvlərinə tələblərə baxmayaraq Müttəfiq Qüvvələrin Ali Komandanı tərəfindən bəraət qazandırılmışdır.<ref>{{cite book|last=Thomas|first=J.E.|title=Modern Japan|year=1996|publisher=Longman|isbn=0-582-25962-2|pages=284–287}}</ref>

Yaponiya ədəbiyyatının ən qədim nümunələri ''"Kociki"'' və ''"Nihon Şoki"'' xronikaları və ''"Manyoşu"'' [[Antologiya|ədəbi antologiya]]sıdır. Bu əsərlər [[VIII əsr]]də [[Çin yazısı|Çin işarələri]] ilə yazılmışdır.<ref>{{cite book |title=Seeds in the Heart: Japanese Literature from Earliest Times to the Late Sixteenth Century |author=Keene, Donald |publisher=[[Columbia University Press]] |year=2000 |isbn=978-0-231-11441-7}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.meijigakuin.ac.jp/~ascj/2000/200015.htm |title= Asian Studies Conference, Japan (2000) |publisher=Meiji Gakuin University |accessdate=23 yanvar 2016}}</ref> Heyan dövrünün əvvəllərində kana ([[hiraqana]] və [[katakana]]) kimi tanınan yeni fonoqram sistemi inkişaf etmişdir. ''"Bambukkəsənin hekayəsi"'' ən qədim yapon hekayəsi hesab olunur.<ref name="ispmsu">{{cite web |url=http://isp.msu.edu/AsianStudies/wbwoa/eastasia/Japan/literature.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071011065654/http://isp.msu.edu/AsianStudies/wbwoa/eastasia/Japan/literature.html |archivedate=October 11, 2007 |title= Windows on Asia—Literature : Antiquity to Middle Ages: Recent Past |publisher=Michigan State University |accessdate=23 yanvar 2016}}</ref> Heyan dövrününün saray həyatı Sey Şonaqonun ''"Yastıq kitabı"'' əsərində təsvir olunur. [[Murasaki Şikibu]]nun yazdığı ''"[[Gencinin hekayəsi (roman)|Gencinin hekayəsi]]"'' romanı dünyanın ilk [[roman]]ı hesab edilir.<ref>{{cite book|last=Totman|first=Conrad|title=A History of Japan ''(2nd ed.)''|year=2005|publisher=Blackwell|isbn=1-4051-2359-1|pages=126–127}}</ref><ref>{{Cite book|title=The Tale of Genji|editor=Royall, Tyler|publisher=[[Penguin Classics]]|year=2003|isbn=0-14-243714-X|pages=i–ii, xii}}</ref>

 

 

=== Mətbəx ===