Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→‎Müasir dövr: təkmilləşdirmə
Sətir 124:
[[Şəkil:Generals Pyongyang MigitaToshihide October1894.jpg|thumb|[[Çin]] generalları Birinci Çin-yapon müharibəsində ([[1894]]-[[1895]]) [[yaponlar]]a təslim olarkən.]]
[[XX əsr]]in əvvəllərində qısa müddət davam edən ''"Tayşo demokratiyası"'' dövründə ekspansionizm və militarizm daha çox əhəmiyyət kəsb etməyə başlamışdır. [[Birinci dünya müharibəsi]] qələbə qazanan tərəfdə olan Yaponiyaya dünyaya təsirini və ərazisini artırmağa imkan yaratmışdır. Genişləndirmə siyasətinə davam edən Yaponiyanın [[1931]]-ci ildə [[Mancuriya]]nı işğal etməsi beynəlxalq reaksiyaya və Yaponiyanın [[1933]]-cü ildə [[Millətlər Liqası]]ndan ayrılmasına səbəb olmuşdur. [[1936]]-cı ildə Yaponiya [[Nasist Almaniyası]] ilə [[Antikomintern paktı]]nı imzalamışdır və [[1940]]-cı ildə [[Üçlər paktı]] Yaponiyanı [[Berlin-Roma-Tokio oxu|Ox gücləri]]ndən birinə çevirmişdir.<ref>{{cite web|title=The Axis Alliance|url=http://www.ibiblio.org/pha/policy/pre-war/361125a.html#3|publisher=iBiblio|accessdate=9 yanvar 2016}}</ref> [[1941]]-ci ildə Yaponiya Sovet-yapon tərəfsizlik paktını qəbul etmişdir.<ref>{{cite book|last=Totman|first=Conrad|title=A History of Japan ''(2nd ed.)''|year=2005|publisher=Blackwell|isbn=1-4051-2359-1|page=442}}</ref>
 
[[Şəkil:Umezu.jpg|thumb||upright|[[2 sentyabr]] [[1945]]-ci ildə [[Yaponiya imperiyası|yaponların]] Tokio körfəzində [[Antihitler koalisiyası|müttəfiqlər]]ə rəsmən təslim olması, [[İkinci dünya müharibəsi]]nin sonu.]]
[[Yaponiya imperiyası]]nın [[1937]]-ci ildə [[Çin]]in digər ərazilərinin işğal etməsi ilə [[Çin–yapon müharibəsi (1937–1945)|İkinci Çin-yapon müharibəsi]] ([[1937]]–[[1945]]) başlatmışdır. İmperial Yaponiya ordusu tez [[Çin]]in paytaxtı [[Nankin]] şəhərini tutmuş və Nankin qətliamını törətmişdir.<ref>{{cite web |url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/PTO/IMTFE/IMTFE-8.html |title=Judgment International Military Tribunal for the Far East, Chapter VIII: Conventional War Crimes (Atrocities) |publisher=iBiblio |date=November 1948}}</ref> [[1940]]-cı ildə Yaponiyanın Fransız Çinhindisini işğal etməsindən sonra [[ABŞ]] Yaponiyaya neft embarqosu qoymuşdur.<ref>{{cite book |first=Roland H., Jr. |last=Worth |title=No Choice But War: the United States Embargo Against Japan and the Eruption of War in the Pacific |publisher=McFarland |year=1995 |pages=56, 86|isbn=0-7864-0141-9}}</ref> [[7 dekabr|7]]-[[8 dekabr]] [[1941]]-ci ildə Yaponiya gözlənilmədən [[ABŞ]]-a qarşı [[Pörl Harbora hücum|Pörl Harbor hücumu]]nu təşkil etmiş, [[Böyük Britaniya]]nın mülkləri olan [[Honkonq]], [[Sinqapur]] və Malayaya hücum etmiş və [[ABŞ]]-a müharibə elan etmişdir. Bu hadisələr [[ABŞ]] və [[Böyük Britaniya]]nı [[İkinci dünya müharibəsində Sakit okean cəbhəsi|Sakit okean cəbhəsi]]nə qoşulmağa məcbur etmişdir.<ref>{{cite web |url=http://www.sankei.co.jp/seiron/koukoku/2005/0504/ronbun3-2.html |title=インドネシア独立運動と日本とスカルノ(2)|work=馬 樹禮 |publisher=産経新聞社 |date=April 2005 |accessdate=9 yanvar 2016|language=Japanese}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.ibiblio.org/pha/policy/1941/411208c.html |title=The Kingdom of the Netherlands Declares War with Japan |publisher=iBiblio |accessdate=9 yanvar 2016}}</ref> [[SSRİ]]-nin [[Mancuriya]]nı işğal etməsindən və [[ABŞ]]-ın [[1945]]-ci ildə [[Hiroşima (şəhər)|Hiroşima]] və [[Naqasaki]] şəhərlərinə [[Atom bombası|atom bomba]]ları atmasından sonra Yaponiya [[15 avqust]] [[1945]]-ci ildə qeyd-şərtsiz təslim olmuşdur.<ref>{{cite journal|last=Pape|first=Robert A.|title=Why Japan Surrendered|journal=International Security|year=1993|volume=18|issue=2|pages=154–201|doi=10.2307/2539100}}</ref> Müharibə nəticəsində Yaponiya və Böyük Şərqi Asiya Ortaq Rifah Ərazisində milyonlarla insan ölmüş, [[sənaye]] və infrastruktur məhv olmuşdur. [[Antihitler koalisiyası|Müttəfiqlər]] ([[ABŞ]]-ın başçılığı altında) milyonlara etnik [[Yaponlar|yapon]]u koloniyalardan vətəninə qaytarmış, Yaponiyanın [[Asiya]]dakı hərbi düşərgələrini ləğv etmiş və işğal olunmuş ərazilərin müstəqilliyini bərpa etmişdir.<ref>{{cite book|last=Watt|first=Lori|title=When Empire Comes Home: Repatriation and Reintegration in Postwar Japan|publisher=[[Harvard University Press]]|year=2010|isbn=978-0-674-05598-8|pages=1–4}}</ref> [[Antihitler koalisiyası|Müttəfiqlər]] müharibə cinayətlərində imzaları olan Yaponiya liderlərini mühakimə etmək üçün [[3 may]] [[1946]]-cı ildə [[Uzaq Şərq beynəlxalq hərbi tribunalı]]nı təşkil etmişdir. Bakterial tədqiqatlarda iştirak edənlər və müharibəyə səbəb olmuş imperiya ailəsinin üzvləri tələblərə baxmayaraq Müttəfiq Qüvvələrin Ali Komandanı tərəfindən bəraət qazandırılmışdır.<ref>{{cite book|last=Thomas|first=J.E.|title=Modern Japan|year=1996|publisher=Longman|isbn=0-582-25962-2|pages=284–287}}</ref>
 

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023