Azərbaycanın işğalından sonra xaricə güclü mühacir axını başlandı. Siyasi mühacirləri təşkilatlandırmaq zərurəti yarandı. İşğaldan sonra xaricə gedən Azərbaycan siyasi mühacirləri [[Tehran]], [[Gilan]], [[Təbriz]], [[Astara (İran)|Astara]], [[Ərdəbil]], [[Trabzon]], [[İstanbul]] və başqa şəhərlərdə mühacir cəmiyyətləri yaratsalar da bu cəmiyyətlər qısa müddətdən sonra fəaliyyətlərini dayandırmışdılar. Yalnız "[[Müsavat]]"ın görkəmli nümayəndələrinin, xüsusilə [[Məhəmməd Əmin RəsulzadəninRəsulzadə]]<nowiki/>nin xaricə mühacirətindən sonra müxtəlif ölkələrə səpələnmiş Azərbaycan mühacirlərini bir təşkilat ətrafına toplamaq mümkün oldu. M.Ə.Rəsulzadə [[1922]]-ci ildə Türkiyəyə[[Türkiyə]]<nowiki/>yə gələrək, ilk növbədə, "Müsavat" Partiyasının Xarici Bürosunu təşkil etdi. "Müsavat" Partiyasının Xarici Bürosu ilk vaxtlar öz komitələrini partiya üzvlərinin daha çox məskunlaşdığı [[Türkiyə]] və İranda[[İran]]<nowiki/>da yaratdı. Bu komitələr geniş fəaliyyətə başladılar<ref>Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı 2004. s. 231</ref>.

İstanbulda[[İstanbul]]<nowiki/>da fəaliyyət göstərən Xarici Büronun sədri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, katibi [[Mirzə Bala Məmmədzadə]], xəzinədarı [[Xəlil bəy Xasməmmədov]] idi. Onlar Xarici Büronun Rəyasət Heyətini təşkil edirdi. Büro üzvləri [[Şəfi bəy Rüstəmbəyli]] və [[Mustafa Vəkilov]] Rəyasət Heyətinin üzvləri ilə birlikdə onun icraiyyə orqanına daxil idilər ki, bunları da "beşlik" adlandırırdılar. [[Məmmədsadıq Axundov|Məmmədsadıq Axundzadə]] və [[Abbasqulu Kazımzadə]] Büronun üzvləri idilər. Bu dövrdə partiyanın İranda Cəfər Cəfərov (sədr), [[Məmmədəli Rəsulzadə]] və Qulam Şərifovdan ibarət [[Tehran]] ([[Rəşt]] və [[Ənzəli]] təşkilatları da bu komitəyə tabe idilər), [[Teymur bəy Məlikaslanov|Teymur bəy Məlik-AslanovunAslanov]]<nowiki/>un sədrliyi ilə [[Təbriz]] komitələri ([[Ərdəbil]] və [[Astara (İran)|Astara]] təşkilatları bu komitəyə tabe idilər) fəaliyyət göstərirdi.

"Müsavat" partiyası [[Gürcüstan]] və [[Şimali Qafqaz]] milli təşkilatları ilə ittifaqa girmiş, ilk əvvəl Qafqaz İstiqlal Komitəsi təşkil etmiş, sonra isə istiqlalın bərpa ediləcəyi təqdirdə Qafqaz işlərini idarə edəcək Qafqaz Konfederasiyası Şurasını yaratmağa nail olmuşdu. M.Ə.Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə "Müsavat" partiyasının xaricdə fəaliyyətinin genişlənməsi Sovet hakimiyyəti dairələrində böyük narahatlıq doğururdu. [[1925]]-ci ildə Sovet İttifaqının xarici işlər komissarı G.V.Çiçerin Bakıda keçirilən IV Sovetlər qurultayındakı çıxışında demişdi: